Yetkililer, Gazze’de ateşkesin hala sağlanamamış olmasına rağmen İsrail Savunma Kuvvetlerinin (IDF) Gazze’den çekilmesinin Hizbullah’ın tarafları topyekûn çatışmanın eşiğine getiren saldırılarına son vermesi için yeterli olabileceğini söylüyor.
ABD’li ve İsrailli iki yetkilinin The Times of Israel’e verdiği demece göre ABD ve İsrail, Gazze’deki yoğun çatışmaların yakın zamanda azalmasının Hizbullah’a, bölgeyi daha büyük bir çatışmaya sürükleyen sınır saldırılarından geri çekilmesi için bir “çıkış yolu” sağlayacağını umuyor.
İsrail’in kuzey sınırındaki gerilimin topyekûn bir savaşa dönüşmesini engellemeye büyük önem veren ABD, bir yandan uzun soluklu bir diplomatik anlaşmaya aracılık etmeye çalışırken diğer yandan da Gazze’de sağlanacağını umduğu ateşkes sayesinde İsrail ile Hizbullah arasında sükûnetin yeniden tesis edilmesine umut bağlamış durumda.
Ancak Gazze’de ateşkesin sağlanamaması Washington ve Tel Aviv’i İsrail ile Hizbullah arasındaki gerilimin azaltılması için alternatif stratejileri tartışmaya başlamasına neden oldu; isimlerinin gizli kalması koşuluyla konuşan iki yetkili, Biden yönetiminin taraflar arasındaki çatışmaların mevcut gidişatının devam etmesi halinde büyük bir bölgesel tırmanıştan korktuğunu söyledi.
Bu stratejiler Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın Washington’da ABD’li üst düzey yetkililerle yaptığı görüşmelerde ele alınırken, ziyarette bulunan İsrail kabine üyesi, dün gazetecilere “Gazze’de ‘C Aşamasına’ geçiş ve bunun Lübnan ve diğer bölgeler de dahil bölge üzerindeki etkisi” hakkında konuştu.
IDF’nin Hamas’ın kalesi Refah’ta yürüttüğü operasyonda yer alan piyade tugaylarından birinin komutanı geçen hafta gazetecilere yaptığı açıklamada ordunun operasyonu bir ay içinde tamamlamayı beklediğini söyledi.
IDF’nin Hamas’ın yeniden toparlanmasını engellemek amacıyla Gazze’de baskınlar ve diğer operasyonlar düzenlemeye devam etmesi beklenirken Başbakan Binyamin Netanyahu da Gazze’de genel güvenlik kontrolünü sürdürme sözü verdi.
Ancak IDF Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi “Refah Tugayı’nı dağıttığımızı söyleyebileceğimiz noktaya yaklaşıyoruz. Tugay, içinde artık terörist kalmadığı anlamında değil, artık bir savaş çerçevesi olarak işlev göremeyeceği anlamında yenilgiye uğratıldı” dedi.
IDF, Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e sürpriz bir baskın düzenlemesinden sonra Gazze’ye saldırı başlattı. Hükümet, Hamas tamamen yok edilene ve rehineler kurtarılana kadar savaşın devam edeceğini söylüyor.
Hizbullah 8 Ekim’de Hamas’ı desteklemek için İsrail ordusuna baskı yapmak amacıyla İsrail’in kuzeyine saldırılar düzenlemeye başladı, ancak Gazze’deki çatışmaların sona ermesi halinde saldırıların duracağını belirtti. Kuzey sınırında neredeyse her gün yaşanan çatışmalar ve sınır ötesi ateş Kasım ayında bir hafta süren ateşkes sırasında durdu, ancak yeni bir anlaşma sağlama çabaları henüz sonuç vermedi.
Hamas’ın İsrail’in son rehine anlaşması önerisine 11 Haziran’da önemli değişikliklerle yanıt vermesinden bu yana arabulucular tarafları uzlaştırmak için mücadele ediyor.
Salı günü Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller bu yanıtı bir “ret” olarak nitelendirerek Washington’un Hamas’a karşı söylemini sertleştirdi.
Miller bir basın brifinginde şunları söyledi: “Bize İsrail tarafından sunulan, Başkan Biden’ın ana hatlarını çizdiği, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin ve dünyanın dört bir yanındaki ülkelerin onayladığı teklifi reddeden yazılı bir yanıt verdiler.”
İlk kez bir ABD yetkilisi kamuoyu önünde bu kadar ileri gitti. Bugüne kadar sadece İsrail, Hamas’ın yanıtını “ret” olarak nitelendirmişti. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Hamas’ın karşı önerisini eleştirdi ancak aradaki farkların hala kapatılabilir olduğunda ısrar etti.
İsrailli yetkili Washington’dan gelen söylem değişikliğinin Hamas’ı daha da yalnızlaştırma ve Hizbullah’a sınır ötesi saldırılarını azaltması için bir “çıkış yolu” sağlama çabasının bir parçası olduğunu öne sürdü.
Hizbullah lideri Hasan Nasrallah geçen hafta yaptığı açıklamada “Gazze’yi desteklemeye devam edeceklerini ve her şeye hazır olduklarını” söyledi ve ekledi: “Talebimiz açık: Gazze’de tam ve kalıcı bir ateşkes.”
Ancak Hamas’ı desteklemesine rağmen Nasrallah, örgütünün İsrail ile Lübnan’ı harap edecek bir savaş istemediği konusunda da defalarca açıklama yaptı.
ABD’li yetkili, “Eğer tamamen uyum içinde olsalardı, Hizbullah’ın savaşa daha güçlü bir şekilde katıldığını görürdünüz” dedi.
Hizbullah’ın Lübnan’dan düzenlediği saldırılar ve İsrail’in karşı saldırıları son haftalarda yoğunlaştı ve bu da Washington’da iki taraftan birinin yanlış hesaplanmış bir saldırısının ya da IDF’nin Hizbullah’ı sınırdan uzaklaştırmak için yapacağı büyük bir saldırının çatışmayı önemli ölçüde tırmandıracağı ve muhtemelen İran’ı da savaşın içine çekeceği korkusunun artmasına neden oldu.
İsrailli yetkili, Hizbullah’ın Hamas’tan daha fazla kaybedecek şeyi olduğunu ve bu nedenle Nasrallah’ı geri adım atmaya ikna etmenin Hamas’ın Gazze’deki lideri Yahya Sinvar’ı ikna etmekten daha kolay olabileceğini savundu.
İsrailli yetkili, “Şimdiye kadar Lübnan’da sükunete giden yolun Gazze’den geçtiği düşünülüyordu ama belki de tam tersidir” dedi.
ABD’li yetkili, Biden yönetiminin İsrail ile Hizbullah arasındaki gerilimin azaltılması için alternatif stratejileri değerlendirirken bile ateşkes için bastırmaya devam edeceğini söyledi.
İsrail ve Suudi Arabistan arasında bir normalleşme anlaşmasına aracılık etme ve gelecekteki Filistin devleti için bir yol oluşturma çabalarına işaret eden yetkili, “Ateşkes olmadan, bölgesel gündemimizin geri kalanını ilerletmek muhtemelen imkânsız olacaktır” dedi.
