ABD, Güney Carolina açıklarında düşürülen Çin balonundan “casus ekipman” olduğunu iddia ettikleri malzemeyi kurtarmaları için dalgıçlar gönderdi. Amerikan basınının aktardığına göre hükümet, diğer sensörlerle birlikte ayrıntılı fotoğraflar çekebilen ekipman bulmayı bekliyor. ABD’li milletvekillerinin ise, balonun ABD’den veya müttefiklerinden herhangi bir teknoloji içerip içermediğini öğrenmek için baskı yaptığı kaydedildi.
En az iki okul otobüsü büyüklüğünde olduğu ve 60 bin fit yükseklikte uçtuğu belirtilen söylenen balon ve sensörleri, Myrtle Beach açıklarında yedi millik (11 kilometre) bir alana dağılmış durumda. Yüzeyden faaliyet gösteren dalgıçlar ve vinçlerin önümüzdeki günlerde balonu çekmesi bekleniyor.
Çin, cihazın rotasından sapan bir iklim araştırma “zeplini” olduğunu söylerken, Pentagon bunun Pekin tarafından yürütülen daha geniş bir casusluk programının parçası olduğunu savunuyor. ABD medyasına göre, Çin’e karşı sert önlemler alması yönünde baskı altında olan Biden yönetimi misillemeleri araştırıyor.
Çin: Aşırı bir tepki
Çin Dışişleri Bakanlığı, bir Amerikan F-22 savaş uçağının Sidewinder füzesi ile balonu patlatmasının ve Atlantik Okyanusu’na düşürmesinin ardından Pazar günü yaptığı açıklamada tonunu keskinleştirdi. Pekin, balonun düşürülmesi kararını “aşırı bir tepki” olarak nitelendirdi ve yanıt verme hakkını saklı tuttuğunu söyledi.
Eylemin, Bali Zirvesi’nin düzenlenmesinden bu yana geçen zaman içinde, ikili ilişkileri iyileştirme sürecini ciddi şekilde zedelediğini kaydeden Çin Dışişleri Bakanlığı ayrıca, Pekin’deki ABD Büyükelçiliği’ne resmi bir diplomatik protestoda bulundu.
‘Blinken geziyi yeniden planlıyor’
Gerilim sürerken, Bloomberg’de ise, Biden yönetiminin geziyi yeniden planlama hazırlıkları yaptığı iddia edildi. Habere göre, Washington’ın yanıtı, Dışişleri Bakanı Blinken’ı geziyi ertelemeden önce planlandığından “çok daha sert bir mesajla” Çin’e göndermek olabilir.
ABD basını, balon henüz ABD toprakları üzerinde havadayken Blinken’ın Pekin’e iniş yaparak halkla ilişkilerdeki bir felaket riskini göze almak istemediğini yazmıştı.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning ise, Pazartesi günü Pekin’de düzenlediği olağan basın toplantısında, Blinken’ın ülkeyi ne zaman ziyaret edeceğini açıklamanın ABD’ye bağlı olduğunu söyledi.
Biden yönetimi, son günlerde Çin konusunda zayıf olduğu ve balonu daha önce düşürmediği gerekçesiyle Cumhuriyetçilerin şiddetli eleştirilerine maruz kalıyor.
Balonun serüveni
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), 3 Şubat Cuma günü, Çin’e ait olduğu iddia edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana kıtası üzerinde uçuş yaptığını ve Amerikan ordusunun balonu takip ettiğini açıklamıştı.
Çin tarafından yapılan açıklamada ise balonun, Çin’e ait sivil bir hava aracı olduğu, meteorolojik araştırma için kullanıldığı, rüzgarlarla sürüklenerek yanlışlıkla ABD hava sahasına girdiği belirtilmişti.
ABD medyasına göre, Biden yönetimi balonu daha önce fark etmesine rağmen Blinken’ın Çin ziyaretini olumsuz etkilememesi için kamuoyuna duyurmadı. Balon açığa çıktıktan ve halkın tepkisi arttıktan sonra Blinken, Perşembe günü Çin gezisini resmi olarak ertelemeye karar verdi. Cuma günü Pentagon, balonun birkaç gün daha Amerika Birleşik Devletleri üzerinde uçmaya devam etmesini beklediğini söyledi.
Biden yönetimi, başta bu büyüklükte bir balonun patlatılmasının sivillere zarar verebileceği gerekçesiyle, halihazırda balonun istihbarat toplamasını engellediklerinin de altını çizerek, balonu vurmayacaklarını açıkladı.
Ancak bu halka açık açıklamalardan sonra balon hızlanarak Güney Carolina kıyılarına doğru ilerledi. Cumhuriyetçiler, Biden’ın balonu vurmama kararını zayıflık olarak nitelendirerek şiddetli eleştirilerde bulundular.
Biden, Cuma gecesi Delaware, Wilmington’dayken balonu düşürme planını onayladı ve görevi koordine etmek için askeri hazırlıkları başlattı.
NASA, balonun yörüngesine, hava durumuna ve sensörlerin tahmini “yüküne” ve denizde ve gökyüzünde ortaya çıkan bir ABD askeri operasyonuna dayalı olarak enkaz alanını analiz etti ve değerlendirdi.
Çin balonunu indirme görevine çok sayıda savaş ve yakıt ikmal uçağı katıldı, ancak yalnızca Virginia’daki Langley Hava Kuvvetleri Üssü’nden bir F-22 savaş uçağı tek bir AIM-9X Sidewinder füzesi kullanarak 14:39’da ateş etti.
Görev tamamlandığında, ABD hükümeti Çin’e haber verirken, Dışişleri Bakanlığı da Amerikan müttefiklerine bilgi verdi.
