ASEAN, Myanmar için daimi temsilci atamaya hazırlanıyor

Güneydoğu Asya liderlerinin, pazartesi günü yapılacak zirvede Myanmar için kalıcı bir özel elçi atanmasını onaylamaları bekleniyor. Bu karar, bloğun şu anda her yıl temsilcileri dönüşümlü olarak atama uygulamasından önemli bir sapma ve iç savaşın yıkıma uğrattığı ülkede derinleşen krizi kabul etmek anlamına geliyor.

ASEAN dışişleri bakanları pazar günü yapılan toplantıda bu öneriyi kabul etti. Myanmar’ın askeri rejimi ve ona karşı çıkan sayısız milis güçle ilişkilerin geliştirilmesi yönünde çabalar mevcut, ancak karar bu aciliyetin arttığına işaret ediyor.

Malezya Dışişleri Bakanı Mohamad Hasan pazar günü yaptığı açıklamada, “Şu anda her yıl yeni bir özel temsilci atıyoruz, bu da her seferinde baştan başlamak zorunda olduğumuz anlamına geliyor” dedi. “Herkes bu öneriyi değerlendirme konusunda hemfikir, karşı çıkan yok. Sadece üç yıllık bir görev süresi ile kalıcı özel temsilcinin kim olacağına karar verilmesi gerekiyor” diye ekledi.

Kalıcı temsilcinin amacı, iç savaşın sona ermesini sağlamak için hazırlanan “beş maddelik mutabakat” kapsamında dört yıldır ilerleme kaydedilememesi üzerine, savaşan taraflarla diyalogda tutarlılığı sağlamak olacak. Ocak ayında ASEAN, Malezya Dışişleri Bakanlığı eski genel sekreteri ve Malezya İnsan Hakları Komisyonu eski başkanı Othman Hashim’i ASEAN başkanının Myanmar özel temsilcisi olarak atadığını duyurdu.

Myanmar’ın askeri lideri, Kıdemli General Min Aung Hlaing, 2021’de hükümeti devirerek iktidarı ele geçirdiğinden beri ASEAN zirvelerinden dışlanıyor.

Bu yıl ASEAN başkanlığını yürüten Malezya, krizi sona erdirme çabalarında aktif bir rol oynadı. 28 Mart’ta meydana gelen 7,7 büyüklüğündeki depremin ardından Malezya Başbakanı Enver İbrahim, iktidardaki Devlet İdare Konseyi (SAC), muhalefetteki Ulusal Birlik Hükümeti (NUG) ve etnik silahlı örgütler gibi birçok farklı paydaşla iletişim kurdu.

Malezya askeri sahra hastanesinin ve insani yardım misyonunun afet bölgelerine girmesine izin vermek için ateşkes sözü aldı, ancak hem silahlı gruplar hem askeri yönetim ateşkesi karşılıklı ihlal etti.

Konsensüs, şiddetin durdurulması, insani yardımın ulaştırılmasına izin verilmesi, bloğun Myanmar özel elçisiyle temas kurulması ve çatışmanın tüm taraflarıyla kapsayıcı bir diyalogun başlatılmasını içeriyor.

Kalıcı bir elçi atama kararı, bölgenin dış politika duayenlerinin desteğini aldı. Askeri rejimle görüşmelerde bulunmuş eski Tayland Dışişleri Bakan Yardımcısı Sihasak Phuangketkeow, “Bu, ASEAN’ın daha proaktif olmasını ve retorik ötesinde bir angajman düzeyine ulaşmasını sağlayacak” dedi.

Mohamad Hasan, ASEAN başkanlığı sıfatıyla görüşmeleri sürdürmek üzere haziran ayında Myanmar’ın başkenti Naypyitaw’a gideceğini söyledi ve depremin Myanmar’daki bakış açılarını değiştirmiş olabileceğine dikkat çekti.

“Myanmar’da çatışan gruplar on yıllardır çatışma halindedir. Bu, bir gecede çözülebilecek bir sorun değil, ancak son deprem bakış açılarını değiştirmiş olabilir. Bazen kriz anlarında insanlar aklını başına toplar. Tsunami sonrası Aceh’te de benzer bir durum gördük, çatışan taraflar nihayet bir araya gelip görüşmeye başladılar” dedi.

Enver İbrahim, pazartesi günü zirvenin açılışında yaptığı konuşmada, “sessiz angajman” olarak adlandırdığı şeyin önemini yineledi. “Adımlar küçük ve köprü kırılgan olabilir, ancak dedikleri gibi, barış konusunda kırılgan bir köprü bile genişleyen bir uçurumdan iyidir” dedi.