CIA Direktörü William Burns, İsrail ile Hamas arasında Gazze’de altı haftalık ateşkes sağlanması için esir takası ve yerinden edilen Filistinlilerin kuzeydeki bölgelere “şartlı” dönüşünden oluşan bir öneri sundu.
Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü William Burns, İsrail’in Gazze’ye saldırılarına geçici olarak ara verecek ve İsrailli esirlerin serbest bırakılmasını sağlayacak yeni bir öneri sundu.
İsmini açıklamayan Filistinli bir kaynak, AA’ya ateşkesle ilgili yeni teklifin 3 aşamadan oluştuğunu söyledi. Söz konusu kaynak, ilk aşamada, İsrailli sivil esirlere karşılık 100’ü uzun süreli hapis cezası almış olanlar olmak üzere 900 Filistinlinin serbest bırakılması ve yerinden edilen sivillerin Gazze’nin kuzeyine dönmesini içerdiğini belirtti.
Kaynak, yerinden edilenlerin, ikamet ettikleri bölgelere değil, uluslararası kuruluşların kurduğu kamplara dönmeleri şartının getirildiğini dile getirdi.
Yerinden edilenlerin kuzeye dönmeleri durumunda, İsrail güçlerinin doğudaki Salahaddin ve batıdaki Er-Reşid caddelerine birkaç yüz metre uzaklıkta konuşlanmış olacağını aktardı.
Wall Street Journal’a göre anlaşmanın birinci aşaması 6 haftalık bir ateşkes öngörüyor.
İsrail, Hamas militanlarının sivil halkın arasına karışmasından ve İsrail’in zaten temizlediğini söylediği bölgelere geri dönmesinden korktuğu için buna izin vermekte isteksiz davranıyor. İsrailli müzakereciler daha önce 60 bin Filistinlinin buraya dönmesine izin vermeyi teklif etmişti.
AA’ya konuşan Filistinli kaynak, teklifin ikinci aşamasında, tüm İsrailli esirlere karşılık üzerinde anlaşmaya varılan sayıda Filistinli tutuklunun serbest bırakılacağını, üçüncü aşamada ise İsrailli esirlerin cesetlerinin teslim edileceğini ifade etti.
Arabulucular hem Hamas yönetiminin hem de İsrail’in son teklife bu geceye kadar yanıt vermesini bekliyor.
Katar Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Macid el-Ensari BBC’ye yaptığı açıklamada ateşkes anlaşmasına varılması konusunda giderek daha iyimser olduğunu söyledi ancak “Görüşmelerin hiçbir şekilde son aşamasında değiliz” dedi.
Mısır Devlet Enformasyon Servisi Başkanı Diaa Rashwan, Kahire merkezli yayın kuruluşu Alghad TV’ye yaptığı açıklamada, anlaşmanın sağlanması halinde Ramazan Bayramı’nın ilk günü yani yarın sabahtan itibaren ateşkesin başlayabileceğini söyledi.
“Ateşkes teklifi Hamas’ın taleplerini karşılamıyor”
Hamas yetkililerinden Mahmud Merdavi konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede, arabulucular tarafından sunulan teklifin, açık ve net bir şekilde ateşkesi ve İsrail’in Gazze’den çekilmesi gerekliliğini yok saydığını söyledi.
Merdavi, şöyle devam etti: “Bizi yeni bir savaşa sokmayacak bir anlaşma istiyoruz. Bu anlaşma, kapsamlı bir ateşkes, İsrail askerlerinin Gazze’den tamamen çekilmesi, yerinden edilenlerin evlerine dönmesi ile imar çalışmalarının şartsız gerçekleşmesi ve esir takasını içermeli. İsrailli esirlerin serbest kalmasını teminat altına alan ancak bizim esirlerimizi müzakerelere ve İsrail’in keyfine bırakan bir anlaşma istemiyoruz. Bu, işgalin devam etmesi ve Gazze Şeridi’nin kuzey ve güney bölgelerinin İsrail işgali altında bölünmesi anlamına gelir.”
Merdavi, söz konusu teklifin ateşkes ve askerlerin çekilmesini içermediğini, esirlerin durumunu netleştirilmediğini ve yerinden edilenlerin dönmesini değil sivil ve asker olarak ikiye bölünmesini içerdiğini, bunun da yerinden edilenlerin çoğunun evine dönemeyeceği anlamına geldiğini dile getirdi.
Hamas’tan yapılan açıklamada ise Hamas’ın Filistin halkına yönelik saldırıyı sona erdirecek bir anlaşmaya varmaya önem verdiği ancak İsrail’in inatçı tutum sergilemeyi sürdürdüğü, Filistin halkının ve direnişinin taleplerinin hiçbirine olumlu yanıt vermediği aktarıldı.
Buna rağmen Hamas yönetiminin kendilerine sunulan öneriyi tüm ulusal sorumlulukla incelediği bildirilen açıklamada, inceleme tamamlandığında arabuluculara Hamas’ın öneriye ilişkin tutumu hakkında bilgi verileceği kaydedildi.
Anlaşmanın önündeki en büyük engellerden biri, İsrail’in Hamas’ın Gazzelilerin yerleşim bölgesinin kuzeyine sınırsız dönüşüne izin verilmesi ve İsrail askerlerinin yerleşim bölgelerinden çekilmesi yönündeki taleplerini kabul edip etmeyeceğiydi. İsrail bu hamlelerin birlikte yapılması halinde Hamas’ın Gazze Şeridi’nde yeniden güç kazanarak savaştan sağ çıkabileceğinden endişe ediyor.
Teklifte 500 kamyon yardım yer alıyor
İsrail, Biden yönetimi de dahil çatışmaları durdurması için uluslararası baskı altında. Özellikle ABD merkezli yardım kuruluşu World Central Kitchen’ın 7 çalışanının İsrail saldırısında öldürülmesi sonrası Beyaz Saray İsrail’e Gazze’ye giren yardımları artırması için baskı yapıyor. Gazze’deki insani yardımı koordine eden İsrail ajansı Cogat, pazartesi günü 419 kamyon yardımın denetlendiğini ve bölgeye aktarıldığını, bunun savaşın başlamasından bu yana bir günde giriş yapan en yüksek kamyon sayısı olduğunu söyledi. Savaştan önce Gazze günde yaklaşık 500 kamyon yardım alıyordu.
ABD’nin son önerisi de ateşkes başladıktan sonra Gazze’ye her gün 500 kamyon insani yardım girmesini öngörüyor.
