ASYA
Bangladeş’te radikal İslamcılar güçleniyor: Hizb-ut Tahrir’den şeriat çağrısı
Yasaklı Hizb-ut Tahrir örgütünden yüzlerce radikal İslamcı bu ay Bangladeş’in başkenti Dakka sokaklarına akın ederek şeriatla yönetilen bir İslam devleti çağrısında bulundu.
Pek çok ülkede ‘terör örgütü’ olarak tanınan Hizb-ut Tahrir üyeleri, göz yaşartıcı gaz ve coplarla karşılık veren polisle çatıştı.
Başbakan Şeyh Hasina’nın devrilmesi sonrası görevi devalan geçici hükümet, ülkede kanun ve düzen durumunu yönetmekte zorlanırken, aşırıcı İslamcı gruplar arasındaki yeniden canlanma, çoğunluğu Müslüman olan 171 milyonluk bu ülkede endişeleri artırıyor.
Bangladeş Barış ve Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nde (BIPSS) kıdemli araştırma görevlisi olan Shafqat Munir, “Hizb-ut Tahrir’in yeniden canlanmasından derin endişe duyuyorum ve oluşturdukları tehditlerin çok ciddiye alınması gerektiğine inanıyorum” dedi.
Nikkei Asia’ya konuşan Munir, “Hizb-ut Tahrir şiddeti teşvik eden aşırılıkçı ideolojiyi desteklediği için yasaklandı. Açıkça faaliyet gösteremez ve tüm faaliyetlerine karşı konulmalıdır. Bu bizim ulusal politikamız olmalıdır,” diye ekledi.
Bu yeniden canlanma, Bangladeş’in bölgesel güvenliği istikrarsızlaştıracağı ve Hindu karşıtlığını körükleyeceği endişesiyle Yeni Delhi’de alarm zillerinin çalmasına neden oldu.
Geçtiğimiz yaz Başbakan Şeyh Hasina’nın İslamcıları ve milliyetçilerin önderlik ettiği bir ayaklanmayla devrilmesinin ardından seçimlere hazırlanan ülke, on yıl önce ateist yazarların ve diğer gayrimüslimlerin tüyler ürpertici bir şekilde öldürülmesi de dahil olmak üzere daha önce de İslamcı aşırıcılıkla boğuşmuştu.
Laikliği savunan Hasina sonrası Bangladeş’te, katı dinci çetelerin ahlak polisliği ve kadınlara yönelik taciz vakaları kamusal yaşamın bir özelliği haline geliyor. İnsanlar Ramazan ayında yemek yedikleri için darp ediliyor, restoranlar gündüz oruç saatlerinde açık kaldıkları için tahrip ediliyor ve kadınlar başörtüsü takmadıkları için taciz ediliyor.
Ülkenin kuzeyinde, sertlik yanlısı çeteler kısa bir süre önce kız çocuklarının futbol maçlarına ev sahipliği yapacak olan futbol sahalarını tahrip etti ve bunu internet üzerinden yapılan tacizler izledi. Bunun üzerine Dakka, kızların güvenliğini garanti altına almak için harekete geçmek zorunda kaldı.
Ülkenin ulusal kadın futbol takımının kaptanı Sabina Khatun, “Ülkemizdeki insanların bize hakaret etme şekline kızların dayanması mümkün değil” dedi.
Tacizler, internette ve iş yerinde tacize uğradıklarını bildiren tanınmış kadın oyunculara kadar uzandı.
Önde gelen Bangladeşli aktör Pori Moni ocak ayında Facebook’ta paylaştığı bir gönderide “Kendimi güvensiz hissediyorum” diye yazdı.
Radikal İslamcıların yeniden dirilişi, Bangladeş’in Hasina sonrası ülkedeki güvenlik durumunu kontrol altına alamadığı bir döneme denk geliyor. Kadınlar ise bu durumdan en çok etkilenenler.
