Geçtiğimiz ay Pakistan’ın Quetta kentindeki ana tren istasyonunda patlayan bir intihar bombası, ülkenin yaklaşık son on yıldır yaşadığı en kanlı yılı pekiştirdi.
Pakistan, kaynak zengini Belucistan eyaletindeki ayrılıkçı faaliyetlerin yeniden canlanması ve Taliban bağlantılı İslamcıların saldırılarıyla 2024 yılında 750’den fazla militan saldırısıyla sarsıldı.
Bu yılki katliamlarda şimdiye kadar 600’e yakın sivil ve 700’e yakın güvenlik gücü mensubu hayatını kaybederken 2.000’den fazla kişi de yaralandı.
Militan şiddetinin önde gelen takipçilerinden Güney Asya Terörizm Portalı’na göre sivil ölümleri, saldırılarda 860’tan fazla kişinin öldüğü 2015 yılından bu yana görülen en yüksek rakam.
Analistler akan kanın önümüzdeki yıl tekrar artmasının neredeyse kesin olduğu konusunda uyarıyor.
Bu artış, ekonomik krizle boğuşan ve hapisteki eski Başbakan İmran Han’ın destekçileri tarafından otoritesine meydan okunan Pakistan’ın ordu destekli hükümetini zor durumda bıraktı.
Popüler siyasetçinin serbest bırakılmasını talep eden kitlesel protestolar başkent İslamabad’ı felç etti ve son aylarda güvenlik güçleriyle çatışmalara yol açarak nakit sıkıntısı çeken hükümetin sınırlı kaynaklarını tüketti.
Pakistan’da militanlık konusunda uzmanlaşmış bağımsız bir analist olan Fakhar Kakakhel, “[Pakistan’ın] Beluci ve Taliban militanlığı ile aynı anda mücadele etmesi çok büyük bir zorluk olacaktır çünkü bu çok fazla kaynak gerektirecektir” dedi. Nikkei Asia’ya konuşan uzman, “İstikrarsız ekonomik durumu göz önüne alındığında Pakistan için bu zor olacaktır” ifadelerini kullandı.
Hedef Çin
Öte yandan özellikle Çin’i ve ülkedeki Çin yatırımlarını hedef alan militan saldırıları, Pekin ile gelecekte yapılacak anlaşmalara ilişkin endişeleri de artırdı.
Güney Asya ülkesinde, Çin’in dünya çapındaki Kuşak ve Yol Girişimi’nin 50 milyar dolarlık bir bileşeni olan Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) ile bağlantılı projelerde çalışanlar da dahil olmak üzere 20.000’den fazla Çinli gurbetçi bulunuyor. Projenin en önemli parçası Belucistan’daki Gwadar limanı.
Pakistan Ulusal Terörle Mücadele Kurumu’na göre 2021’den bu yana 14 saldırıda 20 Çin vatandaşı öldürüldü ve 34’ü yaralandı.
Çinli yetkililer, güvenlik durumunun iyileşmemesi halinde Pakistan’da gelecekteki yatırımların sınırlı olabileceği uyarısında bulundu.
Ayrılıkçı ve radikal İslamcı terör olayları artışta
Belucistan’daki olayları takip eden bağımsız bir güvenlik analisti olan Kiyya Baloch, “Beluc isyanının 2025 yılında daha da ivme kazanacağını öngörüyorum” dedi ve ekledi: “[2024’te] altı intihar saldırısı oldu – Beluci silahlı grupları daha önce hiç bir yıl bu kadar çok intihar saldırısı gerçekleştirmemişti.”
Sivilleri hedef alan saldırılar, İslamabad ve Washington tarafından terör örgütü olarak kabul edilen Beluç Kurtuluş Ordusu tarafından yönetiliyor.
Ağustos ayında Belucistan genelinde güvenlik güçlerini ve altyapıyı hedef alan eşgüdümlü saldırılarda 70’ten fazla kişi hayatını kaybetti. Örgüt ayrıca bölgenin başkenti Quetta’daki tren istasyonuna düzenlenen intihar saldırısının sorumluluğunu da üstlendi. Bu saldırıda iki düzine insan ölmüş ve çok sayıda insan da yaralanmıştı.
Baloch, “Örgütün stratejisinin bu yıl kırsal gerilla savaşından şehir savaşına kaydığını gördük” dedi.
Ayrıca çoğunlukla kuzeybatıdaki sınır eyaleti Khyber Pakhtunkhwa’da olmak üzere radikal İslamcı örgütlerin saldırılarında da bir artış görülüyor.
Bu saldırılara 2007 yılında kurulan İslamcı militan grupların çatı örgütü Tehreek-e-Taliban Pakistan (TTP) hakim oldu. Grup, komşu Afganistan’dan sınır ötesi destek alarak Pakistan hükümetini devirmeyi ve Taliban tarzı bir rejim kurmayı hedefliyor.
Nikkei’ye konuşan güvenlik analisti Kakakhel, Afgan desteği nedeniyle Pakistan’da TTP saldırılarının arttığını söyledi. “2024 yılında yüzlerce Afgan Taliban savaşçısı Pakistan güvenlik güçlerine karşı Pakistanlı ortaklarını desteklemek üzere sınırı geçti” dedi.
