Soğuk hava nedeniyle artan talep ve deniz yoluyla yapılan ithalatın azalması, AB gaz depolama tesislerini üç yıl önceki enerji krizinden bu yana en hızlı şekilde boşalmasına neden oluyor.
Financial Times’ın (FT) Gas Infrastructure Europe’un verilerinden aktardığına göre bloğun depolama sahalarındaki gaz hacmi, gaz piyasalarında dolum sezonunun sona erdiği eylül sonundan aralık ortasına kadar yaklaşık %19 düştü.
Önceki iki yılda aynı dönemde sadece tek haneli düşüşler yaşanmış, normalden yüksek sıcaklıklar kış ısıtma sezonu boyunca depoların nispeten dolu kalmasını sağlamış ve endüstriler yüksek fiyatlar nedeniyle talebi azaltmıştı.
Fiyatlandırma kuruluşu Argus Media’nın Avrupa gaz fiyatlandırması başkanı Natasha Fielding, “Avrupa, sıvılaştırılmış doğalgaz ithalatındaki düşüşü telafi etmek ve daha güçlü talebi karşılamak için bu kış yeraltı depolarına son iki yıla kıyasla çok daha fazla güvenmek zorunda kaldı,” dedi.
Depolama seviyesi %75’e geriledi
Avrupa ayrıca son yıllara kıyasla daha düşük olan fiyatların cazibesine kapılan Asyalı alıcıların LNG ithalatı için daha fazla rekabetiyle karşı karşıya kaldı. Bu da ithalatın yavaşlamasına ve depolanan rezervlerden daha fazla yararlanma ihtiyacına yol açtı.
AB’nin depolama seviyeleri şu anda %75 seviyesinde ve Batı Avrupa hükümetlerinin Rusya’dan ithalata olan bağımlılıklarını azaltmaya çalışmasından önceki 10 yılın ortalamasının çok az üzerinde. Depolama seviyeleri geçen yıl aralık ayı ortalarında %90’a yakındı.
Avrupa’da gaz fiyatları 2022 yazındaki enerji krizi sırasında görülen megavat saat başına 300 avronun üzerindeki fiyatların yaklaşık %90 altında seyrediyor. Fakat kış aylarında depolama tesislerinin boşaltılması, gelecek yıl yeniden dolumu daha zor ve daha pahalı hale getirebilir.
Tüccarlar şimdiden önümüzdeki yaz teslim edilecek gazı, bir sonraki kış teslim edilecek olandan daha yüksek bir fiyattan satmaya başladılar ki bu da stokları yenilemenin maliyetinin giderek artığının bir işareti.
AB ülkelerinin, Avrupa Komisyonu’nun zorunlu dolum hedefi kapsamında kasım ayı başına kadar depolarını kapasitenin %90’ına kadar doldurmaları gerekiyor, fakat bazı ülkelerin daha düşük hedefleri var.
ABD ve Katar AB’nin en büyük LNG tedarikçileri arasında
Gaz arzının önemli bir kısmı artık LNG şeklinde geliyor ve bu da son haftalarda giderek daha politik bir hal aldı. ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump, AB’yi “büyük ölçekli” miktarda ABD petrolü ve doğalgazı satın almayı taahhüt etmesi ya da gümrük vergileriyle karşı karşıya kalması gerektiği konusunda uyarırken Katar, üye devletlerin karbon emisyonları, insan ve işçi hakları konusunda belirlenen kriterleri karşılamayan şirketleri cezalandıracak yeni mevzuatı sıkı bir şekilde uygulaması halinde LNG sevkiyatlarını durdurmakla tehdit etti.
ABD, AB’nin en büyük, Katar ise üçüncü büyük LNG tedarikçisi konumunda.
Hızlı azalmanın bir diğer nedeni de Avrupa’nın daha soğuk havalar yaşaması ve Dunkelflaute (güneş panelleri ya da rüzgar türbinlerinin hiç enerji üretmediği günler) olarak adlandırılan ve enerji üretimi için gaz talebini artıran günlerin yaşanmasıydı.
Ukrayna’nın Rusya gazını kesmesi AB’ye ne kadar etkileyecek?
Columbia Üniversitesi Küresel Enerji Politikası Merkezinden küresel araştırma uzmanı Anne-Sophie Corbeau’ya göre bu yıl dokuz kuzeybatı Avrupa ülkesinde endüstriyel gaz talebi “2023’ün en düşük seviyelerinden toparlandı” ve Ocak-Kasım döneminde yıllık %6 artış gösterdi.
Bazı ülkeler stoklarını diğerlerinden daha hızlı tüketti. Hollanda’da kış başlangıcından bu yana depolanan gaz miktarında %33’lük bir düşüş yaşanırken, Fransa’da %28’lik bir düşüş görüldü.
Ukrayna üzerinden Avrupa’ya akan Rus gazının da bir transit anlaşmasının süresinin dolması nedeniyle önümüzdeki yılın sonunda durması bekleniyor. Bu güzergah AB’nin gaz ithalatının yaklaşık %5’ini oluşturuyor.
Endüstri kuruluşu Eurogas’ın genel sekreteri Andreas Guth, Rus gazının Ukrayna üzerinden geçişinin durma olasılığı konusunda “büyük bir endişe yok gibi göründüğünü” savundu ve “Bununla birlikte her marjinal hacim [gaz] elbette dolum sezonunda bir fark yaratacaktır,” dedi.