Yerel hak örgütü Ain o Salish Kendra’ya göre geçtiğimiz yılın ocak ve şubat aylarında 63 tecavüz vakası yaşanırken, son iki ayda en az 85 tecavüz vakası rapor edildi.
Bu ay sekiz yaşında bir kız çocuğunun, iddialara göre bir akrabası tarafından tecavüze uğrayıp öldürülmesinin ardından kamuoyunda öfke patlaması yaşandı. Bir başka olayda ise tecavüz mağduru bir kızın babasının, kızının davasını açmaya çalıştığı için öldürüldüğü bildirildi. İslamcı grupların kadınlar üzerindeki baskısı ve şiddeti de her geçen gün artıyor.
Bangladeş polisi sözcüsü ve genel müfettiş yardımcısı Enamul Haque Sagor, aşırılıkçı grupların “sıkı istihbarat takibi” altında olduğunu ve sokak devriyelerinin sayısının artırıldığını söyledi.
“Kadına yönelik şiddetle mücadele etmek için proaktif polislik önlemleri aldık” diye ekledi.
Hükümet cinsel şiddet faillerine karşı güçlü bir şekilde harekete geçme sözü verdi ve bazı tutuklamalar yapıldı.
Ancak güvenlik uzmanları, hükümetin yaklaşımının “etkisizliğinin” suç oranlarının artmasına katkıda bulunduğu ve aşırılıkçı grupların bu boşluğu doldurduğu konusunda uyarıyor.
Bir uzman, “Bu radikal grupların yeniden dirilişi yüksek suç oranlarına bir tepki değil; aksine, kanunsuzluk yeniden diriliş için verimli bir zemin yaratıyor” değerlendirmesini yaptı.
Polis verilerine göre, geçici hükümetin göreve gelmesinden bu yana geçen yedi ay içinde en az 119 kişi çete şiddetinde hayatını kaybederken, ocak ayında ülke genelinde 294 cinayet vakası işlendi ve bu sayı bir önceki yılın aynı ayında 231’di.
Bu ayın başlarında bir grup katı İslamcı Dakka polis karakoluna saldırdı ve yerel bir üniversite öğrencisini başörtüsü takmadığı için taciz etmekle suçlanan bir mahkumun serbest bırakılmasını talep etti. Daha önce terörizm suçlamasıyla tutuklanan iki kişinin saldırı sırasında kalabalığı kışkırttığı görüldü.
Bazı siyasetçiler, seçimlerin bir an önce yapılması yönündeki çağrıların artmasına rağmen, toplumsal huzursuzluğun yeni seçimlerin zamanını erteleyebileceği uyarısında bulundu. Geçici hükümetin tepki çekmemek için radikal İslamcı örgütlere ses çıkarmaması ise durumu daha da kötüleştiriyor.
Analistler, eski Devlet Başkanı Rodrigo Duterte’nin Uluslararası Ceza Mahkemesi’ndeki (UCM) tutukluluğuyla ilgili sosyal medya spekülasyonları ve rakip adaylarla ilgili dezenformasyonun Filipinler’deki ara seçim kampanyasında siyasi vaatler kadar öne çıkacağını öngörüyor.
Ülkenin en önde gelen iki siyasi hanedanı olan görevdeki Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr. ile selefi Duterte arasında bir savaş olarak görülen 12 Mayıs seçimleri için kampanyalar cuma günü başlıyor.
Duterte’nin bu ayın başlarında tutuklanıp Lahey’deki UCM’ye gönderilmesinden bu yana düşmanlık daha da şiddetlendi. Duterte, ölümcül “uyuşturucuyla mücadelesi” nedeniyle insanlığa karşı suç işlemekle suçlanıyor.
Nikkei Asia’nın haberine göre, Duterte’yi destekleyen o kadar çok kişi sosyal medyada Marcos Jr. hükümetine karşı hoşnutsuzluklarını ve tutuklama üzerine eski lidere desteklerini dile getirdiler ki hükümet, Başkan ve ailesine karşı bir “yanlış bilgi tufanı” olarak tanımladığı bu durumu dikkate aldı.
