ABD Başkanı Joe Biden’ın geçen yıl imzaladığı Enflasyonu Düşürme Yasası (IRA) kapsamında ‘temiz enerji’ ve ‘yeşil dönüşüm’ için verilen devlet teşvikleri ve vergi indirimleri, Avrupalı şirketlerin iştahını kabartıyor.
Washington ile Brüksel arasında gerilime neden olan IRA ile birlikte Kuzey Amerika’da üretilen elektrikli araç ve bataryalara yönelik ciddi teşvikler veriliyor.
Örneğin Volkswagen, bu kapsamda Kuzey Amerika’da yapacağı batarya fabrikası yatırımının 10 milyar avroluk teşvik getireceğini hesaplıyor ve Doğu Avrupa’daki fabrika kurma planlarını şimdilik askıya almış durumda.
Avrupa Birliği, IRA’nın açtığı yoldan ABD’nin tüm temiz enerji yatırımlarını ve nitelikli iş gücünü kendine çekmesinden ve Avrupa’nın sanayisizleşmesinden endişe ediyor.
ABD teşvikte kararlı
Houston, Teksas’ta düzenlenen CERAWeek enerji konferansında konuşan ABD Enerji Bakanı Jennifer Granholm, IRA için özür dilemeyeceklerini söyleyerek, AB’deki müttefiklerini de kendi devlet teşvikleri çerçevesini oluşturup ‘ABD’den daha fazla sübvansiyon vermeye’ çağırdı.
Ticaret savaşı çıkarma niyetlerinin olmadığını savunan Granholm, bunun ‘dostça bir rekabet’ olduğunu ileri sürdü.
Bakan, “Tedarik zincirlerini bu ülkeye geri döndürme konusunda ciddiyiz,” ifadelerini de kullandı. Granholm’un açıkladığı verilere göre, IRA’nın kabulünden sonra elektrikli araç tedarik zincirinde bulunan 100’ün üzerinde şirket ABD’de yatırım yapacağını ilan etti.
‘IRA’yı sevdik’
Konferansa katılan Avrupalı enerji şirketleri de IRA’dan duydukları memnuniyeti gizlemedi ve AB’yi de benzer teşviklere davet etti.
Örneğin İspanyol enerji şirketi Repsol SA CEO’su Josu Jon Imaz, AB’nin ‘sopadan havuca’ geçmesi gerektiğini söyleyerek, teknolojileri yasaklamak yerine daha ‘cazibeli’ olmanın yollarının aranması gerektiğini vurguladı.
Repsol’ün bu seneki proje bütçesinin yüzde 40’ını ABD’deki yatırımlar için harcaması bekleniyor. Imaz, IRA’nın en belirleyici özelliğinin ‘basitliği’ olduğunu da sözlerine ekledi.
Toplantıda konuşan Fransız TotalEnergies CEO’su Patrick Pouyanné de IRA’nın ‘yeşil altyapıyı hızlandırmaya bir davet’ olduğunu söyledi.
Pouyanné, “Temelde, teşvik konulduğunda bunu bir fırsat olarak görürsünüz. Avrupa’da ise regüle etmeye başlıyorsunuz,” dedi. CEO, ABD ile AB’nin yenilenebilir enerji altyapısı alanında bir serbest ticaret anlaşmasını gündeme alması gerektiğini belirtti.
Hidrojen üreticisi Linde Plc CEO’su Sanjiv Lamba ise “IRA’yı seviyoruz. AB’nin uzun faaliyet raporlarından daha kolay ve anlaşılır,” dedi.
IRA’dan endişe duyan bir başka Amerikan müttefiki Japonya’nın otomotiv devlerinden Mitsubishi’nin Amerika’daki ağır sanayi şefi Takajiro Ishikawa da IRA’nın bir ‘yatırım mıknatısı’ olduğunu söyledi.
Ishikawa, gelişmiş ülkelerin yanı sıra gelişmekte olan ülkelerin sermayesinin de ABD’ye doluşmaya başladığını öne sürdü.
İngiliz mühendislik firması Wood Plc CEO’su Ken Gilmartin de, IRA’nın ‘karbonsuzlaştırma’ yarışında ABD’yi bir numara yapacağını savundu.
