ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında son haftalarda Laçın koridoru üzerinden yaşadığı gerilime ilişkin geçen hafta perşembe günü oturum düzenledi.
Oturuma başkanlık eden Demokrat New Jersey Senatörü ve Komisyon Başkanı Bob Menendez, oturumda yaptığı açıklamada Başkan Joe Biden yönetiminin, ABD’nin Dağlık Karabağ’da ‘hızla kötüleşen insani durumu’ ele alma konusundaki aciliyet eksikliğinden ‘hayal kırıklığı yaşadığını’ ifade etti.
Menendez, ayrıca Dışişleri Bakanlığı’nın Avrupa ve Avrasya İşleri Bürosu’ndan sorumlu Müsteşar Yardımcısı Yuri Kim’in verdiği yanıtlar karşısında ‘hayrete düştüğünü’ belirtti.
Senatör, “31 yıldır bu işi yapıyorum. Bazen bakanlığın bu komisyonun önüne gelip söylediklerine hayret ediyorum,” diye konuştu.
Azerbaycan hükümetine doğrudan desteği yasaklayan Birleşik Devletler Özgürlük Destek Yasası’nın 907. Maddesine işaret eden Menendez, Washington yönetiminin Azerbaycan’ın ‘otoriter lideri’ İlham Aliyev’e yardım ettiğini savundu ve Bakü’yü, Erivan ile 2020’de varılan ateşkesi açıkça ihlal ederek Karabağ’ı abluka altına almakla suçladı.
Öte yandan Kim, başta Azerbaycan’ın terörle mücadele çabalarını desteklemek ve İran’la olan sınırını güvence altına almak olmak üzere söz konusu yasaktan feragat edilmesinin çeşitli gerekçelerini sıraladı.
‘ABD’nin desteği, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki askeri güç dengesini Aliyev’in lehine değiştiriyor’
Menendez ise, “Özgürlük Destek Yasası’nın 907. Maddesinden feragat edilerek ABD’nin Aliyev rejimine yardım göndermesine izin verilmesine karşı olduğumu defalarca ifade ettim. Bu durum Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki askeri güç dengesini açıkça Aliyev’in lehine değiştirmektedir. Bence Azerbaycan’ın son üç yıldaki eylemleri benim kuşkularımı haklı çıkardı,” dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı, 10 Eylül’de Laçın koridorundaki gerilime dair açıklama yaparak bölgedeki insani yardım malzemelerine duyulan ‘acil ihtiyaç’ konusunda uyarıda bulunmuş, ancak doğrudan suçlama yapmaktan kaçındı.
Açıklamada, “ABD, Dağlık Karabağ’da hızla kötüleşen insani durumdan derin endişe duymaktadır. İnsani yardım malzemelerinin hem Laçın hem de Ağdam güzergâhlarının yakınında bulunduğunu not ediyor ve Dağlık Karabağ’daki erkek, kadın ve çocuklara umutsuzca ihtiyaç duyulan insani yardım malzemelerinin geçişine izin vermek için her iki koridorun derhal ve eş zamanlı olarak açılması çağrımızı yineliyoruz. Ayrıca liderleri tansiyonu yükseltecek ya da dikkatleri bu hedeften uzaklaştıracak adımlar atmamaya çağırıyoruz. Anlaşmazlıkları çözmek için güç kullanılması kabul edilemez,” denilmişti.
Menendez’in Aliyev’in sayısız söz vermesine rağmen neden koridoru açmayı reddettiği yönündeki sorusuna yanıt veren Kim, “Bu bahsi başka bir ortamda yapabiliriz,” ifadelerini kullandı.
Menendez başını salladıktan sonra “Gizli olan nedir?” diye sordu. Kim ise “Size gizli olmayan bir yanıt vereceğim: Bakü, koridoru açmayacak zira bu insanları aç bırakarak ya da aç bırakma tehdidiyle boyun eğdirmeye ve kendi iradesine tabi kılmaya çalışıyor,” yanıtını verdi.
Senatör Menendez, 12 Eylül’de Senato kürsüsünden yaptığı açıklamada Biden yönetimini, BM Soykırım Sözleşmesinin 2. Maddesine göre sözde ‘soykırım niteliği taşıyan’ ablukadan Aliyev’i sorumlu tutmak üzere derhal harekete geçmeye çağırmıştı.
Öte yandan Ermenistan ile Rusya arasında son dönemde ‘Eagle Partner 2023’ tatbikatı ile yükselen gerilime dikkat çeken Kim, “(Ermeniler) Rus birliklerini topraklarına davet etme, tek enerji kaynağı olarak Rusya’ya bel bağlama ve topraklarında Rus askeri tesislerine ev sahipliği yapma konusunda tereddüt etmeye başlıyorlar,” yorumunu yaptı.
Kim, Dışişleri Bakanlığı’nın koridoru yeniden açmak ve yaklaşan soykırımı önlemek için çok çalıştığı konusunda komiteye defalarca teminat verirken, Menendez ikna olmadı.
Senatör, “Umarım (Dışişleri Bakanı Antony Blinken’a) benim adıma bunu söylersiniz: Bu yönetimin seyirci kalmasını ve etnik temizliğin kendi gözetimleri altında gerçekleşmesine izin vermesine şahit olmaktan hiç hoşnut değilim,” diye ekledi.
