Çin’in en büyük mücevher perakendecisi Chow Tai Fook’un genel müdürü Kent Wong, zincirin müşterilerinin elmas ve diğer değerli taşlardan, zor zamanlarda bir servet deposu olan altına yöneldiğini söyledi. Financial Times’ın (FT) haberine göre, “Kısa vadede, ister tüketim ister yatırım olsun, insanlar daha temkinli olmaya devam edecek” diyen Wong, yine de tüketici güveninin bir ya da iki yıl içinde geri gelmesini beklediğini sözlerine ekledi.
Wong’un birçok analist tarafından paylaşılan 2024 yılına ilişkin durgun görünümü, Pekin’deki politika yapıcıların borç-deflasyon sarmalı tehdidinden kaçma mücadelesinde belirleyici bir yıla hazırlandıkları bir döneme denk geliyor.
Reuters’in analistlerle yaptığı bir ankete göre, hükümetin çarşamba günü gayri safi yurtiçi hasılanın geçen yıl yaklaşık yüzde 5.2 büyüdüğünü açıklaması bekleniyor. Bu rakam resmi hedef olan yüzde 5’in biraz üzerinde olsa da, ekonomistler 2024 yılının daha zorlu geçeceğini ve aynı ankete göre büyümenin yüzde 4,6’ya gerileyeceğini tahmin ediyor.
Emlak krizinin üçüncü yılına girdiği, ihracatın zayıfladığı, yatırımcıların temkinli davrandığı ve Morgan Stanley analistlerinin 1997-98 Asya mali krizinden bu yana ülkenin en uzun deflasyonist baskı dönemini yaşadığını söylediği bir dönemde politika yapıcılar bu durumla mücadele ediyor.
Morgan Stanley’in baş Çin ekonomisti Robin Xing, FT’ye verdiği demeçte, “Deflasyonun bir kısır döngüye girebileceği anlamında Çin ekonomisi için kritik bir yıl olduğunu düşünüyorum” dedi.
Xing, şirketlerin borçlarını azaltmaya, sermaye harcamalarından ve işe alımlardan kaçınmaya başladığını, iş piyasasının zorlu olduğunu ve maaş beklentilerinin kötüleştiğini söyledi. “Bu döngüyü kırmak için çok anlamlı politika çabalarına ihtiyacımız var” dedi.
Analistler, Çin Ulusal Halk Kongresi’nin yıllık toplantısının mart ayı başında toplandığında yine yüzde 5 civarında bir ekonomik büyüme hedefi belirlemesini bekliyor.
Gelişmiş ekonomilere kıyasla güçlü olsa da, geçen yılki hedef Çin’in son on yıllardaki en düşük hedefiydi. Analistler, 2022’de sert karantinaların ekonomiyi hırpalamasının ardından, bu hedefe ulaşmanın kolay olması gerektiğini, ancak büyümenin yıl ortasında dalgalanmasının ardından hükümetin mali desteği artırmak zorunda kaldığını söyledi.
Goldman Sachs’ın baş Çin ekonomisti Hui Shan, 2022 ile karşılaştırmanın baz etkisinin Çin’in geçen yılki GSYH büyümesini muhtemelen yaklaşık yüzde 2 puan artırdığını söyledi.
Durumu FT’ye değerlendiren analistler, geçen yıl olduğu gibi 2024 yılında da ekonominin karşı karşıya olduğu en büyük belirsizliğin emlak sektörü olduğunu söyledi. Hükümet çok sayıda inisiyatif açıkladı ve son olarak aralık ayında merkez bankasının “rehinli ek kredi” olarak bilinen bir tesis aracılığıyla bankalara 350 milyar Rmb (49 milyar $) aktardığını bildirdi.
Bu kredilerin ne için verildiği açıklanmadı ancak analistler bu kredilerin konut inşaatı sektörüne yardımcı olacak bir teşvik programı olan “Üç Büyük Proje” için tahsis edilmiş olabileceğini düşünüyor.
Gavekal’da Çin araştırmaları müdür yardımcısı olan Chris Beddor, bu programın can çekişen inşaat faaliyetlerini canlandırmaya yetebileceğini, ancak emlak satışlarının daha büyük bir bilinmeyen olacağını söyledi. Aralık ayında Çin’deki emlak satışları 30 büyük şehirde salgın öncesi 2019 seviyelerinin yalnızca yüzde 60’ında kaldı.
Ekonomistler, emlak sektörünün ötesinde, ekonomiyi yeniden canlandırmak için reformlarla birlikte çok daha geniş bir teşvik paketine acilen ihtiyaç olduğunu savundu.
Natixis’in Asya-Pasifik baş ekonomisti Alicia García-Herrero, “Deflasyon, Çin gibi Japonya’dan daha hızlı kamu borcu biriktiren bir ülke için son derece endişe verici” dedi. Deflasyon dönemlerinde fiyatlar ve ücretler düşer, ancak borcun değeri düşmez ve geri ödemelerin yükü artar.
Morgan Stanley’den Xing, merkezi hükümetin üretime daha fazla yatırım yapmak yerine tüketimi hedefleyen bir mali paket sunması gerektiğini söyledi.
Xing, “Mali gevşemeye kararlı bir şekilde geçmemiz gerekiyor” dedi. “Elbette büyüklük ve hız önemli. Eğer politika yetersiz kalmaya devam ederse, sonunda bu borç-deflasyon tuzağını kırmak için talep edilen politika daha da büyük olabilir.”
Ekonomistler, geçen yıl dolar bazında küçülen ihracatın, yumuşak küresel talep göz önüne alındığında ekonomiyi kurtarmak için güvenilemeyeceğini savundu. Çin’in devlet bankalarının imalatçılara verdiği kredileri artırmaya öncelik veren teşvik politikaları, kapasite fazlasına ve AB gibi ticaret ortaklarıyla sürtüşmelerin artmasına neden oldu.
Piyasaların Pekin’in politikalarını gevşetmesi yönündeki çağrılarına ve Çin’in yatırımcı dostu bir yüz sergileme çabalarına rağmen analistler politika yapıcıların karışık sinyaller göndermeye devam ettiğini söyledi.
Çin Halk Bankası pazartesi günü piyasanın indirim beklentilerine rağmen önemli bir kredi faiz oranını sabit bıraktı.
Goldman’dan Shan, hükümetin emlak sektöründen kaynaklanan sürüklenmeyi azaltması, daha geniş mali tedbirler uygulaması ve “ihracatta şanslı olması” gerektiğini söyledi.
“Eğer hükümet gerçekten isterse, öyle ya da böyle yüzde 5’e ulaşmanın bir yolunu bulacaktır. Ancak bu zor bir görev olacak,” dedi Shan.
