ABD’li yetkililer Grönland’a gidiyor

Danimarka toprağı olan Grönland’da seçimlerin ardından yeni bir hükümet kurulması için görüşmeler sürerken Trump yönetiminden bazı üst düzey yetkililer önümüzdeki hafta adaya gidecek.

Gezi hakkında bilgi sahibi olan kişilerin Financial Times’a (FT) aktardığına göre, ABD ulusal güvenlik danışmanı Mike Waltz, başkan yardımcısı JD Vance’in eşi Usha Vance, savunma ve enerji bakanları perşembeden cumartesiye kadar “özel bir ziyaret” ile Grönland’a gidecekler.

Ziyaret hakkında bilgi sahibi bir kaynak Waltz ve Enerji Bakanı Chris Wright’ın Grönland’daki ABD askeri tesisi Pituffik Uzay Üssünü ziyaret edeceklerini doğruladı.

Danimarkalı ve Grönlandlı yetkililer ABD’nin adadaki varlığının artmasına sıcak baktıklarını ama üssün devralınmasına sıcak bakmadıklarını belirttiler.

FT’ye göre ziyaret Grönlandlı ve Danimarkalı yetkililer arasında şaşkınlığa neden oldu. Bu ay yapılan seçimlerin galibi Demokraatit’in başkanı Jens-Frederik Nielsen, koalisyon görüşmelerinin ve yerel seçimlerin devam ettiği bir dönemde gerçekleşen ziyaretin “Grönland halkına saygı duyulmadığını bir kez daha gösterdiğini” söyledi.

Grönland’ın görevden ayrılan başbakanı Múte Egede, ziyaretin “hiçbir şekilde bir politikacının eşinin zararsız bir ziyareti olarak nitelendirilemeyeceğini” ve “tek amacının bize karşı bir güç gösterisi olduğunu” sözlerine ekledi.

ABD Başkanı Donald Trump, Kuzey Kutbundaki adayı ele geçirme arzusunu defalarca dile getirmiş ve hatta NATO müttefikinden devralmak için askeri güç kullanma ihtimalini de masaya koymuştu. Trump’ın en büyük oğlu Donald Jr da ocak ayında “özel bir ziyaret” için adaya gitmişti.

Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, ABD’nin yeni ziyaretine tepki göstererek, bunun Trump ve diğer yetkililer tarafından yapılan “kamuoyu açıklamalarından bağımsız olarak görülemeyeceğini” söyledi.

Frederiksen, “Danimarka Krallığı olarak Amerikalılarla işbirliği yapmak istiyoruz. Fakat bu, ülkeler ve halklar arasında egemenlik ve saygı gibi temel değerlere dayalı bir işbirliği olmalıdır. Bu konu üzerinde ciddiyetle duruyoruz,” dedi.

Trump ve diğer ABD’li yetkililer Grönland’daki parlamento seçim sonuçlarını selamlayarak, seçmenlerin bağımsızlık yanlısı partileri tercih etmesini ‘Amerikanlaşma’ isteğiyle bir tutuyor gibi göründüler. Fakat kısa süre önce yapılan bir anket, Grönlandlıların sadece yüzde 6’sının ABD’ye katılmak istediğini ve yüzde 85’inin buna karşı olduğunu gösterdi.

Ada parlamentosunda temsil edilen mevcut partilerin tüm liderleri de Trump’ın davranışını “kabul edilemez” olarak kınadı. Danimarka parlamentosundaki Grönlandlı milletvekili Aaja Chemnitz, Danimarka televizyonuna yaptığı açıklamada, ziyaretin seçimlere bu kadar az bir süre kala adanın siyasetine “zamansız bir müdahale” olduğunu söyledi.

Chemnitz, “Müdahale etmeye çalışan ama Grönland toplumunun bir parçası olmayan herkes uzak durmalıdır. Grönland tarihinde özellikle zorlu bir dönemden geçiyoruz çünkü yurtdışında olup bitenlerden çok etkileniyoruz,” dedi.

Danimarka’nın eski bakanlarından ve şimdiki muhalefet milletvekili Martin Lidegaard, ziyaretin hem Danimarka hem de Grönland için kabul edilebilir sınırı aştığını söyledi.

Lidegaard, “Şimdi Danimarka ve Grönland için birlikte hareket etmek çok önemli olacak,” diye ekledi.

Usha Vance’in ofisi, “tarihi yerleri ziyaret etmek, Grönland mirası hakkında bilgi edinmek ve Grönland’ın ulusal köpek kızağı yarışı olan Avannaata Qimussersu’ya katılmak üzere” oğlu ve bir Birleşik Devletler heyetiyle birlikte seyahat edeceğini doğruladı.

Köpekli kızak yarışmasının arkasındaki kuruluş Grönland medyasına yaptığı açıklamada, Grönland’ın başkenti Nuuk’taki ABD konsolosluğundan büyük ama gizli bir miktar para aldığını söyledi.