Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin liderleri, tüm Avrupa’yı etkisi altına alan enerji krizini ve alınacak önlemleri görüşmek üzere Brüksel’de bir araya geldi. Zirveye, yüksek gaz fiyatlarını kontrol altına almak için önerilen tavan fiyat uygulaması tartışması damga vurdu.
Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesi sonrası yaptırım kararı alan Avrupa ülkelerinin ekonomileri çökme noktasına gelirken, kara kış öncesi Birliğin en önemli gündemini enerji krizi oluşturuyor. Avrupa’nın yaptırımlarına Rusya lideri Putin’in gazı keserek yanıt vermesi Birlik içerisinde yaptırım politikasının sorgulanmasına da yol açtı.
AB liderleri, iki günlük bu zirvede doğal gaz ve elektrik fiyatlarının durumunu ve enerji arz güvenliğini tartışmak üzere toplandı. Liderlerin tartışacakları diğer ana konu, yüksek enerji fiyatlarından sert şekilde etkilenen bloğun ekonomisinin nasıl korunacağı.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya’nın Avrupa’ya enerji yoluyla “sistematik olarak şantaj yapmaya çalıştığını” öne sürerken, Macaristan Başbakanı Viktor Orban, AB’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımların Putin’e değil, AB vatandaşlarına zarar verdiğini savunuyor.
Ursula von der Leyen, zirveden bir gün önce de, Avrupa’daki enerji krizine yönelik hazırladıkları yeni tedbirleri içeren bir paket açıkladı.
Paket, üye ülkelerin belirli bir miktarı zorunlu olacak biçimde ortak gaz alımı gerçekleşmesine, enerjide zorunlu dayanışma gösterilmesine, likidite sıkıntısı yaşayan enerji firmalarına mali destek sağlanmasına ve yüksek gaz fiyatlarını düşürmek için Avrupa doğal gaz borsalarında acil durumlarda fiyatları sınırlandıracak bir mekanizma kurulmasına yönelik unsurlar içeriyor.
Ayrıca, İspanya ve Portekiz’de uygulanan “elektrik üretiminde kullanılan gaza tavan fiyat” uygulamasının AB genelinde de uygulanıp uygulanamayacağı tartışılıyor.
Tavan fiyat tartışması
Ancak, aralarında Fransa, İtalya, İspanya ve Belçika’nın da bulunduğu AB üyesi 15 ülkenin ithal doğal gaza tavan fiyat uygulamaya yönelik talebi bu tedbir paketinde yer almadı. Almanya ve Hollanda başta olmak üzere bazı ülkeler, bu aşamada doğal gaz fiyatlarına tavan getirilmesi fikrini desteklemiyor. Aksine, bu ülkeler, gaza tavan fiyat getirilmesinin enerji arz güvenliğini riske sokacağı ve özellikle kış aylarında doğal gaz tedarikine zarar verebileceği görüşünde.
AP’ye konuşan üst düzey bir Alman yetkili, Almanya’nın tavan fiyat uygulamasına karşı çıkma konusunda kararlı olduğunu belirtti. Yetkili, “yapay nitelikteki piyasa müdahalelerinin hem doğal gazın mevcudiyeti hem de hükümetler ve tüketiciler için onu kurtarmaya yönelik teşvikler üzerinde olumsuz sonuçları olabileceğini” ifade etti. Hollandalı yetkililerin yorumları da benzer şekilde.
Zirve ile ilgili Euronews’e konuşan bir diplomat, “Tartışmalar yoğun ama bir ülke diğerine karşı değil. Herkesin şüpheleri var ve bunlar meşru” dedi.
AB liderleri enerji gündeminin yanı sıra, Ukrayna savaşını ve Xi Jinping’in üçüncü dönem liderliği sonrası AB-Çin ilişkilerini de ala alacak.
İran İHA’ları için yaptırım
Diğer yandan AB liderleri, İran’a ait insansız hava araçlarını Rusya’ya tedarik eden kuruluşlara yaptırım uygulamayı onayladı. Liderler, Rusya’ya insansız hava aracı teslimatlarından sorumlu üç kişinin ve bir kuruluşun varlıklarının dondurulması konusunda anlaştılar.
Rusya’nın son dönemde İran yapımı Shahed-136 insansız hava araçlarını kullanması üzerine Kiev, Tahran’a daha fazla yaptırım uygulanması çağrısında bulunmuştu.
Liz Truss’un istifası Zirveye damgasını vurdu
Zirveye damga vuran bir diğer gündem de 45 gün önce görevi devralan İngiltere Başbakanı Liz Truss’un istifa etmesi oldu.
Konuyla ilgili konuşan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “bir meslektaşının ayrılmasına üzüldüğünü”, ancak İngiltere’nin “siyasi istikrar” bulacağını umduğunu söyledi.
Macron, savaş ve enerji krizi bağlamında, “Büyük Britanya’nın siyasi istikrarı hızla yeniden kazanmasının” önemli olduğunu da sözlerine ekledi.
