Alman hükümeti gelecekteki elektrik fiyat artışlarını önlemek için elektrik piyasasının serbestleştirilmesini tersine çevirmek ve sabit fiyatlı kapasite piyasalarının kurulmasıyla daha müdahaleci bir yaklaşıma yönelmek istiyor.
1990’ların sonunda Almanya, Brüksel’in emriyle enerji piyasalarında eşi benzeri görülmemiş bir liberalleşmeye gitmiş ve kamu hizmetleri rekabetçi bir piyasada kilovat-saat satma modeline geçmişti.
Serbestleşen piyasalar Almanya’nın bugün Belçika’nın yıllık tüketimine eşdeğer elektrik ihraç etmesini sağladı ve Almanya’da elektrik fiyatları 2010 ile 2016 yılları arasında %49 oranında düştükten sonra istikrar kazandığında bundan tüm Avrupa faydalandı.
Fakat şimdi, bu liberal piyasalar döneminin sona erdiği görülüyor. Euractiv’e konuşan ülkenin elektrik piyasası uzmanı ve danışmanlık şirketi Consentec’in genel müdürü Christoph Maurer, “Almanya birçok alanda piyasanın de-liberalleşmesi yönünde ilerliyor,” diyor.
Yeni gaz santrallerini desteklemek için Şubat ayında bir uzlaşma olarak başlayan bu süreç, Berlin’de hararetle tartışılan bir konu haline geldi.
Hükümetten “karma” elektrik piyasası önerisi
Ağustos ayında Almanya Ekonomi Bakanlığı, ülkenin elektrik piyasasının geleceğine ilişkin bir “seçenekler belgesi” sunarak, Avrupa’nın diğer yerlerinde olduğu gibi elektrik piyasalarının liberal ve merkezileştirilmiş unsurlarının bir karışımını önerdi.
Öneriler arasında, üreticilere sattıkları enerjiye göre ödüllendiren mevcut liberal piyasanın aksine, büyüklüklerine göre sabit bir fiyat ödeyecek yeni bir “kapasite piyasası” oluşturulması da yer alıyor.
Alman hükümetine göre böyle bir kapasite bazlı piyasa “uzun sözleşme sürelerine sahip merkezi ihaleler yoluyla uzun vadeli yatırım güvenliği” sağlayacak.
Parti adına enerji konularında konuşan Yeşiller milletvekili Ingrid Nestle, “En son çok yüksek fiyat zirvelerinden bu yana … bana göre daha büyük enerji santrallerinin genişlemesinin sadece serbest elektrik piyasası tarafından güvence altına alınamayacağı açık hale geldi,” diyor.
Hükümet, merkezi bir kapasite piyasasını yerel piyasalarla birleştirerek, daha karmaşık bir yapıya karşılık daha liberal bir piyasanın verimliliğini korumayı umuyor.
Yenilenebilir enerji lobileri öneriden rahatsız
Fakat kapasite piyasası önerisi Berlin’de hâlâ tartışılıyor. Kamu hizmetleri birliği BDEW ve doğalgaz endüstrisi grubu Zukunft Gas, önerilen karma model yerine daha basit bir kapasite piyasasını tercih ederek kısmi desteklerini ifade ederken, yenilenebilir enerji lobi grupları iş modellerinin bozulmasından korkuyor.
Yenilenebilir enerji birliği BEE’nin başkanı Simone Peter, “Enerji dönüşümünün bu hassas aşamasında riskli deneyler yapılmaması konusunda uyarıyoruz,” diyor.
Paydaşlarla istişare dönemi 6 Eylül’de sona erdi ve hükümetin enerji piyasası tartışma forumuna katılanlar 26 Eylül’de sonuçları tartışacaklar.
Almanya, komşuları ile istişare edecek
Euractiv’in edindiği bilgiye göre, Almanya’ya giren ve çıkan büyük elektrik akışına rağmen, komşu ülkelere Almanya’nın mevcut liberal modelden ayrılma planları konusunda henüz danışılmadı.
Euractiv’e konuşan bir sözcü, Ekonomi Bakanlığının “geleceğe dönük bir elektrik piyasası tasarımı için hazırladığı seçenekler belgesi için çeşitli tarihler planladığını, bu tarihlere etkilenen komşu ülkelerle –‘elektrik komşuları’– ve Avrupa Komisyonu ile yapılacak bir toplantının da dahil olduğunu” söyledi.
Elektriğin Almanya’ya serbestçe girip çıktığı Lüksemburg, Berlin’in sınır ötesi uyum girişimlerini memnuniyetle karşıladı ve Euractiv’e bunun nihai kararlar alınmadan önce “sınır ötesi etkilere ilişkin ayrıntılı bir değerlendirme ve tartışma yapılmasına” olanak sağlayacağını söyledi.
Belçike, Britanya ve Fransa daha önce bu yola girmişti
Öte yandan Almanya daha az liberal kapasite piyasalarına yönelen ilk Avrupa ülkesi olmayacak.
“Almanya’nın Avrupa’da yalnız olmadığına inanıyorum. Çeşitli ülkelerde halihazırda kapasite mekanizmaları var,” diyen Yeşil milletvekili Nestle, Belçika, Fransa ve Birleşik Krallık’ın halihazırda bir tür kapasite mekanizmasını tercih ettiğini sözlerine ekledi.
Fakat Maurer, Berlin’in U dönüşünün zincirleme bir etkisi olabileceğine inanıyor.
Enerji uzmanı, “Önümüzdeki birkaç yıl içinde Avrupa’da daha da fazla kapasite mekanizmasına doğru net bir eğilim göreceğimiz ihtimalini göz ardı etmiyorum,” diye ekliyor.
