ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin 4 Kasım seçimlerinden önce hayata geçirmek istediği ve uzun süredir çalışmalarını yürüttüğü İsrail-Suudi Arabistan normalleşme anlaşması suya düştü. Seçimlerden önce sadece dört hafta daha açık kalacak Senato’nun olası bir anlaşmayı onaylaması için yeterli zaman kalmadı. Biden, bu anlaşmayla büyük bir zafer elde ederek sandığa gitmeyi hedefliyordu.
Demokrat bir milletvekili ve üst düzey bir Cumhuriyetçi Senato yardımcısı, Times of Israel’e yaptıkları açıklamada, Biden yönetiminin Kasım ayındaki başkanlık seçimlerinden önce İsrail ile Suudi Arabistan arasında uzun süredir planlanan normalleşme anlaşmasına aracılık etme penceresinin kapandığını söyledi.
Suudi Arabistan, bağımsız Filistin devleti için bir plan olmadan İsrail’le normalleşmeye yanaşmıyor İsrail de bağımsız Filistin devletini kabul etmiyordu. ABD bu zorlu çıkmazı aşmak için Suudi Arabistan’a güvenlik garantisi vermeyi öngören bir anlaşma teklif etti. Suudi Arabistan’a verilecek güvenlik garantisine ABD Senatosu’nu ikna etmenin tek yolunun da İsrail ile normalleşme anlaşması olduğu düşünülüyordu. Yani Biden yönetimi bu iki süreci birlikte ilerletmeye çalıştı.
Ancak Times of Israel’e konuşan iki kongre kaynağı, Senato’nun güvenlik garantisi anlaşmasını onaylaması için takviminde yeterli zaman kalmadığını savundu.
ABD Senatosu, tatile girmeden önce sadece dört hafta daha oturum düzenleyecek.
Senato Çoğunluk Lideri Chuck Schumer teorik olarak Ekim ayında milletvekillerini toplayarak Senato’yu açmayı deneyebilir, ancak iki kongre kaynağı, Biden yönetiminin başkanlık seçimlerinden haftalar önce, anlaşmayı onaylamak için gereken yaklaşık 10 Cumhuriyetçinin desteğini alamayacağını görüşünde.
Yine adının açıklanmaması kaydıyla konuşan bir Beyaz Saray yetkilisi ise kongre kaynakları kadar karamsar değil ve bir anlaşmanın sağlanması için “pencerenin tamamen kapanmadığını” görüşünde.
Ancak yetkililer, Gazze’de ateşkes sağlanmadan bir anlaşmanın mümkün olmadığı konusunda hemfikirdi ki bu husus, Gazze’de savaş devam ettiği sürece Riyad’ın normalleşme anlaşmasını ülke içinde ya da bölgede kabul ettiremeyeceğini kabul eden üst düzey ABD’li ve Suudi yetkililer tarafından da açıkça dile getiriliyor.
Hamas’la rehine ve ateşkes müzakerelerinde yer alan İsrailli bir yetkili bu hafta başında Times of Israel’e yaptığı açıklamada son günlerde ilerleme kaydedildiğini ancak halen boşluklar olduğunu ve şu ana kadarki görüşmelerin hızı göz önüne alındığında tarafların bir anlaşmaya varması için muhtemelen iki ya da üç haftaya daha ihtiyaç duyacaklarını ifade etti.
Demokrat Başkan’ın aracılık edeceği bir anlaşmayı desteklemeye hazır olduğunu önceden açıklayan birkaç Cumhuriyetçiden biri olan ABD’li Senatör Lindsey Graham, ocak ayında Netanyahu ile görüştükten sonra yönetimin normalleşme anlaşmasını sonuçlandırmak için haziran ayına kadar zamanı olduğunu tahmin etmişti.
Yaygın kanıya göre Biden’ın yönettiği Beyaz Saray’ın olası anlaşmayı onaylanması daha kolay olabilir çünkü Biden, İsrail ve Suudi Arabistan’ın kötü insan hakları siciline rağmen Demokratların yanı sıra eski ABD Başkanı Donald Trump’ın aracılık ettiği İbrahim Anlaşmalarını ezici çoğunlukla destekleyen Cumhuriyetçilerden de destek alabilir. Trump yönetiminde, Senato’daki demokratların Suudi Arabistan’a güvenlik garantisi verilmesini destekleme olasılığı daha düşük görülüyor.
