Birleşik Krallık liderliğindeki Müşterek Sefer Kuvveti (JEF), kritik denizaltı altyapısında son zamanlarda meydana gelen hasarlara yanıt olarak, potansiyel deniz tehditlerini izlemek ve Rusya’nın kuzey Avrupa sularındaki “gölge filosunu” takip etmek için yapay zeka destekli gelişmiş bir gözetleme sistemini devreye soktu.
“Nordic Warden” adı verilen yeni operasyon, belirlenen ilgi alanlarına giren gemilerden kaynaklanan riskleri değerlendirmek üzere Otomatik Tanımlama Sistemi (AIS) yayınları da dahil olmak üzere birden fazla kaynaktan gelen verileri analiz etmek için yapay zekadan yararlanıyor.
Sistem gerçek zamanlı izleme kabiliyeti ve şüpheli bir faaliyet tespit edildiğinde hem JEF ülkelerine hem de NATO müttefiklerine anında uyarı yayma imkânı sağlıyor.
Bu girişim, Noel günü Baltık Denizindeki Estlink2 denizaltı kablosunda meydana gelen ve Finlandiyalı yetkililerin Rusya’nın yaptırımlardan kaçan gölge filosuna ait Eagle S adlı bir tankerden kaynaklanmış olabileceğine inandıkları hasarın yanı sıra sabotaj olduğundan şüphelenilen diğer olayların ardından geldi.
Birleşik Krallık Savunma Bakanı John Healey, “Nordic Warden hem kasıtlı sabotaj eylemlerine hem de su altı kablolarına zarar verdiğini gördüğümüz aşırı ihmal vakalarına karşı korunmaya yardımcı olacak,” dedi.
Gözetleme operasyonu şu anda Manş Denizi, Kuzey Denizi, Kattegat ve Baltık Denizi de dahil olmak üzere 22 stratejik bölgeyi JEF’in Northwood’daki merkezinden izliyor.
Sistem ilk olarak 2024 yazında test edilmiş ve Letonya’daki Joint Protector Tatbikatı sırasında ek denemelerden geçirilmişti.
Birleşik Krallık, Danimarka, Estonya, Finlandiya, İzlanda, Letonya, Litvanya, Norveç, Hollanda ve İsveç olmak üzere on ülkeden oluşan JEF ittifakı, bu yeni kabiliyetin NATO operasyonlarını desteklerken ortaya çıkan tehditlere hızla yanıt verme konusundaki kolektif yeteneklerini geliştirdiğini vurguluyor.
Geçtiğimiz ay bazı Avrupa ülkeleri, Rus petrolünü taşıyan tankerlerden dökülme ve diğer taleplere karşı sigorta kanıtı talep ederek onları denetleme planlarını açıklamıştı.
Tallinn’de düzenlenen JEF Liderler Zirvesinde teyit edilen bu girişim, Rus petrol fiyat sınırlarını aşmak için kullanılan gölge filodaki sigortasız gemilerle ilgili endişeleri gideriyor.
Birleşik Krallık, Danimarka, İsveç, Polonya, Finlandiya ve Estonya, Manş Denizi ve Danimarka Boğazları gibi önemli su yollarından geçen şüpheli gölge gemilerden sigorta belgelerini talep edecek. Katılımcı devletler gemilerin cevaplarını ve cevap vermemelerini ortaklaşa analiz edecekler.
