Bakan Fidan’dan Rusya’ya kritik ziyaret

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve Dışişleri Bakanı Lavrov başta olmak üzere üst düzey Rus yetkililerle görüşmek üzere dün Moskova’ya gitti. Görüşmelerin ana gündeminde Ukrayna’daki durum, ikili ilişkiler ve Suriye ile Gazze gibi bölgesel meseleler yer aldı. Fidan’ın ayrıca Rusya Dış İstihbarat Teşkilatı Başkanı Sergey Narışkin ile de bir araya gelmesi bekleniyor.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ukrayna’daki savaş başta olmak üzere ikili ve bölgesel konuları ele almak üzere 26 Mayıs’ta Rusya’nın başkenti Moskova’ya resmi ziyaret gerçekleştirdi.

Fidan, Kremlin’de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından kabul edildi. Kremlin’den yapılan yazılı açıklamaya göre, görüşmede Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da hazır bulundu.

TASS haber ajansının bir Türk diplomatik kaynağa dayandırdığı haberine göre, Fidan’ın bugün Lavrov ve Rusya Dış İstihbarat Teşkilatı Başkanı Sergey Narışkin ile görüşmelerine devam edeceği bildirildi.

Türk Dışişleri Bakanlığı’nın sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamaya göre Fidan, Putin ile görüşmesi öncesinde Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı Vladimir Medinskiy ile de bir görüşme gerçekleştirdi. Medinskiy, Rusya’nın Ukrayna ile müzakerelerdeki heyetine başkanlık ediyor.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov daha önce yaptığı açıklamada, Putin ile Fidan arasındaki görüşmenin ana konusunun Ukrayna krizinin çözümü ve ikili ilişkilerin geliştirilmesi olacağını söylemişti.

Peskov, Moskova’nın bir sonraki müzakere turunun yeri ve zamanı konusunda henüz netlik olmadığını da sözlerine eklemişti.

Anadolu Ajansı‘nın haberine göre, Fidan’ın Moskova’da Türkiye’nin Ukrayna sorunundaki arabuluculuk rolünü teyit etmeye çalışacağı belirtilmişti.

Bu ziyaret, Nisan 2022’de kesintiye uğrayan ve 16 Mayıs’ta İstanbul’da yeniden başlayan doğrudan Rusya-Ukrayna müzakerelerinin ardından Türkiye’den Rusya’ya yapılan ilk üst düzey temas oldu. Türkiye, İstanbul’daki bu görüşmelere aracılık etmişti.

Toplantı önemli bir ilerlemeyle sonuçlanmasa da taraflar, olası bir ateşkes vizyonlarını ortaya koyacakları memorandumlar sunma ve “1000’e 1000” esir takası yapma konusunda anlaşmışlardı. Esir takasının 25 Mayıs’ta tamamlandığı bildirilmişti.

Ankara, Nisan 2022’deki İstanbul müzakerelerindeki arabuluculuk deneyiminin yanı sıra, aynı yılın temmuz ayında Ukrayna’nın Karadeniz limanlarından tarım ürünleri için güvenli deniz koridoru oluşturulmasını sağlayan Karadeniz Tahıl Anlaşması’nın imzalanmasına da katkıda bulunmuştu.

Moskova, bir yıl sonra anlaşmanın Rusya ile ilgili kısmının Batı tarafından yerine getirilmediğini öne sürerek anlaşmayı uzatmayı reddetmişti.

Ukrayna gündemin merkezinde

Yakın Doğu Araştırmaları Merkezi Başkanı Murad Sadıgzade, Fidan’ın ziyaretinin ana gündem maddesinin Ukrayna’daki çözüm süreci olduğuna işaret etti.

Uzman, Ankara’nın ihtilaftaki temel moderatör rolünü korumasının önemli olduğunu ve Moskova ile Kiev için öneriler geliştirmek amacıyla Rus makamlarının vizyonunu ve beklentilerini öğrenmek istediğini açıkladı.

Sadıgzade, “Ankara, çatışan taraflar arasında ortak zemin bulmak için rutin bir arabuluculuk çalışması yürütüyor,” dedi.

Anadolu Ajansı‘na göre Fidan, Moskova’da ayrıca Rus üslerinin bulunduğu ve Beşar Esad’ın devrilmesinin ardından Türkiye’nin etkisinin arttığı Suriye’deki durumu, Gazze Şeridi ve Güney Kafkasya’daki gelişmeleri de gündeme getirecek.

Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan 25 Mayıs’ta yapılan açıklamada, dışişleri bakanları toplantısında Orta Doğu ve Libya’daki durumun (Ankara ve Moskova’nın farklı grupları desteklediği), Karadeniz’deki seyrüsefer güvenliğinin ve “3+3” platformunun (Rusya ve Türkiye’nin yanı sıra İran, Ermenistan ve Azerbaycan’ı içeriyor, Gürcistan ise Moskova’nın bulunduğu projelere katılmayı reddediyor) ele alınmasının planlandığı belirtilmişti.

Akkuyu ve Rus turistler de başlıklar arasında

Diğer önemli başlıklar arasında Akkuyu Nükleer Santrali’nin (Rosatom tarafından inşa ediliyor) inşaatının devamı, Mavi Akım ve TürkAkım doğalgaz boru hatlarının işletilmesi ve turizm alanındaki işbirliği yer alıyor.

Rusya Dışişleri Bakanlığı verilerine göre, 2024 yılında 6,7 milyon Rus turist Türkiye’yi ziyaret etti; bu rakam ülkeye gelen toplam turist sayısının yüzde 12,7’sine tekabül ediyor.

İkili işbirliği ve Suriye’de yeni fırsatlar Moskova Devlet Dilbilim Üniversitesi (MGLU) Yabancı Bölgesel Çalışmalar Bölümü Doçenti İkbal Dürre, Vedomosti gazetesine verdiği demeçte Fidan için Moskova’da ikili işbirliği ve İran meselesi de dahil olmak üzere Orta Doğu’daki sorunlar hakkında görüş alışverişinde bulunmanın önemli olduğu konusunda hemfikir.

Dürre, “Donald Trump’ın Riyad ziyaretinin ardından ABD’nin Suriye’ye yönelik yaptırımlarının kaldırılması, Rusya ve Türkiye’nin Suriye konusunda işbirliği yapması için fırsat pencereleri açtı,” diye ekledi.

Dürre, İsrail’in Suriye topraklarına yönelik saldırılarının artması ve bunun sonucunda Türk-İsrail ilişkilerinde gerilimin tırmanmasının ardından Ankara’nın Moskova’yı krizin çözümüne dahil etmek isteyeceğini kaydetti.

Dürre, “Fidan’ın Rusya Devlet Başkanı’na Türkiye’yi ziyaret etmesi için bir davet de iletmesi muhtemel,” diyerek sözlerini tamamladı.