AB yönetimi perşembe günü yaptığı açıklamada, Kiev’in Macaristan ve Slovakya’ya Rus petrolü ihracatına kısmi yasak getirmesinin ardından Avrupa Komisyonu’nun Ukrayna ile resmi görüşmelere başlamayı planlamadığını söyledi.
Haziran ayında Ukrayna, Moskova’nın en büyük özel petrol şirketi Lukoil’in Orta Avrupa’ya sattığı ham petrolün boru hattından geçişini engelleyen yaptırımları kabul ederek Budapeşte ve Bratislava’da arz sıkıntısı endişesine yol açmıştı.
Geçtiğimiz ay iki ülke Avrupa Komisyonu’na bir mektup göndererek, yasal işlemin bir öncüsü olan bu hareketle ilgili olarak Ukrayna ile acil istişareler başlatması çağrısında bulunmuştu. İki ülke, Kiev’in Brüksel ile 2014 yılında imzalanan geniş kapsamlı bir ticaret anlaşmasını ihlal ettiğini iddia etmişti.
Brüksel’e göre Kiev’le acil istişarelere gerek yok
Fakat perşembe günü AB yürütme organı bu talebi reddetti. Gazetecilere konuşan Komisyon sözcüsü Balazs Ujvari, Komisyon’un ön değerlendirmesine göre yaptırımların “[her iki ülkenin] arz güvenliği için acil bir risk” oluşturmadığını savunarak acil istişarelerin gerekiyormuş gibi görünmediğini söyledi.
Ujvari, Komisyon’un hâlâ “gerçekleri doğrulamakta” olduğunu ve Slovak ve Macar mektubuna daha fazla bilgi talebiyle yanıt verdiğini söyledi.
Bu arada perşembe günü Ukrayna Başbakanı Deniz Şmihal ile görüşen AB ticaret şefi Valdis Dombrovskis de Macaristan ve Slovakya’ya yapılan petrol ihracatının “Lukoil petrolün sahibi olmadığı sürece etkilenmeyeceğini” söyledi.
Komisyon’dan Bratislava ve Budapeşte’ye “Rus petrolünden uzaklaşın” çağrısı
Öte yandan Brüksel, Macaristan ve Slovakya’ya Rus petrolünden vazgeçmelerini ve alternatif kaynaklar aramalarını söyledi.
Financial Times (FT) tarafından görülen, Budapeşte ve Bratislava’ya gönderdiği mektupta AB Ticaret Komiseri Valdis Dombrovskis, “Rus fosil yakıtlarından uzaklaşmanın aktif bir şekilde takip edilmesi gerektiğini” söyledi.
Dombrovskis, iki ülkenin Hırvatistan’dan gemiyle ham petrol getiren mevcut bir boru hattını kullanabileceğini söyledi. Komiser, “Komisyon’un mevcut analizi Macaristan ve Slovakya için Janaf Adriyatik boru hattı gibi alternatif boru hatları yoluyla yeterli kapasiteye işaret ediyor,” dedi.
Geçen hafta tüm üye devletlerin temsilcilerinin konuyu tartıştığı bir toplantıda “önemli bir kısmının Macaristan ve Slovakya’nın neden şimdiye kadar alternatifleri araştırmadığını sorguladığını” da sözlerine ekledi.
Macar enerji şirketi MOL’un “Lukoil’in MOL grubu için Ukrayna üzerinden taşınan petrolün sahibi olmadığını resmi mektuplarla ortaya koyduğunu”, yani Drujba üzerinden gelen tedarikin Kiev’in yaptırımlarından etkilenmediğini savundu.
MOL’un Rus tedarikçilerle uzun vadeli sözleşmeleri bulunuyor. Komisyon, Rusya’dan gelen ham petrolün bloktaki talebin yalnızca yüzde 3’ünü oluşturduğunu söylüyor.
Macaristan Komisyon’u şantaj yapmakla suçluyor
Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó ise bu hafta Komisyon’u şantaj yapmakla suçladı ve Ukrayna’nın silahlandırılmasına karşı çıktıkları için iki ülkeye baskı yaptığını savundu.
Szijjarto “[belki de] her şeyi icat edenin Kiev değil Brüksel olduğunu, silah transferini reddeden barış yanlısı iki ülkeye şantaj yapmak istediğini” söyledi.
Slovakya ise komisyona ek bilgi sağlayacağını söyledi ve “Petrol arzının önündeki engeller herhangi bir şekilde kaldırılmadığı sürece, durumun hala ciddi olduğunu ve Slovakya’nın enerji güvenliğini tehdit ettiğini düşünüyoruz,” diye ekledi.
