AB ve Birleşik Krallık savunma konusunda yakınlaşıyor

Donald Trump yönetiminin yol açtığı küresel çalkantılar, AB’nin Birleşik Krallık ile, İngiliz silah şirketlerinin ortak silah tedarikine katılmasına olanak tanıyacak bir savunma ve güvenlik anlaşması imzalama kararlılığını derinleştiriyor.

Trump’ın NATO müttefiklerini korumayacağı yönündeki tehditleri ve Rusya’ya yönelik açılımları, Avrupa ülkelerine toplu olarak yeniden silahlanmaya ve savunma harcamalarını artırma bahanesi verirken, bir yandan da ABD’nin aracılık ettiği olası bir barış anlaşmasından sonra Ukrayna’yı en iyi şekilde “korumak” için kabiliyetlerin nasıl bir araya getirileceğinin tartışılmasına neden oluyor.

Fransa ve Britanya’nın başını çektiği bir “istekliler koalisyonu”, Brexit’ten bu yana ilk kez bir araya gelecek olan Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer’ın ev sahipliğinde önümüzdeki ay yapılacak AB liderleri zirvesinde imzalanacak anlaşmanın önünü açtı.

150 milyar avroluk fon için AB-Britanya savunma anlaşması imzalanacak

Financial Times’a (FT) konuşan bir AB diplomatı, “Savunma konusunda, İngilizler temelde çadırın içine geri döndüler. Bunu teyit etmek için sadece bu anlaşmaya ihtiyacımız var,” dedi.

Cuma günü AB büyükelçileri bu zirveye hazırlık amacıyla bir araya gelirken, dört diplomat başkentlerin çoğunluğunun jeopolitik konulara ilişkin daha geniş bir bildirinin yanı sıra savunma ve güvenlik anlaşmasının da imzalanmasını istediğini söyledi.

Avrupa Komisyonu böyle bir belgeyi, İngiltere’nin hükümetlerin askeri tedarik için kullanabileceği 150 milyar avroluk kredi programına katılımı için bir ön koşul haline getirdi.

Yakın koordinasyonun bir göstergesi olarak Birleşik Krallık Savunma Bakanı John Healey geçen hafta Brüksel’de Fransız mevkidaşıyla birlikte bir “koalisyon” toplantısına ev sahipliği yaptı ve ardından Almanya’da Alman mevkidaşıyla birlikte Ukrayna’ya askeri tedarik toplantısı düzenledi.

Aynı zamanda Birleşik Krallık Maliye Bakanı Rachel Reeves de hafta sonu Varşova’da AB maliye bakanlarına katılarak “Avrupalı müttefiklerimizle daha derin bir savunma finansmanı işbirliği için” talepte bulundu.

Fransa’nın ‘balıkçılık’ kaygısı AB’yi geriyor

AB başkentleri ayrıca İngiltere ile enerji, göç ve balıkçılık gibi konuları kapsayacak iki anlaşmayı daha sonuçlandırmayı hedefliyor. Bu sonuncusu, mevcut anlaşmanın 2026’da sona ermesinin ardından Birleşik Krallık sularına erişimlerini sürdürmek isteyen Fransa, Danimarka ve diğer bazı kıyı AB ülkeleri için tartışmalı bir konu.

Cuma günü AB büyükelçilerinin görüşmesi sırasında yeniden dile getirilen Fransa’nın pozisyonu, Birleşik Krallık’ın AB’nin İngiliz balıkçılık sularına erişim seviyesini yeniden müzakere etmeye yönelik herhangi bir baskısının, savunma da dahil olmak üzere daha geniş kapsamlı müzakereleri gölgeleyeceği yönünde.

Başka bir AB diplomatı, “Savaş, Trump ve Avrupa’nın yeniden silahlanması Fransa ve İngiltere’yi yakınlaştırıyor. Fakat AB ve İngiltere’yi yakınlaştırmak için başka konularda da iyi niyete ihtiyacımız var,” diye konuştu.

Hem Paris hem de Londra’nın bir uzlaşma bulma baskısı altında olduğunu belirten diplomatlar, diğer başkentlerin, siyasi açıdan hassas ama iktisadi açıdan önemsiz bir konu olan balıkçılık haklarının Avrupa’nın güvenliği gibi “varoluşsal bir konuda” daha yakın bir işbirliğini engellemesinin “gülünç” olacağını savunduğunu söyledi.

FT’ye konuşan ilk AB diplomatı, “Fransızlar bu konuya büyüteçle bakarken, diğer herkes sadece bunun büyük ve bariz stratejik faydasını görüyor,” dedi.

Güçlü bir balıkçılık endüstrisine sahip bir başka AB ülkesi olan Danimarka ise Avrupa Birliği dışındaki ülkelerle daha yakın işbirliğine “her zaman açık” olduğunu söyledi.

Ekonomi Bakanı Stephanie Lose FT’ye yaptığı açıklamada, “Norveç ve Birleşik Krallık ile yakın bağlarımız olduğunu biliyoruz, dolayısıyla Avrupa’yı güçlendirmeye yardımcı olabilecek başka şeyleri keşfetmeye elbette açık olmalıyız,” dedi.

Leyen ve Costa, Londra ile yakın işbirliğini destekliyor

150 milyar avroluk program kapsamında hükümetler, hava ve füze savunma sistemleri gibi kritik silahların ortak tedarikini finanse etmek üzere AB’nin ortak bütçesi tarafından desteklenen krediler alacak.

Savunma anlaşması, birçoğu İtalyan, Alman, İsveç ve diğer AB savunma sanayileri ile yakın bağları olan İngiliz savunma şirketlerinin tam katılımına izin verecek.

Diplomatlar, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve blok hükümetlerini temsil eden AB Konseyi Başkanı António Costa’nın Britanya ile daha yakın bir işbirliğini desteklediklerini söyledi.

AB Ekonomi Komiseri Valdis Dombrovskis, “Avrupa’nın savunmasını güçlendirmek için AB içinde birçok şey yapmalıyız ama aynı zamanda AB dışında da birçok şey yapmalıyız, dolayısıyla bu angajmana açığız,” dedi.