Abhazya’da muhalefet, Rusya ile yapılması planlanan yatırım anlaşmasının mevcut haline itiraz ederek, anlaşmanın gözden geçirilmesini ve yerel çıkarları koruyacak şekilde yeniden düzenlenmesini talep ediyor. Tartışmalı anlaşma, Rusya’nın yatırımlarına sağlanan geniş çaplı vergi muafiyetleri nedeniyle tepki çekiyor.
Abhazya, 2025 yılı şubat ayında yapılacak erken seçimlerin ardından göreve gelecek yeni başkanın yönetiminde, Rusya ile yenilenmiş ve düzenlenmiş bir yatırım anlaşması imzalamaya hazırlanabilir.
Anlaşmanın mevcut hali muhalefet tarafından eleştirilirken, özellikle vergi muafiyetleri ve yatırım şartlarının yerel ekonomiye zarar vereceği belirtiliyor.
Muhalefet, yatırımların kapsamının ve koşullarının yerel çıkarlar doğrultusunda yeniden düzenlenmesi gerektiğini savunuyor.
Abhazya Halk Meclisi üyesi ve geçen haftalarda yaşanan siyasi kriz sırasında muhalefetin önde gelen isimlerinden biri olan Kan Kvarçiya, Vedomosti gazetesine yaptığı açıklamada, mevcut anlaşmanın Abhazya’nın çıkarlarını karşılamadığını belirtti.
Kvarçiya, anlaşmanın Rusya ile ortak bir yaklaşımla yeniden düzenlenmesi halinde bir uzlaşmaya varılabileceğini ifade etti.
Ancak Kvarçiya, Rusya’nın özellikle turizm ve lojistik sektörlerine yönelik büyük ölçekli yatırımlarının yerel küçük ve orta ölçekli işletmeler üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği konusunda uyardı.
Kvarçiya, anlaşmanın mevcut versiyonunda tüm risklerin ve maliyetlerin büyük oranda Abhazya tarafına yüklendiğini vurguladı.
Örneğin, imtiyazlı yatırımcılara tanınan KDV oranlarının yarıya indirilmesi, inşaat malzemelerinin neredeyse tamamen vergiden muaf olması anlamına gelirken, bu tesislere altyapı sağlama yükümlülüğü Abhazya’ya bırakılıyor.
Muhalefet ayrıca, yatırımcılar için belirlenen asgari yatırım eşiğinin artırılmasını öneriyor.
Mevcut eşiğin 2 milyar ruble olduğu belirtilirken, bu rakamın daha yüksek bir seviyeye çekilmesi gerektiği savunuluyor. Kvarçiya, “Bu piyasaya giriş kolaylaştırılabilir, ancak bir eşik belirlenmeli. Örneğin, 5 ya da 6 milyar ruble gibi bir seviyede yatırım şartı koyabiliriz,” değerlendirmesini yaptı.
Tartışmalı anlaşmada neler var?
2023 yılında Rusya tarafından kamuoyuna açıklanan ve bu yılın ekim ayında Rusya İktisadi Kalkınma Bakanı Maksim Reşetnikov ile Abhazya Ekonomi Bakanı Kristina Ozgan tarafından imzalanan yatırım anlaşması, tarım, imalat, turizm, sağlık ve altyapı gibi alanlarda yatırımları teşvik etmeyi amaçlıyordu.
Anlaşma, Rus yatırımcılara sekiz yıl boyunca inşaat malzemeleri ve ekipman ithalatında gümrük vergisi muafiyeti, kurumsal mülkiyet ve kar vergilerinden muafiyet, yüzde 5 KDV oranı, göçmen işçilerin bağımsız şekilde dağıtımı ve enerji ve iletişim altyapısına erişimde öncelikli haklar sunuyordu.
Fakat bu şartlar, Abhazya’da muhalefetin tepkisini çekti. Anlaşmanın 15 Kasım’da parlamento tarafından onaylanması planlanıyordu, ancak muhalefet protestoları ve parlamento binasının işgal edilmesiyle bu süreç kesintiye uğradı.
Geçen hafta istifa eden Cumhurbaşkanı Aslan Bjanya, tasarıyı geri çekme sözü verdi ve protestoları sona erdirmek için görevinden istifa etti.
25 Kasım’da muhalefet partileri ve hareketler, Meclis Başkanı Lala Aşuba’ya mevcut anlaşmanın tamamen reddedilmesi talebiyle bir çağrı yaptı.
Muhalefet, Abhazya’nın çıkarlarına uygun yeni bir düzenleme için kapsamlı bir değerlendirme yapılması gerektiğini savunuyor.
