Hollandalı çip üretim ekipmanı üreticisi ASML, lisansların kısmen iptal edilmesinin ardından Çin’e yapılan bazı sevkiyatları iptal etmek zorunda kaldı.
Şirketten Pazartesi günü yapılan açıklamada, “2023 yılında NXT:2050i ve NXT:2100i [derin ultraviyole (DUV)] litografi sistemlerinin sevkiyatı için verilen lisans kısa süre önce Hollanda hükümeti tarafından kısmen iptal edildi ve bu durum Çin’deki az sayıda müşteriyi etkiledi” denildi.
Salı günü Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, ABD’nin “hegemonik ve zorba davranışını” kınayarak Hollanda’yı adil piyasa ilkelerine uymaya ve sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırdı.
ABD’nin baskısı altındaki ASML, Çinli müşterilerinin dünyanın en ileri teknolojili çiplerini üretmek için kullanılan daha gelişmiş aşırı ultraviyole (EUV) litografi sistemlerini satın almalarını zaten kısıtlıyor. ASML bu makineler üzerinde neredeyse tekel konumunda.
Ancak eylül ayından itibaren Hollandalı ekipman üreticisi, 1 Ocak’ta yürürlüğe giren yeni kısıtlamalar öncesinde daha az gelişmiş DUV sistemlerinden bazılarını Çin’e göndermek için lisans başvurusunda bulunabildi. Hollandalı üretici bu türden üç lisans aldı.
Litografi araçları, entegre devrelerin üretilmesi sürecinde ihtiyaç duyulan en önemli ekipman olarak kabul edilen karmaşık projeksiyon sistemleridir.
Hollanda’nın kısıtlamaları öncesinde ve ekim ayında ABD’nin DUV makinelerine yönelik ihracat kısıtlamalarını genişletmesinin ardından Çinli üreticiler yurtdışından rekor sayıda çip üretim ekipmanı ithal ediyor ve stokluyor.
Çin kasım ayında 816,8 milyon ABD doları karşılığında 42 litografi sistemi ithal ederken, Hollanda ve Japonya’daki şirketler bu tür ithalatlar için harcanan miktarın neredeyse tamamını oluşturdu.
Çin’in özellikle Hollanda’dan yaptığı kritik çip yapım litografi sistemleri ithalatı o ay değer olarak yüzde 1.050 arttı. Hollanda, neredeyse tamamı ASML’den gelen litografi makinelerinin en büyük ihracatçısı – ancak şirket DUV pazarında EUV’de olduğu kadar söz sahibi değil.
Huawei Technologies’in en son 5G akıllı telefonu Mate 60 Pro’da yapılan bir incelemede,
Biden yönetimi baskı yaptı
Çinli çip üreticisi Semiconductor Manufacturing International Corp’un (SMIC) cihazın gelişmiş 7 nanometre çipini DUV litografi makineleri kullanarak ürettiği sonucuna varılmasının ardından, bazı uzmanlar Çin’in bu teknolojiye erişimini kısıtlamak için daha fazlasının yapılacağını öngördü.
Bloomberg’in salı günü anonim kaynaklara dayandırdığı haberine göre ABD Başkanı Joe Biden’ın yönetimi, ASML’den bu ay yürürlüğe girecek yeni kurallardan haftalar önce Çin’e yapılan birkaç DUV sistemi sevkiyatını iptal etmesini istedi.
ASML’den bir sözcü bu zaman çizelgesi hakkında yorum yapmayı reddetti, ancak şirketin 2024 yılında NXT:2050i ve NXT:2100i DUV makineleri için yeni lisanslar almasının olası olmadığını belirtti.
Ekipman üreticisi pazartesi günü yaptığı açıklamada, “ABD hükümeti ile yapılan son görüşmelerde ASML, ABD ihracat kontrol düzenlemelerinin kapsamı ve etkisi hakkında daha fazla açıklama elde etti” dedi.
“ASML, faaliyet gösterdiğimiz ülkelerdeki ihracat kontrol mevzuatı da dahil olmak üzere yürürlükteki tüm yasa ve yönetmeliklere uymaya tamamen kararlıdır” diye ekledi.
Çin, ASML’nin en büyük pazarıydı
Son yıllarda Çin, Güney Kore’nin ardından ASML’nin ikinci en büyük pazarı konumundaydı, 2023’ün üçüncü çeyreğinde satışların yüzde 46’sını oluşturarak birinci sıraya yükseldi. Bu oran bir önceki çeyrekte yüzde 24, ilk çeyrekte ise yüzde 8’di.
South China Morning Post’un haberine göe, kasım ayında, ASML’nin kıdemli başkan yardımcısı ve Çin kolunun başkanı Shen Bo’nun, şirketin DUV makinelerine olan talebi karşılamak için Çin’e teslimatları hızlandırmaya çalıştığının sinyalini verdiği bildirildi. O sırada şirketin 2021 ve 2022 yıllarında verilen siparişlerden oluşan 35 milyar Euro’luk (37 milyar ABD Doları) bir birikimi olduğunu ve bunun Çin’den gelen siparişleri de içerdiğini sözlerine ekledi.
Habere göre, ASML CEO’su Peter Wennink, önceki ay yaptığı bir yatırımcı görüşmesinde, şirketin önceki iki yılda Çinli müşterilerin siparişlerinin yüzde 50’sinden azını karşıladığını, ancak diğer müşterilerden gelen talebin değişmesinin ülkede daha fazla sipariş karşılama fırsatı yarattığını söyledi.
ASML en son yaptığı açıklamada, lisans iptalinin veya ABD’nin son ihracat kontrollerinin 2023 mali görünümü üzerinde önemli bir etkisi olmasını beklemediğini belirterek, en son mali raporunda ifade edilen benzer şeyleri tekrarladı.
