ABD’li ve Avrupalı yetkililer, Çin’in eski nesil yarı iletkenlerin üretimine hız vermesinden giderek ‘daha fazla endişe duyuyor’ ve sektörün genişlemesini kontrol altına almak için yeni stratejiler tartışıyor.
ABD Başkanı Joe Biden, Çin’in yapay zeka (AI) modellerine ve askeri uygulamalara güç veren gelişmiş çipleri güvence altına alma yeteneği üzerinde geniş kontroller uyguladı fakat Pekin’in buna cevabı, yasaklanmamış eski çipler için fabrikalara milyarlarca dolar akıtmak oldu. Bu tür çipler, akıllı telefonlar ve elektrikli araçlardan askeri donanıma kadar birçok ürün için kritik bileşenler olarak küresel ekonomide hâlâ çok önemli.
Bloomberg’e konuşan konuyla ilgili bilgi sahibi kişilere göre, bu durum Çin’in potansiyel etkisiyle ilgili ‘yeni korkulara’ yol açtı ve Asya ülkesini ‘daha fazla dizginleme’ görüşmelerini tetikledi. Bu kişiler, ABD’nin çiplerin Çin için bir ‘koz’ haline gelmesini önlemeye kararlı olduğunu söyledi.
Ticaret Bakanı Gina Raimondo, geçen hafta American Enterprise Institute’ta düzenlenen bir panelde bu meseleye değindi. Raimondo, “Çin’in olgun çiplerin ve eski çiplerin fazla kapasitesini sübvanse etmek için akıttığı para miktarı… Bu, üzerinde düşünmemiz ve müttefiklerimizle birlikte çalışarak önüne geçmemiz gereken bir sorun,” dedi.
Biden yönetiminden üst düzey bir yetkiliye göre, harekete geçilmesi için bir zaman çizelgesi bulunmamakla ve bilgi toplanmaya devam edilmekle birlikte, ‘tüm seçenekler masada.’
Eski tip çipler hâlâ kritik önemde
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü yorum yapmayı reddederken, Avrupa Komisyonu sözcüsü kurumun çıkarlarını korumak için gerekli önlemleri alacağını ve bölgenin hem olgun hem de gelişmiş çipler için yabancı firmalara bağımlılığını azaltmak için çalıştığını söyledi.
En gelişmiş yarı iletkenler en ince aşındırma teknolojisi kullanılarak üretilenler ve günümüzde 3 nanometre son teknoloji ürünü kabul ediliyor. Eski çipler tipik olarak on yıldan daha uzun bir süre önce tanıtılan 28 nanometre veya üzeri ekipmanla yapılanlar.
Üst düzey AB ve ABD yetkilileri, Pekin’in hem ekonomik hem de güvenlik nedenleriyle bu pazara hakim olma çabasından endişe duyuyor. Yetkililer, Çinli şirketlerin gelecekte eski çiplerini küresel piyasalara sürerek güneş enerjisi sektöründe olduğu gibi yabancı rakiplerini işlerinden edebileceğinden endişe duyduklarını belirttiler.
Bu kişiler, Batılı şirketlerin bu yarı iletkenler için Çin’e bağımlı hale gelebileceğini söyleyorlar. Çin’den bu tür kritik teknoloji bileşenleri satın almak, özellikle de silikon savunma ekipmanlarında ihtiyaç duyuluyorsa, ‘ulusal güvenlik riskleri yaratabilir.’
Eski çiplerin önemi, Apple ve otomobil üreticileri de dahil olmak üzere Covid-19 salgınının zirvesinde şirketleri sarsan tedarik şoklarıyla ortaya çıktı. Çip kıtlığı işletmelere yüz milyarlarca dolarlık satışa mal oldu. Güç yönetim devreleri gibi basit bileşenler, akıllı telefonlar ve elektrikli araçlar gibi ürünlerin yanı sıra füzeler ve radar gibi askeri teçhizat için de bu çipler gerekli.
Çin, litografi makineleri üretiminde de atakta
Öte yandan Çin, şimdiye kadar özellikle Hollanda menşeli ASML’nin tekelinde olan çip üreten makineler sektöründe de atılım yapmaya hazırlanıyor.
Global Times’ta yer alan habere göre, Çin 28 nanometrelik ilk yerli litografi makinesini yıl sonunda piyasaya sürecek. Shanghai Micro Electronics Equipment Group (SMEE) 28 nm daldırma litografi makinesi geliştirmeye kararlı ve ilk yerli üretim SSA/800-10W litografi makinesinin 2023 yılı sonuna kadar pazara sunulması bekleniyor.
Pekin merkezli yarı iletken endüstrisi analisti Zhang Hong Salı günü Global Times’a yaptığı açıklamada, bunun endüstri için büyük bir atılım olacağını ve yaygın olarak kullanılan cihazların gereksinimlerini karşılayan yerli çiplerin üretileceğini söyledi.
Sektör kaynakları, 2002 yılında kurulan SMEE’nin Çin’in önde gelen litografi makinesi üreticilerinden biri olduğunu ve iç pazarın yaklaşık yüzde 80’ini oluşturduğunu söyledi. Reuters, şirketi ASML’ye karşı Çin’in tek potansiyel rakibi olarak tanımlamıştı.
SMEE’nin web sitesinde, düşük kaliteli çipler üretmek için uygun bir teknoloji olan 90 nm düğüm standardında çip üretebilen makineler geliştirdiği belirtiliyor.
