Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, AB liderler zirvesinde Ukrayna’ya yönelik 50 milyar avroluk AB mali yardımını engelledi.
AB liderleri, cuma sabahı erken saatlere kadar olan yardım paketi üzerine görüşmelerde ilerleme kaydedemedi. Macar lider Orbán’ın Ukrayna hükümetine destek olmak için önümüzdeki dört yıl boyunca fonlamayı onaylamayı reddetmesi sonucu tartışmanın ardından görüşmeler sona erdi.
Almanya, Fransa, İtalya, İspanya ve Hollanda liderlerinin Macaristan’ı ikna çabaları da başarısız oldu.
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, zirvenin ilk gününün sonunda, çözüm olarak 2024’ün başlarında bir ‘olağanüstü liderler toplantısı’nda karar verileceğini söyledi.
Michel, Macaristan hariç diğer 26 AB ülkesinin bütçe önerisini ‘kararlılıkla desteklediğini’ öne sürdü.
Konu hakkında açıklama yapan Hollanda Başbakanı Mark Rutte, hâlâ biraz zamanları olduğunu, Ukrayna’nın önümüzdeki birkaç hafta boyuna ‘parasının bitmeyeceğini’ söyledi. Rutte, ocak ayının sonunda bir anlaşmaya varabileceklerini düşündüğünü kaydetti.
Orbán usulü uzlaşma
Öte yandan AB ülkeleri, Macaristan’ın ‘çekimser’ kalışı ile birlikte Ukrayna’nın AB üyelik müzakerelerinin yolunu açtı.
Ukrayna ile birlikte Moldova’nın da üyelik müzakerelerini başlatan AB liderleri, Gürcistan’ı da ‘aday ülke’ statüsüne yükseltti.
Orbán yönetimi, Ukrayna’ya mali desteğin yanı sıra bu ülkenin adaylık müzakerelerinin önünün açılmasına da karşıydı. Bununla birlikte, iddiaya göre, Alman Şansölyesi Olaf Scholz’un girişimiyle, Orbán görüşmelerin gerçekleştirildiği salondan dışarı çıktı ve geri kalan 26 üye ülkenin oybirliği ile karar almasına olanak sağladı.
Bir AB yetkilisinin aktardığına göre, Orbán, ‘önceden anlaşılan ve yapıcı bir şekilde’ odadan kısa bir süreliğine ayrıldı. Brüksel’de ‘yapıcı çekimserlik’ olarak adlandırılan bu hareket, 26 AB liderinin oybirliğiyle karar almasına olanak tanıdı.
Euractiv’e konuşan bir diplomat, “Hepimiz bu kadar hızlı olmasına şaşırdık. (…) Scholz bir noktada Orbán’a mola verip odadan ayrılmasını önerdi, o da öyle yaptı,” dedi.
Macar lidere ‘şantaj’ suçlaması
Karardan sonra X’te bir açıklama yapan Macar lider, “Gece vardiyası özeti: Ukrayna’ya ekstra paraya veto,” dedi.
Macar lider, sosyal medyadan yayınladığı video mesajında, Ukrayna ile üyelik müzakerelerine başlamanın kötü bir karar olduğunu belirtti ve Macaristan’ın karara katılmadığını savundu.
Orbán, Ukrayna’’nın AB üyelik müzakerelerine hazır olmadığını, bu koşullar altında Ukrayna ile müzakerelere başlamanın ‘tamamen anlamsız, mantıksız ve yanlış bir karar olduğunu’ ve Macaristan’ın bu konudaki tavrını değiştirmeyeceğini söyledi.
Macar lider, “Ancak, diğer 26 ülke bu kararın alınmasında ısrar ettiler. Bu nedenle, Macaristan, eğer diğer 26 ülke böyle bir karar alırsa, kendi yoluna gitmeleri gerektiğine karar vermiş ve bugün karardan çekimser kalmıştır,” diye ekledi.
Belçika Başbakanı Alexander De Croo ise Macar mevkidaşına akşamın ilerleyen saatlerinde sert bir mesaj verdi ve “Eğer kararı veto etmemeye karar verirse, ardından sadece ağzını kapalı tutmak zorunda kalacaksın,” dedi. De Croo daha sonra söylediklerinden pişman olarak, “Bunun böyle söylememem gerekirdi,” ifadelerini kullandı.
Brüksel’deki bazı yetkililer, Orbán’ı, AB tarafından dondurulan fonları serbest bırakmak için Kiev’i ‘rehin tutmakla’ suçluyor. Avrupa Komisyonu, dün bir son dakika kararıyla Budapeşte’ye 10 milyar avroluk bir fonu serbest bırakmıştı.
