AB’nin baş diplomatı Josep Borrell Pazartesi günü (21 Ağustos) yaptığı açıklamada, batının Ukrayna’ya gerekli tüm silah sistemlerini tedarik etmekte tereddüt etmesinin, savaşın tırmanması korkusundan kaynaklandığını ve farklı bir yaklaşımın savaşın seyrini değiştirebileceğini savundu.
İspanya’nın Santander kasabasında düzenlenen bir yaz seminerinde Avusturya Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg ve Litvanyalı mevkidaşı Gabrielius Landsbergis ile birlikte konuşan Borrell, “Askeri olarak işgal edilmiş bir ülkeye yardım etmeye karar verdiğinizde (…) tereddüt etmek çok maliyetli bir tepki olabilir,” dedi.
Batının ‘tereddütleri’ konusunda ise, nihayetinde gönderilen silah sistemleri konusunda daha hızlı ve daha öngörülü kararlar alınmış olsaydı, “Muhtemelen savaş farklı bir yol izlerdi ve her halükarda hayat kurtarmış olurduk,” diye ekledi.
Borrell’e göre yavaşlığın nedeni ABD
Borrell ayrıca batının Ukrayna’ya desteğini neden sadece ‘kademeli olarak’ artırdığını da sorguladı. “ABD neden Ukrayna’ya uzun menzilli kapasite vermiyor? Birleşik Krallık bunu yapacaktır. Yani herkesin farklı bir yaklaşımı var (…) çünkü risk değerlendirmesi ya da korku farklı,” diyen diplomat, buna rağmen bunların ‘savaş devam etsin ve Rusya’yı bedavaya zayıflatabileyim diye sadece azar azar destek vereceğim’ şeklinde kasıtlı bir taktik olduğuna inanmadığını söyledi.
Borrell’e göre bu tereddüt ‘daha çok siyasi’ ve ‘Amerikan siyasi sistemindeki iç dengeler ve Rusya’dan bir tür tepki alma korkusu’ ile ilgili.
Landsbergis ise, “Ya durum yeterince ciddi görülmedi (…) ya da Ukrayna’ya yeterince büyük bir sopa verirsek ve kaldıraç etkili olursa ve nükleer bir güç başlattığı bir savaşı kaybederse Rusya ile ne olacağından korkuldu,” dedi.
Litvanyalı bakan, “Eğer bu [ikincisi] Ukrayna’ya büyük bir sopa göstermeme politikasının itici gücüyse, o zaman ‘gücün haklı olduğu’ yeni bir döneme giriyoruz demektir, bu çok tehlikeli bir dünyadır,” diye ekledi.
Ukrayna’dan ‘yapabiliyorsanız kendiniz yapın’ sitemi
Etkinliğe Zoom aracılığıyla katılan Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Rusya’nın, Danimarka ve Hollanda’nın Ukrayna’ya F-16 savaş uçağı tedarik etme kararının ‘şiddetin tırmanması’ anlamına geleceği yönündeki söylemini reddetti. “Öyle değil; biz değerlerimizi savunuyoruz, (…) karşı saldırı canlı ve ilerleyecek, birçoklarının beklediği kadar hızlı ilerlemese bile, (…) kendiniz deneyin ve sonra konuşalım,” diyen Kuleba, yavaş ilerlediği yönündeki eleştirileri reddetti.
Danimarka ve Hollanda’nın F-16 kararını memnuniyetle karşılayan Borrell, üye devletlerin Avrupa Barış Fonu (EPF) kapsamında talep etmeleri halinde, AB’nin daha önceki askeri yardımlarda olduğu gibi masrafların bir kısmını karşılayabileceğini de sözlerine ekledi.
Bununla birlikte, Ukraynalı pilotların önceden eğitilmesi gerektiği için ‘ne yazık ki çok yakında kullanılmayacakları’ ve ‘ne kadar erken başlarlarsa o kadar iyi olacağı’ uyarısında bulundu.
Borrell’e göre Rusya’nın Ukrayna şehirlerini bombalamaya devam etmesini önlemek için ‘çok gerekli’ olan ‘hava desteği ve uzun menzilli füzelere sahip olmamak’ Ukrayna’nın ‘handikapı.’
Barış görüşmeleri Eylülde
Borrell, Ağustos ayı başında Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde yapılan ve aralarında Çin’in de bulunduğu 40’tan fazla ülkenin katıldığı Ukrayna barış görüşmelerinin son turunun, ‘Ukrayna’nın uluslararası toplumun savaşı durdurması için Rusya’ya baskı yapmasını sağlamaya yönelik bir başka adımı’ olduğunu söyledi.
Borrell gazetecilere yaptığı açıklamada, bunun devamı olarak Eylül ayı sonlarında muhtemelen gerçekleşebilecek üst düzey bir toplantının, potansiyel olarak BM Genel Kurulunun oturum aralarında bakanlar düzeyinde bir toplantı olarak, Ukrayna’da barışı tartışabileceğini söyledi.
Borrell savaşa olası bir son verilmesi ile ilgili bir soru üzerine, “Savaşı Rusya başlattı ve Rusya bitirmek zorunda,” cevabını verdi.
Medvedev’den Avrupa’ya tepki
Öte yandan batının Ukrayna’ya F-16 savaş uçağı verme kararını yorumlayan Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev, Avrupa’ya ‘oyuncak uçak oyunlarına kendini fazla kaptırmaması’ tavsiyesinde bulundu.
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’un, “Ukrayna ve Avrupa için iyi bir gün,” olarak nitelendirdiği sözlerini yorumlayan Medvedev, Telegram’da, “Kum havuzunuzdaki oyuncak uçak oyunlarına kendinizi fazla kaptırmayın çocuklar. Yoksa Avrupa için bir sonraki ‘iyi gün’ onun son günü olabilir,” dedi ve gönderisine, düşürülen bir Nazi Almanyası uçağının fotoğrafını ekledi.
