ABD Hazine Bakanı Janet Yellen cuma günü Vietnam’da, Fransızlar tarafından inşa edilen ve bir zamanlar ABD’li savaş karşıtı ünlüler Jane Fonda ve Joan Baez tarafından ziyaret edilen bir bomba sığınağına ev sahipliği yapan Metropole otelinde konuştu.
Yellen burada yaptığı açıklamada, Asya ülkelerinin ABD’den yarım milyar dolarlık bir fon yardımıyla yarı iletken çiplere yatırım yapması gerektiğini söyledi.
Geçen yıl şirketlere ülke içinde yarı iletken fabrikaları kurmaları için ödeme yapmak üzere Çip ve Bilim Yasasını geçirmelerine rağmen, Yellen, ABD’nin sektörü tekelleştiremeyeceğini kabul etti.
ABD’de üretim için milyarlarca dolar tahsis edilmesine rağmen, Yellen, programın uluslararası benzer yatırımlar için de 500 milyon doları içerdiğini söyledi.
Hanoi’de yaptığı bir konuşmada Yellen, “Bu fon, Hint-Pasifik’teki ülkelerin kendi çeşitli ve esnek yarı iletken tedarik zincirlerini geliştirmelerine yardımcı olabilir” dedi ve bunun ABD ekonomisine fayda sağladığını da sözlerine ekledi.
“Hiçbir ülke bunu tek başına yapamaz ve yapmamalıdır” diyen Yellen, örnek olarak, Vietnam’da, durduğu yerden bir saatten daha az bir mesafede, Amkor Technology’nin “yarı iletken montajı ve testi için son teknoloji ürünü bir mega fabrika” açmaya hazır olduğunu söyledi.
Yellen’in söylediğine göre Vietnam, Intel’in en büyük küresel çip test ve montaj tesisine ev sahipliği yapıyor.
Yellen, “Bu güçlü ekonomik ilişkinin, karşılıklı güvene dayalı olduğu için mümkün olduğuna inanıyorum” dedi ve ekledi: “Savaşın mirasını ele alma çalışmalarımızdan kaynaklanıyor.”
ABD-Çin rekabeti Vietnam’a yaradı
Bir yandan Çin’le de ticari ilişkileri olan Vietnam, diğer yandan ABD-Çin rekabetinden faydalanmaya çalışıyor.
Brookings Enstitüsü bu yıl yaptığı bir analizde, Vietnam’ın bu karışıklıktan en çok yararlanan taraf olduğunu yazdıGüneydoğu Asya ülkesine yönlendirilen işlerin ABD’ye ihracatının 2018-2021 yılları arasında iki kattan fazla artarak 100 milyar dolara ulaşmasına yardımcı olduğunu hesapladı. Düşünce kuruluşu, bunun mobilya ve cep telefonları gibi malları kapsadığını söyledi. Vietnam’ın en büyük ihracatçısı, mobil cihazlara odaklanan ancak geçen yıl kuzeydeki bir fabrikada çip alt tabaka üretimini test etmeye başlayan Samsung Electronics. Başka bir Samsung Vietnam fabrikasının yakınında bulunan Amkor of Arizona, gelişmiş çip paketleme tesislerini 250 milyon $’lık bir maliyetle genişletmeyi planlıyor.
Yellen, bölge çapında bu tür genişlemeleri teşvik etmesine rağmen, “en gelişmiş çiplerin neredeyse tüm üretiminin Doğu Asya’da yoğunlaştığı” konusundaki endişelerini de dile getirdi.
Dünyanın en büyük sözleşmeli çip üreticisi olan Taiwan Semiconductor Manufacturing Co., Arizona’da bir fabrika tesisi inşa etmek için Çip Yasası sübvansiyonlarından yararlanmak istiyordu, ancak kalifiye işçi eksikliği nedeniyle 2025’e ertelendi.
