AB ile Birleşik Krallık ilişkilerine ‘reset’: 6 başlıkta anlaşma

AB ve Birleşik Krallık, Londra’da düzenlenen zirvede, ilişkilerini “sıfırlamak” için bir anlaşma yaptıklarını duyurdu.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer arasındaki zirveden Avrupa’nın “birliği” için önemli bir adım çıktı.

Financial Times, AB-Birleşik Krallık anlaşmasından 6 kritik başlığı yazdı. Anlaşmanın ana noktaları şöyle:

Savunma ve güvenlik paktı

• Britanya dışişleri bakanı ile AB’nin dışişleri yüksek temsilcisi arasında altı ayda bir dışişleri ve güvenlik “politika diyalogları” ve İngiltere’nin Avrupa Konseyi dahil olmak üzere AB’nin üst düzey toplantılarına düzenli olarak davet edilmesi.
• AB-Birleşik Krallık arasında yıllık savunma diyaloğu ve Britanya’nın AB’nin Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası kapsamında kriz yönetimi tatbikatlarına katılma olasılığı.
• Uzay, siber güvenlik ve Rusya, İran ve diğerleri tarafından yaptırımları ihlal etmek için kullanılan “gölge filo” konusunda daha derin işbirliği ve bilgi alışverişi.
• AB ve Birleşik Krallık’ın ilgili savunma akademileri aracılığıyla personel eğitimi değişimleri.
• Birleşik Krallık’ın üçüncü ülke anlaşması imzalaması şartıyla, Birleşik Krallık’ın bloğun ortak bütçesiyle desteklenen 150 milyar avroluk silah kredisi fonuna katılabileceği konusunda anlaşma.

Balıkçılık anlaşması

• 1 Temmuz 2025’ten 30 Haziran 2038’e kadar AB gemilerinin Birleşik Krallık sularına erişimini garanti altına alan 12 yıllık bir anlaşma.
• Anlaşma, AB balıkçı gemilerinin Birleşik Krallık’ın 6-12 mil kıyı sularına erişimini sürdürmesini sağlıyor.
• Erişim, 2012-2016 yılları arasında her bir tarafın 200 mil genişliğindeki münhasır ekonomik bölgelerinde yakalanan ortalama tonaja göre belirlenecek.

Veterinerlik anlaşması

• AB’ye yapılan tarım ve gıda ürünleri ihracatının “büyük çoğunluğunun” kontrol ve sertifika olmadan gerçekleşmesini sağlayacak bir anlaşma için çalışılması konusunda anlaşma sağlandı. Anlaşma, her iki tarafın da “aynı kuralları” uygulamayı gerektiriyor, yani Birleşik Krallık, “dinamik uyum” olarak adlandırılan bitkisel ve hayvansal ürünlere ilişkin AB kurallarını otomatik olarak uygulayacak.
• Anlaşma, anlaşmazlıkları çözmek için bağımsız bir tahkim mekanizması ile kapsanıyor, fakat AB hukukunun herhangi bir noktasında nihai karar mercii Avrupa Adalet Divanı olmaya devam edecek.
• Birleşik Krallık, anlaşmanın uygulanmasından doğacak masrafları karşılamak için “uygun mali katkı” sağlayacak.

Gençlerin hareketliliği, iş dünyasının hareketliliği ve turnedeki sanatçılar

• AB ve Birleşik Krallık, 18-30 yaş arası gençlerin birbirlerinin ülkelerinde daha kolay seyahat edip çalışabilmeleri için bir gençlik deneyimi programı “üzerinde çalışmak” konusunda anlaşmaya vardı.
• Program süreli olacak, özel bir vize yolu içerecek ve katılımcı sayısının “her iki taraf için kabul edilebilir” olmasını sağlayacak.
• Birleşik Krallık’ın AB’nin Erasmus+ öğrenci değişim programına yeniden katılması için “çalışma” konusunda anlaşmaya varıldı.
• AB, blokta çalışan turne sanatçılarını “desteklemeye devam edecek”, fakat Birleşik Krallık’ın özel bir anlaşma talebi kabul edilmedi. Daha kolay iş vizeleri ve birbirlerinin mesleki yeterlilik rejimlerinin karşılıklı tanınması konusunda görüşme yapılması konusunda anlaşmaya varıldı.
• AB, bloğun giriş/çıkış vize muafiyeti programının yürürlüğe girmesiyle birlikte Birleşik Krallık vatandaşlarının havaalanlarında e-kapıları kullanmalarına “yasal engel” olmadığını açıkladı.

Enerji ticareti ve karbon sınır vergileri

• AB, Brexit nedeniyle engellenen Birleşik Krallık’ın AB’nin iç enerji piyasasına katılımını araştırmayı taahhüt ederken, mevcut enerji ticareti düzenlemelerinin bu arada uygulanmaya devam edeceğini açıkladı.
• AB ve Birleşik Krallık, Brexit ile kesilen emisyon ticareti sistemlerini yeniden bağlamayı araştırmayı kabul etti. Bu gerçekleşirse, İngiltere, kendi sisteminden bir yıl önce, 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek olan AB’nin karbon sınır vergisinden muaf tutulacak.
• AB, enerji piyasalarının yeniden bağlanmasının koşulu olarak AB kurallarına “dinamik uyum” talep edecek. İngiltere de belirtilmeyen bir mali katkı sağlayacak.

Güvenlik alışverişi ve sınır güvenliği

• Brexit sonrası Ticaret ve İşbirliği Antlaşması’nın bir parçası olan Europol ile işbirliği düzenlemelerinin “hızla” sonuçlandırılması taahhüdü.
• Terörizm ve diğer ciddi suçlarla ilgili “karşılıklı yarar” sağlayan bilgi alışverişi ve insan kaçakçılığı ve diğer düzensiz göç alanlarında “işbirliğini derinleştirme” konusunda anlaşma.
• AB, DNA, parmak izi ve araç kayıt veritabanlarının işbirliğini derinleştirmek ve bilgi alışverişini hızlandırmak için “yollar aramayı” kabul etti. 
• Düzensiz göçmenlerin üçüncü ülkelere geri gönderilmesinin nasıl yönetileceğine ilişkin “en iyi uygulamaları paylaşma” taahhüdü.