“[Tutuklamadan] bu yana yalan haberlerin hedefi oldular. Bu yeni bir şey değil. Sara’nın Marcos’larla ilgili algısı bozulduğunda, yalan haberler de o zaman gelmeye başladı,” diyen yönetim sözcüsü Claire Castro, Duterte’nin başkan yardımcısı olan ancak Marcos’la arası açılan ve geçen ay görevden alınan kızı Sara Duterte’ye atıfta bulundu.
Başkan’ın Senato’da yeniden seçilmek için yarışan kız kardeşi Imee Marcos’un, Başkan’ın Duterte’nin tutuklanmasının ardındaki “gerçeği gizlemeye yönelik kasıtlı çaba” olarak tanımladığı gerekçeyle bu hafta kardeşinin aday listesinden ayrılması da riskleri artırdı.
Bir Filipin başkanının altı yıllık görev süresinin yarısında düzenlenen ara seçimler, Temsilciler Meclisi, Senato’nun yarısı, eyalet ve şehir yetkilileri için yapılan seçimleri içeriyor. Duterte, Hollanda Lahey’de gözaltında tutulmasına rağmen güneydeki Mindanao adasında ailesinin merkezi olan Davao City’nin belediye başkanlığı için yarışıyor.
Yaklaşık 69 milyon Filipinli oy kullanma hakkına sahip. Bir önceki ara seçim olan 2019’da katılım oranı %76’ydı.
Filipinler seçimlerinde sosyal medya güçlü bir propaganda aracı olarak kullanılıyor. Marcoslar da sosyal medyayla ilgili benzer taktikler kullandılar. Tartışmalı veri analiz firması Cambridge Analytica’ya 2022 başkanlık seçimleri öncesinde sosyal medyadaki imajlarını yeniden markalaştırmak için başvurdukları bildirildi. Aile, sosyal medyada Marcos’un babası merhum diktatör Ferdinand Marcos’un mirasını aklayan bir kampanya yürütmesine rağmen bunu reddetti.
Manila’daki De La Salle Üniversitesi’nde doçent olan Anthony Lawrence Borja, “Sosyal medyadaki faaliyetler siyaset hakkındaki yanılsamaları değilse bile önyargıları güçlendirebilir” dedi.
Borja’ya göre Duterte’nin UCM tarafından tutuklanması, destek tabanında “mağdurluk imajını ve buna bağlı kabile bağlılıklarını güçlendiriyor”. Seçmenler 2016’da onu kısmen Mindanao’dan geldiği ve bölge için barış ve kalkınma vaat ettiği için destekledi. Birçoğu, ülkenin en büyük adası ve başkentine ev sahipliği yapan Luzon’da kalkınmaya öncelik veren geçmiş Filipin başkanlarından giderek daha fazla memnuniyetsizlik duyuyordu.
Ancak Borja, bu “itibar artışının” ulusal siyasette bir kampanyaya yardımcı olacağını, ancak yerel makamlar için zaferi garanti etmeyeceğini belirtti.
Christopher “Bong” Go ve Ronald “Bato” Dela Rosa’nın Senato’da yeniden seçilmek için yarışması ile Duterte’nin müttefikleri de ulusal makamlar için teklifte bulunuyor. Yerel anket kuruluşu Social Weather Stations’a göre her ikisi de Duterte’nin tutuklanması etrafında gelişen olaylar zincirinden “oy” kazanıyor ve seçmenlerin tercihlerinde yükseliyorlar. Go, eski liderin eski bir yardımcısıyken, Dela Rosa eski Davao Şehri polis şefiydi ve Duterte’nin uyuşturucuya karşı savaşının “mimarı” olarak kabul ediliyor.
