Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak, Londra’da British Museum’da sergilenen Parthenon tapınağından alınma Elgin Mermerlerinin Yunanistan’a iadesinin gündeme getirilmesi nedeniyle Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’le görüşmesini iptal etti.
Salı günü Yunan hükümet sözcüsü Pavlos Marinakis, Sunak’ın mevkidaşı Miçotakis ile yapacağı görüşmeyi iptal etme kararını ‘eşi benzeri görülmemiş’ ve “’saygısızca’ olarak nitelendirdi.
Marinakis Skai TV’ye verdiği demeçte, “Bu normalde yapılan bir şey değil,” dedi ve bu hareketin ‘sadece Yunan başbakanına değil aynı zamanda Yunan halkına da saygısızlık’ olduğunu sözlerine ekledi.
Miçotakis, Parthenon Mermerleri konusunda uzun süredir devam eden anlaşmazlığı sert bir şekilde dile getirerek Pazartesi günü Sunak’a ateş püskürdü. Bulunduğu sokağa atıfla ‘Downing Street’ olarak bilinen İngiliz Başbakanlık Ofisi ise Salı günü Miçotakis’i geziyi ‘uzun süredir çözüme kavuşturulmuş meseleleri yeniden tartışmak için kamuya açık bir platform’ olarak kullanmakla suçlayarak karşılık verdi.
İkilinin Salı günü bir araya gelmesi planlanıyordu, fakat Sunak Pazartesi günü geç saatlerde görüşmeyi iptal etti; Yunan hükümet yetkilileri Miçotakis’in son zamanlarda antik heykellerin British Museum’dan iadesi konusunda ısrarcı olmasına bağlıyor.
‘Kendi argümanlarına inananlar yüzleşmekten korkmaz’
Miçotakis, “İngiltere Başbakanının planlanan görüşmemizi gerçekleşmesine saatler kala iptal etmesinden duyduğum rahatsızlığı ifade ediyorum,” derken, Sözcü Marinakis, İngiliz liderin ‘Parthenon Heykellerinin iadesi konusunda ülkenin sabit pozisyonunu yineleyen yorumlardan rahatsız olduğunu’ varsaydıklarını ekledi.
Miçotakis Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Yunanistan’ın Elgin Mermerleri konusundaki pozisyonunun iyi bilindiğini belirterek, “Pozisyonlarının doğruluğuna ve adaletine inanan hiç kimse argümanlarla yüzleşmekten asla korkmaz,” dedi.
Mermerlerin ‘çalınmasının’ tarihi
Mermer heykeller 19. yüzyılda diplomat Lord Elgin tarafından Atina’dan götürülmüştü ve o zamandan beri Londra’da muhafaza ediliyor.
Mermerler tam olarak 1801-1804 yıllarında, Yunanistan hâlâ Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliği altındayken Lord Elgin tarafından Yunanistan’dan götürülmüştü.
Heykeller 1806 yılında İngiltere’ye nakledildi ve on yıl sonra İngiliz hükümeti onları Elgin’den satın aldı.
Yunanlar, Parthenon mermerlerinin çalındığını düşünüyor. İngilizler ise Elgin’in mermerleri taşımasının o dönemde Atina’yı yöneten Osmanlı İmparatorluğu’nun izniyle gerçekleştiğini iddia ediyor.
British Museum ile müzakereler
On yıllardır mermerlerin Yunanistan’a iadesi için çabalanıyor ve müze ile Yunan yetkililer arasında geçen yıl olası bir ‘ödünç verme’ düzenlemesini görüşmek üzere görüşmeler yapıldı. Fakat Mart ayında Sunak, British Museum’un mermerleri kalıcı olarak Yunanistan’a geri vermesini engelleyen mevcut mevzuatta herhangi bir değişiklik yapılmasını reddetti.
Miçotakis Pazartesi günü, Yunan liderin mermerlerin iadesi için tekrar çağrıda bulunduğu BBC röportajından bir gün sonra, Birleşik Krallık’ın muhalefetteki İşçi Partisi lideri Keir Starmer ile konuyu görüştü. Yunanistan Başbakanı, Pazartesi akşamı Starmer ile görüştüğü saatlerde Sunak ile yaptığı görüşmeye davet edilmedi. Muhafazakârlar, İşçi Partisi liderinin mermerler konusunda ‘yumuşak davrandığını’ öne sürüyor.
Örneğin POLITICO’ya konuşan üst düzey bir Muhafazakâr Parti üyesi, “Starmer görüşmeyi garantilemek için kendini sattı. Bu onun açısından safça bir davranış ve nesiller boyunca bunlara bakan İngiliz vergi mükelleflerine ne kadar az saygı duyduğunu gösteriyor.” dedi.
Yunan hükümet kaynakları Kathimerini’ye yaptıkları açıklamada, Sunak’ın Yunan başbakanının mermerlerin iadesi konusunda dile getirdiği görüşlerden rahatsız olduğu için toplantının iptal edildiğini doğruladı. Kaynaklar, “Tutarlı bir şekilde yaptığımız gibi pozisyonlarımızı desteklemeye devam edeceğiz. Nihayetinde müzakere British Museum ile yapılacak,” dedi.
İngiliz kamuoyu mermerlerin iadesinden yana
Öte yandan Salı günü yayınlanan bir ankete göre, Sunak’ın Yunan mevkidaşı Miçotakis’in British Museum’da bulunan Parthenon mermerleri hakkındaki yorumları üzerine son dakikada görüşmeyi iptal etme kararı kamuoyundaki imajına zarar verdi.
Yougov.co.uk tarafından yapılan bir ankete katılanların %66’sı Downing Street’in Miçotakis ile görüşmeyi iptal etme kararını yanlış bulurken, %11’i doğru olduğunu söyledi.
Aynı anket, katılımcıların %49’unun mermerlerin Yunanistan’a iade edilmesini doğru bulduğunu, %15’inin Birleşik Krallık’ta kalmasını istediğini, %26’sının ne olacağıyla ilgilenmediğini, %10’unun ise konuyu bilmediğini söylediğini ortaya koydu.
