Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, ABD ve Çin’in şirketlere sunduğu devlet teşviklerinin Avrupa sanayisine tehdit oluşturması nedeniyle karbon emisyonlarının azaltılmasına yardımcı olan yeşil teknolojilere yönelik kamu desteği kurallarını gevşetme kararı aldı.
Komisyon’un dün yayımladığı karara göre yeni kurallar 2025 yılının sonuna kadar geçerli olacak ve ‘istinai durumlarda’ üyelerin ‘yatırımların Avrupa’dan kaçması riskinin söz konusu olduğu durumlarda’ diğer ülkelerde sağlanan teşviklere eşdeğer rakamlarda finansman sunulmasına imkan tanıyacağı belirtildi.
‘Geçici Kriz Çerçevesi’ olarak adlandırılan belge, AB üyelerinin güneş panelleri, bataryalar, ısı pompaları ve elektrolizörler gibi ‘stratejik ekipmanların üretiminin’ yanı sıra temel bileşenlerin ve ilgili kritik hammaddelerin üretimine teşvik sunmalarına izin veriyor.
AB, sübvansiyon yarışı başlatmak istememekle birlikte, şirketlerin Asya ve Kuzey Amerika’daki kamu yardımları ve düşük enerji maliyetlerinin cazibesine kapılarak taşınmayı tercih etmelerinden endişeli.
Geçen yıl Washington yönetimi, Enflasyonu Düşürme Yasasını (IRA) geçirerek işletmelere cömert yeşil enerji teşvikleri vaat etmişti.
Alman otomobil üreticisi Volkswagen, bu hafta yaptığı açıklamada, Doğu Avrupa’da kurmayı planladığı akü fabrikasının inşasına başlamadan önce AB’nin IRA’e nasıl tepki vereceğini ‘bekleyip göreceğini’ duyurmuştu.
AB, yeni tedbirlerin bataryalar, güneş panelleri, rüzgar türbinleri, ısı pompalarının yanı sıra ilgili kritik hammaddelerin üretimi ve geri dönüşümü gibi teknolojilere yapılacak yatırımları destekleyeceğini umuyor.
Ancak teşvik kurallarının gevşetilmesi tüm AB ülkelerinin desteğini alamıyor.
Aralarında Fransa’nın da bulunduğu bazı üye ülkeler devlet teşviklerinin genişletilmesini desteklerken, diğer ülkeler bunun sadece cebi dolu ülkelere yardımcı olduğunu ve yekpare haldeki pazarı parçalama riski taşıdığını savunuyor.
Daha önce AB Komisyonu’nun antitröst başkanı Margrethe Vestager, yeni kuralların ‘orantılı, amaca yönelik ve geçici’ olduğu konusunda ısrarcı olmuştu.
Almanya ve Fransa, Rusya’nın Ukrayna’ya dönük askeri müdahalesinin ardından kuralların gevşetildiği Mart 2022’den bu yana Brüksel’e bildirilen devlet teşviklerinin sırasıyla yüzde 53 ve yüzde 24’ünü temsil ediyor.
