ABD Başkanı Joe Biden, Vietnam ziyareti kapsamında Başbakan Pham Minh Chinh ile görüştü.
Biden ve Pham Minh Chinh yaptıkları görüşmede, ABD merkezli uçak üreticisi Boeing’in Vietnam Havayollarıyla 7,8 milyar dolarlık anlaşma imzaladığını ve bunu memnuniyetle karşıladıklarını duyurdu.
Ayrıca, ABD ile Vietnam arasındaki kapsamlı stratejik ortaklığı ele alan ikili, karşılıklı yatırım fırsatlarını da değerlendirdi.
Görüşmede, Biden, Cninh’i eylül sonunda New York’ta yapılacak Birleşmiş Milletler Genel Kurul toplantılarında görmeyi sabırsızlıkla beklediğini belirtti.
Vietnam-ABD İnovasyon ve Yatırım Zirvesi
Yarı iletken, teknoloji ve havacılık sektörlerindeki üst düzey ABD ve Vietnam firmalarının yöneticileri de, Biden’ın uçak ve yapay zeka konusunda yeni anlaşmalara sahne olan Hanoi ziyareti sırasında iş ortaklıkları kurmak amacıyla pazartesi günü bir araya geldi.
Toplantı gündemine göre, Google (GOOGL.O), Intel (INTC.O), Amkor (AMKR.O), Marvell (MRVL.O), GlobalFoundries (GFS.O) ve Boeing’den (BA.N) üst düzey yöneticiler Vietnam-ABD İnovasyon ve Yatırım Zirvesine katıldı.
Zirvede, Vietnam’dan Nasdaq’ta listelenen elektrikli araba üreticisi VinFast, Vietnam Havayolları (HVN.HM), teknoloji şirketi FPT (FPT.HM), kullanıcı sayısı bakımından ülkenin en büyük e-cüzdanı MoMo ve ağustos ayında ABD’de halka arz için başvuruda bulunan internet firması VNG’nin de aralarında bulunduğu yarım düzine şirketin yöneticileri vardı.
Biden toplantıda iki ülkenin bulut bilişim, yarı iletkenler ve yapay zeka alanlarındaki işbirliğini derinleştirdiğini yineledi ve Vietnam’ın kritik mineral tedariki için çok önemli olduğunu vurguladı.
Ülke, elektrikli araçlarda ve rüzgar türbinlerinde kullanılan nadir toprak elementleri bakımından dünyanın en büyük ikinci rezervlerine sahip.
Pazar günü diplomatik ilişkilerin yeni bir noktaya ulaşmasını takip eden toplantı, ABD’nin Çin’le rekabetin ortasında Vietnam’ın teknoloji tedarik zinciri konusunda küresel rolünü artırma arzusunun altını çizdi.
Beyaz Saray ayrıca Microsoft’un “Vietnam ve gelişmekte olan pazarlar için özel olarak üretilmiş yapay zeka tabanlı bir çözüm” üretme planlarını da duyurdu.
Nvidia’nın da Vietnam’ın FPT, Viettel ve VinFast’ın ana şirketi Vingroup ile ülkede yapay zeka konusunda ortaklık kuracağı belirtildi.
Beyaz Saray ayrıca, Marvell ve Synopsys’in ülkede çip tasarım merkezleri kurma planları da dahil olmak üzere, ABD firmalarının Vietnam’daki çip ile ilgili yatırımlarının sayısını da vurguladı.
Hanoi yakınlarında çipleri monte edecek, paketleyecek ve test edecek 1,6 milyar dolarlık yeni bir Amkor fabrikasının ekim ayında faaliyete geçeceği belirtildi.
Yatırım değeri, Intel’in ülkenin güneyindeki 1,5 milyar dolarlık çip montaj tesisi ile aynı seviyede – şirketin dünya çapındaki en büyük tesisi.
Kapsamlı stratejik ortaklık
Biden ziyaret kapsamında önceki gün de Vietnam Komünist Partisi (VKP) Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong ile görüşmüştü. Bu görüşmede, iki ülke ilişkilerinin düzeyinin “kapsamlı stratejik ortaklığa” yükseltilmesinde anlaştı.
Biden, ilişkilerin düzeyinin yükseltilmesinden memnun olduğunu belirterek, bunun ABD ve Vietnam arasındaki ekonomik ilişkilerin genişletilmesi için önemli bir adım olduğunu vurguladı.
Bu sayede kritik ve gelişmekte olan teknolojiler hususunda, özellikle daha dayanıklı çip tedarik zinciri oluşturulmasında işbirliğinin derinleşeceğini dile getiren Biden, iki ülke ilişkilerinde yeni bir sayfa açılmasını dört gözle beklediğini ve bu ziyaretin Hint-Pasifik bölgesi ile dünya için tarihi bir öneme sahip olduğunu söyledi.
Vietnam lideri Nguyen Phu Trong da yeni ortaklık sayesinde ABD ile Vietnam arasındaki ilişkilerin ekonomik, ticari ve yatırım işbirliğinin teşvik edilmesi yoluyla daha yüksek bir seviyeye çıkarılacağını ifade etti.
‘Çin’i çevrelemek üzere bir ziyaret değil’
İki lider görüşmeden sonra başkent Hanoi’de basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Vietnam’a ilk ziyaretini yapan Biden, Çin’le “soğuk savaş” başlatmaya çalışmadıklarını vurgulayarak, amacının ABD’nin Vietnam ve diğer Asya ülkeleriyle bağlarını geliştirerek dünya çapında istikrar sağlamak olduğunu iddia etti.
Vietnam gezisini Çin’i “çevrelemek” amacıyla yapmadığını ifade eden Biden, Çin’le “bağları kesmek istemediğini” söyledi.
ABD ile Çin arasındaki ilişkileri yeniden rayına oturtma konusunda samimi olduğunu savunan Biden, G20 sırasında Çin Başbakanı Li Qiang ile görüştüğünü hatırlatarak, “İstikrar hakkında konuştuk. Hiç de çatışmacı bir konuşma değildi” dedi.
Biden’ın bu açıklamalarının ‘samimiyeti’ ise Çin kamuoyunda sorgulandı.
Son dönemde Çin’in bölgedeki artan nüfuzunu ve askeri varlığını dengelemek üzere mevcut ittifaklarını yeni bağlantılarla güçlendirmeye çalışan Biden yönetimi, yeni ittifak ortaklıkları kurma yönünde adımlar atıyor.
ABD, İngiltere ve Avustralya arasındaki nükleer denizaltı teknolojisinin paylaşımını öngören AUKUS Anlaşması; ABD, Hindistan, Japonya ve Avustralya arasındaki Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) ve geçen ay Camp David’de yapılan zirveyle perçinlenen ABD, Japonya ve Güney Kore üçlü savunma işbirliği, bu yöndeki girişimler olarak değerlendiriliyor.
Öte yandan Washington, Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ülkelerinden halihazırda savunma ortaklıkları bulunan Filipinler ve Tayland dışında Endonezya ve Vietnam ile ikili düzeyde askeri işbirliğini artırma arayışında.
