Avrupa Komisyonu, askeri araştırma ve geliştirme fonunun tahsisine ilişkin önceliklerini gözden geçirerek çaba ve kaynaklarını sınırlı sayıda savunma projesine odaklamayı planlıyor.
2021 yılında oluşturulan mevcut Avrupa Savunma Fonu (EDF), AB’de savunma ile ilgili teknolojileri finanse etmek için kullanılan 8 milyar avroluk bir araç. Ukrayna’daki savaşın ardından Komisyon, bütçeye 1.5 milyar avro daha eklenerek fonun güçlendirilmesini teklif etti. Bu adım için halen üye devletlerin ve AP’nin yeşil ışık yakması gerekiyor.
Halihazırda fon, savunma için yeşil yakıtlar, yapay zeka destekli transkriptörler, hipersonik füzeler ve uzay tespit sistemleri de dahil olmak üzere geniş bir konu yelpazesine dağılmış durumda.
Konunun henüz erken bir aşamada olması nedeniyle isminin açıklanmasını istemeyen üst düzey bir Komisyon yetkilisinin EURACTIV’e verdiği bilgiye göre, Avrupa Komisyonu EDF’yi, yatırımları AB için ‘hayati savunma kabiliyetleri’ olarak tanımlanan projelere ya da ‘sınırlı kabiliyet süper önceliklerine’ odaklayacak şekilde yeniden programlamayı öneriyor.
Bu ‘süper öncelikler’, üye devletlerin ortak menfaatine olan Avrupa savunma teçhizatı projeleri olacak.
Üst düzey Komisyon yetkilisi, “Dağınıklık ve dağılma riskinden kaçınmak için tutarlılık, süreklilik ve orta vadeli programlama gereklidir”, dedi.
Bu hamleyle Avrupa Komisyonu, birlikte çalışması gerekmeyen birçok programa tek seferlik sübvansiyon tahsisi yerine büyük bir projenin daha küçük ve daha odaklanmış parçalarına fon tahsis etmeyi tercih edecek. Buradaki amaç, AB’nin iki yıl önce yayınlanan ve ‘Stratejik Pusula’ olarak adlandırılan askeri stratejisinde belirlenen kritik kapasiteler ile EDF kapsamında AB tarafından finanse edilen kapasiteleri uyumlu hale getirmek.
Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak, planlara göre bu projelerin siber saldırıları tespit etmek için bir Avrupa siber kalkanı, uzaydaki tehditleri tespit etmek ve tanımlamak için bir Avrupa uzay alanı farkındalık sistemi, bir Avrupa füze kalkanı veya ‘Eurodome’ veya deniz yatağı ve deniz altı altyapısının (denizaltı kabloları, boru hatları vb.) korunması olabileceğini söyledi. Aynı Komisyon yetkilisi, “Bu evrim kritiktir ve mümkündür,” iddiasında bulundu.
AB’nin yürütme organı, bu ‘süper öncelikler’ doğrultusunda fon tahsisinin orta vadeli planlamasını zorlamak niyetinde olacak. Üst düzey Komisyon yetkilisi, bu yeni stratejiyi uygulamak için yeni bir planlama sürecinin fon içindeki ‘gerekli teknolojik tuğlaları’ belirleyeceğini söyledi. Bu süreç aynı zamanda bir prototipin geliştirilmesini de içerecek ve daha sonra üye devletlerden gelecekte bir satın alma taahhüdü istenecek.
Habere göre Avrupa Komisyonu, AB’nin bir sonraki yedi yıllık bütçesinde yeniden programlanan araştırma ve geliştirme fonunun bütçesini de artırmayı planlıyor.
