Çin Dışişleri Bakanlığı salı günü yaptığı açıklamada, Hamas ve El Fetih’in Pekin’de gerçekleştirdikleri görüşmelerin ardından aralarındaki bölünmüşlüğü sona erdirmek amacıyla diyalogları sürdürme konusunda anlaştıklarını duyurdu.
Bakanlık, Çin’in Gazze’de tırmanan çatışmaların ortasında rakip gruplar arasında uzlaşı sağlanması için çabalarını artırdığı bir dönemde iki Filistinli tarafın Pekin’de görüşmeler yaptığını doğruladı.
“[El Fetih ve Hamas] Filistin’de iç uzlaşının teşvik edilmesi konusunda derinlemesine ve samimi bir diyalog gerçekleştirdi” diyen Bakanlık sözcüsü Lin Jian, iki tarafın diyalog ve istişare yoluyla uzlaşma sağlama yönündeki siyasi iradelerini tam olarak ifade ettiklerini, birçok spesifik konuyu ele aldıklarını ve olumlu ilerleme kaydettiklerini söyledi.
“Taraflar bu diyalog sürecini devam ettirme ve Filistin’in birliği ve yeniden birleşmesinin bir an önce gerçekleşmesi için çaba gösterme konusunda mutabık kaldılar” ifadelerini kullanan Lin şöyle devam etti: “Her iki taraf da Çin’in Filistin halkının meşru ulusal haklarının iadesine yönelik haklı davasına verdiği güçlü desteği takdirle karşıladı, Filistin’in iç birliğinin güçlendirilmesine yönelik çabaları için Çin’e teşekkür etti ve gelecekteki diyaloglara ilişkin fikirler üzerinde mutabakata vardı.”
Filistin meselesinde Çin’in tutumu ve arabuluculuk çabaları
Görüşmeler, Çin’in 2007’deki El Fetih-Hamas çatışmasından bu yana bölünmüş olan Filistin için uzlaşmayı teşvik etme yönündeki yenilenen çabalarının altını çizdi. El Fetih, İsrail işgali altındaki Batı Şeria’yı kısmen kontrol eden Filistin Yönetimi’nin başında. El Fetih ile uzun süredir ilişkileri gergin olan Hamas ise Gazze Şeridi’ni kontrol ediyor.
Reuters geçen hafta El Fetih’in üst düzey yetkilisi Azzam Al-Ahmad ve Hamas’ın üst düzey yetkilisi Musa Ebu Marzuk’un görüşmeler için cuma günü Çin’e gittiğini bildirmişti. Bu, Gazze’deki çatışmaların başladığı ekim ayından bu yana Hamas’ın Çin’e yaptığı bilinen ilk ziyaret. Çin elçisi Wang Kejian geçen ay Katar’da Hamas lideri İsmail Haniye ile bir araya gelmişti.
Benzer bir toplantı şubat ayında Rusya’da yapılmış ve iki tarafa İsrail ile müzakere etmeden önce birleşmeleri çağrısında bulunulmuştu. Bu toplantı, savaş sona erdiğinde Gazze’nin kontrolünü ele geçirmek üzere reform yapması için Batı’nın artan baskısı altında olan Filistin Yönetimi’nde büyük bir güç değişiminin ortasında gerçekleşti.
Çin’in hem Hamas hem de El Fetih ile iyi ilişkilere sahip olduğuna inanılıyor. Pekin uzun zamandır bağımsızlığını desteklediği Filistin’de birlik çağrısında bulunuyor.
Gazze’deki çatışmalar başladığından bu yana Pekin, Filistinlilerin meşru hakları konusunda giderek daha fazla sesini yükseltti ve Gazze’de çatışmaların derhal durdurulması çağrısında bulundu.
Ayrıca Pekin, Filistin’in Birleşmiş Milletler’e tam üyeliğini destekliyor. Bu tutumu BM Güvenlik Konseyi’nde ABD ile defalarca çatışmasına neden oldu. İsrail’in yakın müttefiki olan Washington, kısa bir süre önce Filistin’in örgüte katılma talebini veto ederek Pekin’in sert eleştirilerine yol açmıştı.
Çin’in, ABD ile rekabetin yoğunlaştığı bir ortamda Orta Doğu’daki konumunu güçlendirdiği görülüyor. Ayrıca Çin geçen yıl İran ve Suudi Arabistan arasında tarihi bir yakınlaşmaya aracılık ettikten sonra küresel çatışmalarda arabuluculuk rolünü artırdı.
