Avrupa Birliği’nin (AB) geçen hafta karar altına aldığı düzenleme ile birlikte, 2026 yılından itibaren demir, çelik, alüminyum, elektrik gibi ürünleri ithal edenler karbon vergisi ile karşı karşıya kalacak.
Karbon Sınır Düzenleme Mekanizması (CBAM) olarak bilinen yeni uygulama kapsamındaki vergi, Emisyon Ticareti Şeması (ETS) kapsamında çelik üreticilerinin şu anda faydalandığı karbondioksit izinlerinin kademeli olarak yerine geçecek.
AB karbon piyasası reformu kapsamında, karbondioksit izinlerinin 2034 yılına kadar tamamen kaldırılması ve yerini yeni karbon vergisine bırakması hedefleniyor. Bu vesileyle Avrupa sanayasinin ‘adil olmayan rekabete karşı’ korunması da planın içinde yer alıyor.
Fransız sanayiciler tepkili
AB’nin yeni vergisine tepki gösterenlerin başında sanayiciler geliyor.
Euractiv’e konuşan Fransa alüminyum sanayicileri birliğinin temsilcisi Cyrille Mounier, “Mevcut haliyle karbon sınır vergisi ölümcül bir darbe çünkü Avrupa’da tüketilen metalin fiyatını artıracak,” dedi.
Sanayicilerin CBAM’ın arkasındaki mantığı sorgulamadıklarını iddia eden Euractiv, enerji hammadde fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle artan üretim maliyetlerinin ışığında, yeni verginin gelecekte AB piyasasındaki olası bozukluklara dikkat çekti.
Otomobil kapıları gibi işlenmiş ürünlerde durumun daha kötü olabileceği de belirtiliyor. Bu ürün AB karbon vergisine dahil değil ve Avrupalı üreticileri uluslararası rekabette çıplak bırakabilir.
Fiyatlardaki bozulmaların, ABD ve Çin tarafından uygulanan devlet teşvikleri nedeniyle de daha ağırlaşabileceği düşünülüyor.
Avrupa çapında vergi endişesi
Fransızlar tepkilerinde yalnız değil. Yunan alüminyum devi Eurometaux CEO’su Evangelos Mytilineos, AB’nin iklim siyaseti öteki bölgelerle rekabet edebilecek bir ‘havuç’ ile acilen birleştirmesi gerektiğini söyledi.
Demir içermeyen metallerin üreticilerini temsil eden Eurometaux, önümüzdeki 15 yıl için daha tahmin edilebilir bir düzenleme taraftarı. Tekele göre bu sayede sanayinin karbonsuzlaştırılmasının finanse edilmesi daha düşük maliyetli olacak.
Avrupa çelik üreticileri birliği Eurofer ise alarm zillerini çalarak, ETS kapsamında karbon izinlerinin kaldırılması durumunda AB’nin 45 milyar avroluk çelik ihracatının büyük kısmının buhar olacağını ileri sürdü. Eurofer, 2026 yılına kadar bir çözüm bulunması gerektiğini de ekledi.
AB merkezi sanayicilere sert çıkıyor
Öte yandan sanayicilerin çığlığının Brüksel’den duyulduğunu söylemek pek mümkün değil.
Avrupa Parlamentosu’nun Alman üyesi ve reform konusunda başmüzakereci Peter Liese, “Eğer çelik sanayisi şikayet ediyorsa, ya karbonsuzlaştırmayı istemiyorlardır ya da metni okumamışlardır,” diyerek düzeltme çağrılarına kapıyı kapattı.
Liese, sanayicilerin saydığı endişeleri giderecek önlemlerin listesini de çıkardı. Liese, vida ve cıvata gibi işlenmiş ürünlerin mekanizmadan etkileneceğini ve bu sayede hem karbon salınımını azaltacağını hem de Avrupa sanayisinin rekabetçilikte geri düşmesinin engelleneceğini ileri sürdü.
Liese bunun yanı sıra ‘doğrudan olmayan emisyonların’ belirli koşullar altında sisteme dahil edileceğini ekledi. Bu doğrudan olmayan emisyonlara, imalat süreci için gerekli olan enerjinin üretiminden kaynaklanan salınımlar örnek veriliyor.
Milletvekili, CBAM’ın yürürlüğe girmeden bir yıl önce gözden geçirileceğini, ayrıca anlaşma kapsamında üreticilere karbonsuzlaştırma için fon sağlanacağını da söyledi.
Alüminyum sektörü darda
Alüminyum üreticileri ise karbon vergisinin daha kötü bir zamanda gelemeyeceğini söylüyorlar.
Yüksek elektrik fiyatları ve küresel alüminyum fiyatlarındaki kademeli düşüş nedeniyle zor günler geçirdiklerini söyleyen alüminyumcular, üretimin bu sene 1,1 milyon ton civarında düştüğünü bildiriyorlar.
Mounier, elektrik fiyatlarındaki artış ve karbon salınımındaki izinlerin kaldırılmasına, küresel alüminyum fiyatlarının da ton başına 2.000 doların altında seyretmesi eşlik ettiği takdirde uzun süre hayatta kalamayacaklarını söyledi.
