Çek Cumhuriyeti’ndeki beş partili iktidar koalisyonunun pozisyonu, önümüzdeki yıl yapılacak parlamento seçimlerinden önce, bölgesel seçimlerin ardından bir kez daha zora girdi.
Hafta sonu yapılan ve eski Başbakan Andrej Babiš’in partisinin ezici bir zafer kazandığı bölgesel seçimlerin ardından Prag yönetimi durumunu değerlendirmeye başladı.
Babiš ve partisi ANO (Memnuniyetsiz Vatandaşlar Hareketi) oyların yüzde 35’ini alarak ülkenin 13 bölgesinden 10’unu kazandı. 685 sandalyeden 292’sini elde eden parti, 2020’deki son bölgesel seçimlerde aldığı yüzde 21’lik oy oranına kıyasla büyük bir artış gösterdi.
Bu arada sağcı SPD (Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi) ve komünist parti Stačilo! (Yeter!) partileri de beklenenden daha iyi bir performans sergileyerek 32’şer sandalye ile beşinci sırada yer aldı.
Yeter!, Aralık 2023’te Bohemya ve Moravya Komünist Partisi (KSČM) lideri Kateřina Konečná tarafından ilan edilmişti. Koalisyon içerisinde KSČM, Birleşik Demokratlar – Bağımsızlar Birliği, Çek Ulusal Sosyal Partisi ve bağımsızlar yer alıyor.
Hükümette çatlak başladı
Sonucun ardından Çek Başbakanı Petr Fiala, Bölgesel Kalkınma ve Dijitalleşme Bakanı Ivan Bartoš’un görevden alınmasını teklif ederek iktidar koalisyonundaki derin istikrarsızlığı gözler önüne serdi ve muhalefeti cesaretlendirdi.
Bartoš pazar günü, iktidar koalisyonunun üyesi Korsan Parti’nin bölgesel seçimlerde yarıştığı sandalyelerin neredeyse tamamını kaybetmesinin ardından partinin başkanlığından istifa etti.
Parti, bu yılın başlarında inşaat izinlerinin dijital ortama aktarılması konusundaki başarısızlığının ardından kamuoyundan gelen tepkiler nedeniyle ağır bir yara almıştı.
Fiala, Bartoš ile salı günü şahsen görüştü ama Bartoš’u görevden alma kararını ancak aynı günün ilerleyen saatlerinde yaptığı bir telefon görüşmesinde bildirdi.
Korsan Parti’den Fiala’ya “ihanet” suçlaması
POLITICO’ya göre başına geleceklerden habersiz olan Korsan Parti Başkanı önce hükümette herhangi bir değişiklik olmayacağını söylemişti, fakat daha sonra Fiala’nın kararını “ihanet” olarak nitelendirerek kınadı.
Başbakan ise X’te yaptığı bir paylaşımla bu suçlamayı reddetti ve Korsanlardan bakanlık görevi için yeni bir aday önermelerini istedi.
Korsan Partinin parlamento grubu başkanı Jakub Michálek ise, “Bugün ODS [Fiala’nın iktidar partisi] tarafından hükümetten atıldık ve geri dönüp yalvarmamız söz konusu değil,” dedi.
Korsan Parti’nin şu anda koalisyondan ayrılmayı düşündüğü bildiriliyor ki bu da Bartoš’un kovulmasının ardından Dışişleri Bakanı Jan Lipavský ve Yasama Bakanı Michal Šalomoun’un da ayrılması anlamına geliyor. Bu aynı zamanda kabinenin parlamentodaki gücünü de zayıf bir çoğunluğa indirecek.
Hükümete kamuoyu desteği diplerde
Kabinenin görevden alınması için onayı gereken Çek Cumhurbaşkanı Petr Pavel, pazartesi günü tüm taraflarla görüşeceğini söyledi.
“Benim için ve vatandaşlar için önemli olan, herhangi bir değişikliğin, eğer olursa, hükümetin istikrarını etkilememesidir,” diyen Pavel, son tartışmaların hükümeti düşürme tehdidi taşıdığını ve bunun kimsenin çıkarına olmadığını sözlerine ekledi.
Fiala hükümeti 2013’ten bu yana Çekya’da en düşük kamuoyu desteğine sahip hükümet.
Kamuoyu Araştırma Merkezi tarafından yaz aylarında yapılan bir ankete katılanların sadece yüzde 24’ü, bu yılın başlarında ülkenin emeklilik sisteminde yapılan reform gibi bir dizi popüler olmayan kararın ardından kabineye güvendiklerini söyledi.
