2024’e veda ederken ve 2025’e merhaba demek üzereyken Hindistan’ın 2024’ünü değerlendiren ve 2025’ine dair öngörülerde bulunan bir özet yapalım.
Özet için son söyleyeceğimi başta söyleyeyim ki bu aynı zamanda Hindistan’ın 2025 dünyasına da göz kırpıyor: Delhi’nin Rusya ilişkileri dirençli, Amerika ilişkileri ihtiyatlı iyimser, Çin ilişkileri umutlu yol alırken Pakistan ilişkilerinde kayıtsızlık ve Bangladeş ilişkilerinde kaygı eşlik ediyor. Kanada ilişkilerinde ise bir boşvermişlik söz konusu…
2024’te Hindistan diplomasisindeki en önemli gelişmelerden biri, Başbakan Modi’nin -biri ağustosta yıllık zirve için, ardından ekimde BRICS Zirvesi için- iki kez Rusya’yı ziyaret etmesi idi. Modi’nin 2022 Rus-Ukrayna savaşından bu yana ilk ziyaretleri olan ve Batı dünyası tarafından yakından takip edilen bu temaslar adeta tüm dünyaya Delhi Moskova ilişkilerinin ne denli yakın olduğunun kanıtını sunmuştu…
Bir diğeri, Modi’nin Ukrayna ziyaretiydi. Bu ziyaret, bir Hindistan Başbakanı’nın yalnızca 2022 savaşından bu yana değil, aynı zamanda Ukrayna’nın 1991’deki bağımsızlığından bu yana yaptığı ilk ziyaretti. Çözümün savaş alanında gelemeyeceğini belirten ve diyalog ve diplomasiyi öneren Delhi tarafsız bir oyuncu olarak Moskova Kiev mesajlarını iletirken hem Rusya’da hem de Ukrayna’da bulunarak dünya işlerindeki dengeli tutumunun da ve kendi manevra iradesinin de bir kez daha kanıtını sunmuştu…
Ve bir üçüncüsü, Hindistan ve Çin barış konuşuyor. 4 yılı aşkın bir aradan sonra Çin lideri Xi ile Modi Kazan’da buluştu. Bu gelişme güven artırıcı önlemlerin yolunu açan bir ivme olsa da temel farklılık devam ediyor. Ancak her iki ülke de sabırlı diplomasi ve ihtiyatlı iyimserlik ile çalışıyor. 2025 için daha ileri adımlar bekleniyor…
2024’te Delhi’nin Amerika ile bağlarına damga vuran olay Hindistan’ın (Sih ayrılıkçısı/Khalistan savunucusu) Pannun cinayeti planına karıştığı iddiasıydı. Washington’daki Demokratlar ile ilişkiler pek iç açıcı bir yola girmiyormuş gibi gözükse de çok yaklaşan Trump başkanlığı ile -tarife sorununa karşın- umutlar yüksek tutuluyor…
Hindistan ve Amerika demişken bu arada Amerika, Hindistan, Japonya ve Avustralya’yı içeren Quad büyümeye devam ediyor. Delaware Zirvesi, grubun alınan somut önlemler ile büyümeye devam ettiğini gösterdi. Quad Moonshot Kanser Girişimi, 2025 denizde Quad Gemi Gözlem Misyonu, İklim değişikliğine yönelik yapay zeka kilit çıktılar. Ve bu arada Hindistan, 2025 Quad Zirvesine ev sahipliği yapacak…
Trudeau’nun Kanadası ile ilişkiler resmen dip yapıyor. Hindistan, Trudeau hükümetinin dış müdahale iddiaları üzerine ilişkiler bozulduğu için elçisini geri çağırdı ve Kanadalı diplomatları sınır dışı etti. İlişkilerde değişiklik yok çünkü Trudeau Ottawa’da, şu anda hükümeti ile birlikte siyasi çalkantı içinde 2025 seçimlerine gün sayıyor…
Ve Dakka’nın düşüşü Delhi için büyük sıkıntı yarattı. Bangladeş’te Hasina hükümeti düştü ve Yunus rejimi geçici hükümet olarak iktidara geldi. Delhi hep Hasina hükümetine yatırım yapmıştı, şimdi Delhi ile ilişkiler iç politika merceğinden görülürken Dakka’dan Hindistan karşıtı görüşler yükseliyor. Delhi ise Hindu karşıtı şiddetten kaygılı olmaya devam ediyor ve bir yandan da durumu biraz abartma yoluna gidiyor. Ayrıca Delhi Hasina’yı Hindistan’da misafir ederken Yunus başkanlığındaki geçici hükümet yargılamak için Hasina’yı geri istiyor. Ancak Delhi’nin kesinlikle Hasina’yı geri vermeyeceğini düşünüyorum (ki verirse en azından benim için sürpriz olur). Yani Hindistan Bangladeş ilişkileri şimdilik çok zor yolda…
Ve Pakistan; Pakistan ile kriket diplomasisi sona erdi. 2024’ün bir başka kritik gelişmesi olarak, Hindistan-Pakistan ilişkilerinin barometresi olan şey resmi olarak sona erdi. Hindistan, müzakereler ile terörün bir arada yürümeyeceğini ifade etti ve köprüleri attı. İlişkilerin düzelmesi konusunda pek umut yok…
Bir diğer önemli gelişme olarak Maldivler ilişkilerinde toparlanma yaşanıyor. 2024, ilişkilerin dibe vurması ile başladı, ancak her iki tarafın da sabırlı diplomasisinin bir sonucu olarak olumlu bir yükseliş ile sona erdi. Maldiv Cumhurbaşkanı Muizzu Delhi’yi 2 kez ziyaret etti. Ve Hindistan kilit bir kalkınma ortağı olmaya devam ediyor…
Ve Delhi için 2024’ün son gelişmesi olarak, Modi’nin 21-22 Aralık’taki Kuveyt ziyareti; 1981’den bu yana bir Hint başbakanının Kuveyt’e yaptığı ilk seyahat. (Indira Gandhi, 43 yıl önce Kuveyt’i ziyaret eden son Hindistan Başbakanıydı.) Bu ziyaret, 2024’ün Şubat ayında Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar ile başlayan bir yıllık Körfez ziyaretinin sonuncusuydu. Tarihsel olarak Kuveyt’in en büyük ticaret ortaklarından biri Hindistan’dır. Ve Kuveyt, Hindistan için önemli bir petrol kaynağı olmaya devam ediyor ve 2024 itibarıyla ülkenin enerji ihtiyacının yaklaşık yüzde 3’ünü karşılayarak dokuzuncu büyük tedarikçi konumunda bulunuyor. Ayrıca Hint topluluğu, yaklaşık beş milyonluk bir nüfusa sahip Kuveyt’teki en büyük göçmen topluluklarından biri; Kuveyt’te yaşayan yaklaşık bir milyon Hint, toplam nüfusunun yüzde 21’ini ve toplam işgücünün yaklaşık yüzde 30’unu oluşturuyor.
Özetin özeti olarak, Delhi, güçlü Rusya ve Amerika ilişkilerine ve Çin ile barışa odaklanırken tam gaz ilerleyen Doğuya Hareket politikası ile Güneydoğu Asya, Japonya ve Kore yarımadasını odak alıyor ve Orta Doğu’da Körfez odaklı, İran ilişkileri stabil ve İsrail ilişkileri güçlü, sağlıklı ve dinamik iken Afrika Birliği’ni eklemleyerek G-20’yi G-21 yapmasına karşın Afrika ilişkileri zayıf kalıyor.
