Çin Dışişleri Wang Yi, Avustralya ziyareti için Canberra’ya geçti. Mevkidaşı Penny Wong ile bir araya geldi.
İki bakan, ziyaretin ana gündemlerinden olan Avustralya malları üzerindeki ticari engellerin kaldırılması konusunda henüz bir anlaşmaya varamadı ancak Çin Başbakanı Li Qiang’ın Canberra’yı ziyaret etmeyi planladığı bildirildi.
Wang Yi, Canberra’nın Çin’e karşı Washington yanlısı bir tutum izlemesiyle başlayan bir dizi anlaşmazlığın ardından ilişkilerin zora girmesiyle çarşamba günü resmi ziyaret kapsamında Avustralya’nın başkentinde mevkidaşı Penny Wong ile bir araya geldi.
Wang, “Daha olgun, istikrarlı ve verimli bir kapsamlı stratejik ortaklığı birlikte inşa etmek için ikili ilişkilerin şimdiye kadarki iyi ivmesini geliştirmeliyiz” dedi ve ekledi: “Çin-Avustralya ilişkileri doğru yolda ilerlediğine göre, tereddüt etmemeli, sapmamalı ya da geri dönmemeliyiz… Bu iki halkın ortak çıkarınadır.”
En son 2017 yılında ziyaret ettiği Canberra’nın Huawei’yi 5G ağından men etme ve Dünya Sağlık Örgütü’ne Covid-19 salgınının kökenine ilişkin bir soruşturma başlatma çağrısı yapması üzerine ilişkiler o zamandan beri kötüleşti.
Ticari tarifeler
Buna karşılık, Avustralya’nın en büyük ticaret ortağı olan Çin, 2020 yılında arpa, şarap, sığır eti ve ıstakoz dahil olmak üzere çok çeşitli Avustralya ürünlerine cezai tarifeler veya doğrudan yasaklar getirdi.
Ancak Başbakan Anthony Albanese’nin İşçi Partisi’nin seçimleri kazanmasının ardından ilişkileri düzeltmek isteyen Çin, geçen yıl Avustralya arpasına uyguladığı gümrük vergilerini kaldırdı.
Wang, mevkidaşıyla toplantı sırasında yaptığı açıklamada, Avustralya şarabına uygulanan gümrük vergilerinin de gözden geçirilmeye başlandığını ve sonucun ay sonuna kadar belli olacağını söyledi.
Toplantının hemen ardından yeni engellerin kaldırıldığı duyurulmadı ancak Wong, sığır eti üzerindeki tarifelerin ve ıstakoz ithalatı üzerindeki yasağın yakında kaldırılacağını umduğunu ve önceki ticari kısıtlamaların kaldırılmasını memnuniyetle karşıladığını söyledi.
‘Farklılıkları yönetme’ vurgusu
Çin Başbakanı Li’nin planladığı ziyareti de duyuran Wong, iki ülkenin Li’nin ziyaretine hazırlanmak için birlikte çalışacağını söyledi.
Ancak ilişkilerin istikrara kavuşturulmasının “devam eden bir çalışma” olduğunu söyledi ve Tayvan, Güney Çin Denizi ve Sincan, Tibet ve Hong Kong’daki insan hakları gibi konularda “önemli farklılıklar” bulunduğunu kaydetti.
Avustralyalı Bakan, “Açıkçası bu konular önemli farklılıklarımız olduğunun altını çiziyor. Diyalog farklılıklarımızı yönetmemizi sağlar. Onları ortadan kaldırmaz” dedi ve ekledi: “Ancak bu hükümet, Avustralyalıların çıkarları doğrultusunda, her zaman bu farklılıkları akıllıca yönetmeye çalışacaktır.”
Wong ayrıca geçen ay Çin’de casusluk suçundan ertelenmiş idam cezasına çarptırılan Avustralyalı yazar Yang Hengjun’un durumunu da görüştüklerini söyledi. Wong, Avustralya’nın Yang’dan “uzaklaşmayacağı” ve onu savunmaya devam edeceği konusunda ısrar etti.
İlişkilerde ABD etkisi
Üç yıl tutuklu kaldıktan sonra geçen yıl Çin’den serbest bırakılan gazeteci Cheng Lei de dahil olmak üzere diğer Avustralya vatandaşlarının tutukluluğu ve Canberra’nın Çin’in “atılganlığı” olarak tanımladığı şeye karşı koymak için ABD ve müttefikleriyle artan savunma işbirliği, ilişkilere gölge düşüren diğer konular.
Pekin, Avustralya’nın ABD ve İngiltere ile imzaladığı ve Çin’i hedef alanAUKUS anlaşması kapsamında nükleer enerjiyle çalışan denizaltılara sahip olma çabalarını eleştiriyor ve bunun bölgesel istikrarı baltalayacağını ve bir silahlanma yarışını tetikleme riski taşıdığını söylüyor.
Bu arada Canberra, Güney Çin Denizi’nde Pekin ve Manila arasında uzun süredir devam eden toprak anlaşmazlığının son aylarda tırmandığı Filipinler ile deniz güvenliği konusunda işbirliğini artırmayı da kabul etti.
Toplantının ardından iş dünyası ve endüstri temsilcileriyle bir araya gelen Wang, Çin pazarının yatırımcılara “sonuna kadar açık” kalacağı sözünü verdi.
Çin Kamu Güvenliği Bakanı Wang Xiaohong salı günü Avustralya Federal Polis Komiseri Reece Kershaw ile bir araya geldi ve “Çin-Avustralya kolluk kuvvetleri işbirliğinde ortaklaşa yeni bir sayfa açma” sözü verdi.
Avustralya polisi tarafından yapılan açıklamaya göre Kershaw, Çin’de narkotik kaçakçılığı ve sınır aşan suçlarla mücadeleye odaklanan üç ortak anlaşmayı imzalamak üzere Çin’de bulunuyor.