Onlar ve Duterte’nin desteklediği diğer senatör adayları, mevcut siyasi statükoyu değiştirmek için kampanya yürütmenin yanı sıra Duterte’nin 2016 kampanyasının yolsuzlukla mücadele, barış ve düzen gibi ayırt edici özelliklerini savunuyorlar. Marcos Jr. yönetiminin senatör adayları ise politikada süreklilik ve siyasi istikrar söylemiyle yarışıyor. Filipin ekonomisi geçen yıl %5.6 büyüyerek Güneydoğu Asya’daki en hızlı büyüme oranlarından birini yakaladı.
Basın sözcüsü cuma günü yaptığı açıklamada, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in Bangladeş’in geçici lideri Muhammed Yunus’a, Pekin’in Dakka’ya verilen Çin kredilerinin faiz oranlarını düşürme taleplerini değerlendireceğini söylediğini aktardı.
Yunus, geçen yıl göreve gelmesinden bu yana ilk ikili devlet ziyareti için Çin’e gitti.
Yunus’un Basın Sözcüsü Shafiqul Alam, görüşmeleri “kapsamlı, verimli ve yapıcı” olarak nitelendiren bir Facebook paylaşımında, Başkan Xi’nin Çin’in Bangladeş’teki yatırımlarını teşvik etme ve Çinli imalat işletmelerinin taşınmasını kolaylaştırma konusundaki kararlılığını da teyit ettiğini söyledi.
“Başkan Xi, Çin’in Başdanışmana ve Geçici Hükümete verdiği desteği yineledi. Bu Profesör Yunus’un ilk ikili dış gezisiydi ve şu ana kadar büyük bir başarı elde etti” dedi.
Alam, Çin’in görüşmeler sırasında Bangladeş tarafından gündeme getirilen önemli bir konu olan su kaynakları yönetimi konusunda da işbirliğini geliştirmeyi düşündüğünü sözlerine ekledi.
Taraflar yaptıkları ortak basın açıklamasında Çin-Bangladeş Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerine yakında başlanmasının ve Çin-Bangladeş Yatırım Anlaşmasının optimize edilmesine yönelik müzakerelerin resmen başlatılmasının önemini vurguladılar.
Basın açıklamasında ayrıca Bangladeş’in Tayvan’ı Çin topraklarının bir parçası olarak tanıyan Tek Çin politikasını desteklediği belirtildi.
Taraflar ekonomik ve teknik işbirliğine ilişkin bir anlaşma ve çoğu kültürel alışverişe ilişkin sekiz memorandum imzaladı.
Çin devlet haber ajansı Xinhua’nın aktardığına göre Xi, “Çin, Kuşak ve Yol’un yüksek kalitede inşasını teşvik etmek, dijital ekonomi, yeşil ekonomi, denizcilik ekonomisi, altyapı inşası ve su koruma gibi alanlarda işbirliğini keşfetmek ve insandan insana teması teşvik etmek amacıyla insani alışverişleri geliştirmek için Bangladeş ile çalışmaya hazırdır” dedi.
Yunus, Hindistan’ın uzun süredir müttefiki olan ve ölümcül protestoların ardından ağustos ayında başbakanlık görevinden alınan Şeyh Hasina’nın yerini aldı. Hasina, Bangladeş’in kendisini yargılamak üzere iade etme taleplerine yanıt vermeyen Hindistan’a sığındı.
Çin, Bangladeş ile bağlarını güçlendiriyor ve yıllık 25 milyar dolarlık ticaretiyle Bangladeş’in en büyük ticaret ortağı konumunda. Ancak Pekin’in birçok Bangladeş ürünü için sıfır tarife pazar erişimi teklifine rağmen Bangladeş’in Çin’e ihracatı sadece 1 milyar dolarla sınırlı kalıyor.
Analistler, Bangladeş’in Çin ile artan ve Hindistan ile zayıflayan ilişkilerinin Güney Asya’nın jeopolitik dengesini yeniden şekillendirebileceğini ve Hindistan için güvenlik endişelerini artırabileceğini söylüyor.
