ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ilişkilerindeki karmaşıklığa rağmen Washington ve Pekin arasında önümüzdeki yıl daha fazla angajman olacağını söyledi.
Çarşamba günü Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda Amerikalı gazeteci Thomas Friedman ile bir söyleşi yapan Blinken, Washington ve Pekin’in ilişkilerindeki pek çok “farklılığa” rağmen ortak çıkar alanlarında işbirliği yapmaya kararlı olduklarını söyledi.
Ayrıca ABD’nin Tayvan’daki “statükonun değişmemesini sağlamaya” kararlı olduğunu vurguladı ve “güç kullanımı” gibi “yıkıcı” hareketlere karşı uyardı.
“Bizim temel çıkarımız – dünyanın dört bir yanındaki ülkelerin temel çıkarı – Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarın korunmasını ve Pekin ile Tayvan arasındaki her türlü farklılığın barışçıl bir şekilde çözülmesini sağlamaktır” dedi ve ekledi: “Diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana Amerika Birleşik Devletleri ile Çin arasındaki ilişkinin başarısının en önemli özelliklerinden biri de Tayvan meselesinin yönetimi olmuştur.”
İkili ilişkilerde Tayvan gündemi
Washington ve Pekin arasındaki ilişkiler son yıllarda, özellikle de iktidardaki Demokratik İlerleme Partisi’nin bağımsızlık yanlısı başkan adayı William Lai Ching-te’nin hafta sonu adanın bir sonraki lideri olarak seçildiği Tayvan konusunda büyük ölçüde kötüleşti.
Pekin, DPP’nin cumartesi günkü zaferinin ardından herhangi bir ayrılıkçı hareketin “sert bir şekilde cezalandırılacağı” uyarısında bulundu.
Pekin, Tayvan’ı gerekirse güç kullanılarak yeniden birleştirilecek Çin’in bir parçası olarak görüyor. ABD de dahil olmak üzere BM üyesi ülkeler Tayvan’ı bağımsız bir devlet olarak tanımıyor ancak Washington kendi kendini yöneten adayı bölgede bir üs olarak görüyor ve adayı güç kullanarak ele geçirmeye yönelik her türlü girişime karşı çıkarak Tayvan’a silah sağlamaya devam ediyor.
Blinken, seçim sonrası Lai’yi zaferinden dolayı kutladı ve bunun Tayvan’ın “sağlam demokratik sisteminin” gücünü gösterdiğini söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden, cumartesi günü adadaki seçimlerle ilgili yorumu sorulduğunda Washington’un Tayvan’ın bağımsızlığını desteklemediğini söyledi.
Biden ve Xi kasım ayında San Francisco’da bir araya gelmişti ve ABD-Çin ilişkilerindeki gerilimleri yönetme konusunda mutabık kalmışlardı. Liderler zirvesinde, eski ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin tartışmalı Tayvan gezisinin ardından Pekin’in askıya aldığı askerler arası iletişimin yeniden tesis edilmesi gibi bazı başarılar elde edilmişti. Çin ayrıca ABD’nin fentanil kriziyle mücadelesine yardımcı olmayı taahhüt etmişti.
Ancak Tayvan, Güney Çin Denizi ve ABD’nin Çin’e yönelik teknoloji kısıtlamaları gibi en tartışmalı konularda herhangi bir ilerleme kaydedilemedi.
Farklılıkları yönetmek ve işbirliği alanlarını keşfetmek
Blinken, önümüzdeki yıl iki ülke arasında – liderleri arasında da – daha fazla angajman olacağını söyledi.
“Önümüzdeki yıl bunu daha fazla göreceksiniz. Ancak sadece ilişkileri istikrara kavuşturmak için değil, iki şey daha yapmak için” dedi.
Birincisi, “farklılıklarımızı çok doğrudan, çok net bir şekilde ele aldığımızdan emin olmak, böylece nereden geldiğimiz konusunda yanlış anlaşılma olmamasını sağlamak” dedi.
“İkincisi, bu farklılıklara rağmen, yoğun rekabete rağmen, daha fazla işbirliği yapmanın karşılıklı çıkarımıza olduğu yerler olup olmadığını görmek.”
Salı günü Dünya Ekonomik Forumu’nda konuşan Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, ABD’nin Çin ile “çok boyutlu” bir rekabet içinde olduğunu ancak bu rekabeti sorumlu bir şekilde yönetmeye çalıştığını ve yanlış hesaplama riskini azaltmak için diplomasiyi yoğunlaştırdığını söyledi.
Sullivan, askeri diyalogları yeniden başlatmanın yanı sıra iki tarafın yeni iletişimler kurmak için çalıştığını söyledi. “ABD ve Çin birlikte yapay zeka risklerini en aza indirmeyi ve yönetmeyi amaçlayan yeni bir diyalog başlatacak” dedi.
