Asya-Pasifik bölgesinde Çin ile ABD ve müttefikleri arasındaki rekabetin arttığı bir dönemde, Shangri-La Diyaloğu toplanıyor.
Merkezi Londra’da bulunan Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (IISS) tarafından bu yıl 20. kez düzenlenen forum 2-4 Haziran’da Singapur’da yapılıyor.
Foruma, Asya-Pasifik, Avrupa, Kuzey Amerika ve Orta Doğu’dan 40’ı aşkın ülkeden hükümet yetkilileri, savunma bakanları, askeri yetkililer ve güvenlik uzmanları katılıyor.
Çin-Singapur arasında ‘kırmızı hat’
Çin Savunma Bakanı Li Shangfu, perşembe günü 20. Shangri-La Diyaloğu öncesinde Singapur Savunma Bakanı Ng Eng Hen ile bir araya gelerek karşılıklı anlayış ve güveni güçlendirmek amacıyla iki ülke arasında bir kırmızı hat kurulmasını görüştü.
Görüşmede, Çin ve Singapur savunma bakanları, güvenli bir savunma telefon bağlantısının kurulmasına ilişkin Mutabakat Zaptı’nı imzaladı.
Çin Ulusal Savunma Üniversitesi’nden Kıdemli Albay Zhang Chi, Global Times’a verdiği demeçte, acil hattın kurulmasının Çin ve Singapur orduları arasındaki karşılıklı güvenin yeni bir zirveye ulaştığını ve iki ordu arasındaki askeri ve güvenlik iletişiminin ve işbirliğinin ivme kazandığını gösterdiğini söyledi.
Zhang, Çin ve Singapur’un ortak güvenlik ihtiyaçlarına odaklanabileceklerini, ortaklaşa bölgesel bir güvenlik bariyeri inşa edebileceklerini ve Çin ile ASEAN arasındaki kapsamlı stratejik ortaklığın gelişimine bir bütün olarak katkı sağlayabileceklerini belirtti.
ABD-Çin gerilimi damga vuracak
Li Shangfu, dünyanın dört bir yanından üst düzey savunma yetkililerini, diplomatları ve güvenlik analistlerini çeken Shangri-La Diyaloğu’na katılmak üzere Çin savunma bakanı olarak Singapur’a ilk ziyaretini gerçekleştiriyor.
Batı medyası bu yılki zirveye ABD-Çin gerilimi, Ukrayna krizi ve Kore Yarımadası’nda artan gerilimin hakim olacağını yazdı.
ABD, Asya-Pasifik’teki hegemonyasını korumak için bölgeye NATO benzeri bir güvenlik yapısı getirme çabalarını hızlandırırken, Çin, Washington’ın Shangri-La’da savunma bakanlarının görüşmesi için ilettiği teklifi reddetmişti. Bu durumun zirveye yansıyacağı düşünülüyor.
Çinli uzmanlar da bu gerilimin zirveye yansıyacağı görüşünde.
Çin Dışişleri Üniversitesi’nde profesör olan Li Haidong Global Times’a verdiği demeçte,
“ABD’nin zirve sırasında sözde Çin tehdidini abartmaya devam etmesi bekleniyor. ABD, diğer Asya ülkelerini kendi güvenlik planını takip etmeleri için manipüle etmeye ve önerilerinin geçerli olduğundan emin olmak için bölgeye daha fazla Avrupa ülkesini sokmaya çalışıyor” dedi.
Tayvan krizi de zirvede gündeme gelebilir
Zirvede ayrıca Tayvan krizinin de gündeme gelmesi bekleniyor.
Singapur Savunma Bakanı ile görüşmesinde Li Shangfu, Tayvan’ın “Çin’in Tayvan’ı” olduğunu ve Tayvan sorununun “Çin’in temel çıkarlarının özü” olduğunu söyleyerek Pekin’in Tayvan sorunu konusundaki kararlı duruşunu yineledi.
Çin Savunma Bakanı, “Barışçıl yeniden birleşme olasılığını azami samimiyet ve çabayla sürdürmeye kararlıyız, ancak DPP yetkililerinin bağımsızlık için yabancı güçleri kullanmasına ve dış güçlerin Çin’i kontrol altına almak için Tayvan’ı kullanmasına asla izin vermeyeceğiz” dedi.
Kuvvet kullanmaktan “kesinlikle vazgeçme sözü vermediklerini” vurgulayan Bakan,” Çin kaçınılmaz olarak yeniden birleşecek ve birleşmeli. Çin, ulusal egemenliğini ve toprak bütünlüğünü kararlılıkla savunacaktır” ifadelerini kullandı.
ABD-Japonya-Filipinler yine tatbikat başlattı
Shangri-La Diyaloğu öncesinde ABD, bir yandan savunmasını güçlendirmeye çalışırken diğer yandan “Çin’in zorlamasına” atıfta bulunarak, Çin’in Güney Çin Denizi üzerinde bir ABD casus uçağını “profesyonelce olmayan” şekilde engellemesini öne çıkarıyor ve “Çin tehdidi” söylemini sürdürüyor. Washington ayrıca, Çin ve ABD savunma bakanları arasında “planlı bir görüşme olmaması” nedeniyle Pekin’i suçluyor.
Zirve programına göre, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in cumartesi sabahı “Hint-Pasifik’te ABD’nin liderliği” temalı bir konuşma yapması planlanırken, Çin Savunma Bakanı pazar günü “Çin’in yeni güvenlik girişimleri” hakkında konuşacak.
Bu arada, perşembe gününden itibaren ABD, Japonya ve Filipinler, Güney Çin Denizi’nde deniz tatbikatları başlattılar. Yine aynı gün Austin, Tokyo’da Japon yetkililerle bir araya geldi ve “Çin zorlaması” ve “Rusya-Ukrayna savaşına” atıfta bulunarak Japonya’nın saldırı yetenekleri de dahil olmak üzere savunma yeteneklerini geliştirme sözü verdi.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning perşembe günü düzenlediği basın toplantısında, devletler arasındaki askeri işbirliğinin herhangi bir üçüncü tarafı hedef almak veya üçüncü bir tarafın çıkarlarına zarar vermek yerine bölgesel barış ve istikrara yardımcı olması gerektiğini söyledi. Mao, “Zorlamadan bahsetmişken, büyük baskı uygulayanın Çin değil, ABD olduğunu söylemek istiyorum” dedi.