Bangladeş’in geçici hükümet başkanı Yunus, Çin’e ilk ziyaretini yapacak
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, FedEx’ten Rajesh Subramaniam ve Standard Chartered’dan Bill Winters’ın da aralarında bulunduğu bir grup yöneticiyle yaptığı toplantıda küresel iş dünyası liderlerini tedarik zincirlerini korumak için birlikte çalışmaya çağırdı.
ABD ile derinleşen ticaret savaşının ortasında Çin lideri, AstraZeneca’dan Pascal Soriot ve Thyssenkrupp’tan Miguel Ángel López Borrego’nun da aralarında bulunduğu yabancı iş dünyası liderlerinden oluşan gruba, tarihi “geriye döndüren” davranışlara direnmeleri gerektiğini söyledi.
Xi cuma günü Pekin’de düzenlenen toplantıda yaptığı konuşmada, “Herkesin geniş ve uzun vadeli bir bakış açısına sahip olmasını ve küresel sanayi ve tedarik zincirlerinin güvenliğini ve istikrarını bozan eylemleri körü körüne takip etmemesini, bunun yerine küresel kalkınmaya daha fazla pozitif enerji ve kesinlik katmasını umuyoruz” dedi.
Büyük Halk Salonu’ndaki etkinlik, Xi’nin Çin’in başkentinde yabancı CEO’larla dikkatlice düzenlenmiş bir toplantı gerçekleştirdiği üst üste ikinci yıl oldu. Geçen yılki etkinlik sadece ABD’li iş dünyası liderleriyle yapılmıştı.
Çin, Apple dahil küresel iş liderlerini ağırlıyor: Ekonomimiz dirençli
Toplantı, ABD Başkanı Donald Trump’ın yönetimiyle artan gerilimin ortasında uluslararası iş dünyasıyla ilişkileri güçlendirmek için çaba sarf eden Çinli politika yapıcılar için yoğun bir haftanın sonunda gerçekleşti.
Çin’in önde gelen yıllık CEO konferansı Çin Kalkınma Forumu bu hafta başında Pekin’de düzenlendi ve ardından tropik tatil adası Hainan’da Asya için Boao Forumu yapıldı.
Pekin, Trump’ın alüminyumdan otomobillere kadar pek çok ürüne art arda gümrük vergisi dalgaları başlattığı ABD’nin aksine kendisini küresel ticarette istikrarın kalesi olarak tanıtmaya çalışıyor.
Trump, 2 Nisan’da ABD’nin ticaret ortaklarına geniş çaplı ve karşılıklı vergiler getirme sözü verdi.
Sosyalizmin yeni dünya-sistemindeki yeri – 3
Arktik’te Türklere gelecek var mı?
‘Sonluluklar’ kapitalizmi: Ne savaş, ne barış
“Güney Kore artık devrim dönemindedir”
Trump’ın İran planını Gazze bozabilir
-
ORTADOĞU3 gün önceSuriye İnsan Hakları Takip Komitesi: Sahil bölgesinde soykırım işlendi
-
DİPLOMASİ2 hafta önceİngiltere, Ukrayna’ya binlerce asker göndermeye hazırlanıyor
-
DÜNYA BASINI7 gün önceBatı medyası ve siyasetinden temkinli İmamoğlu değerlendirmeleri
-
DÜNYA BASINI2 hafta önceEkrem İmamoğlu’na gözaltı dünya medyasının gündeminde
-
DÜNYA BASINI2 hafta önceNetanyahu’nun asıl hedefi
-
DÜNYA BASINI2 hafta önceŞin-Bet Direktörü, “Qatargate” skandalı yüzünden mi kovuldu?
-
GÖRÜŞ7 gün önceSosyalizmin yeni dünya-sistemindeki yeri – 2
-
DİPLOMASİ4 gün öncePolitico: İmamoğlu’nun tutuklanmasına rağmen AB, Türkiye’ye para göndermeye devam edecek
