ABD ordusu, dün itibariyle Ermenistan ile 10 gün sürecek ortak tatbikata başladı. Tatbikata yaklaşık 175 Ermeni askeri, başkent Erivan’ın dışında ABD Ordusu Avrupa ve Afrika Komutanlığı’ndan yaklaşık 85 asker katılacak.
Bu yılın başlarında Başbakan Nikol Paşinyan, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nün (KGAÖ) bu yıl Ermenistan’da tatbikat düzenleyeceği yönündeki açıklamasını doğrudan yalanlamıştı. Paşinyan, ayrıca bu ayın başlarında Belarus’ta düzenlenen tatbikatlara asker göndermeyi de reddetmişti.
Wall Street Journal’a konuşan üst düzey bir ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, Washington yönetiminin iktisadi ve askeri işbirliği için geleneksel olarak Moskova’ya sırtını dayayan ülkelerle ortaklıklarını güçlendirmek istediğini kabul etse de Ermenistan’la ortak tatbikatların nedeninin bu olduğu fikrini reddetti.
Yetkili, “Her zaman bu ülkelerle ikili ilişkilerimizi derinleştirmek konusunda fırsatlar arıyoruz,” dedi.
Ermenistan daha önce de NATO kuvvetlerini eğitim için ağırlamıştı. ABD’li yetkililer Ermenistan ile ortak tatbikatın uzun süredir planlandığını ve barış gücü operasyonlarına odaklanacağını bildirdi.
2020’de Ermenistan’la yaşanan şiddetli çatışmaların ardından Azerbaycan, o tarihten bu yana bölgenin kontrolünü elinde tutuyor.
O dönemde Rusya, Dağlık Karabağ’ı Ermenistan’a bağlayan ana yol ve bölgeye gıda, yakıt ve ilaç sevkiyatı için kritik bir güzergâh olan Laçın koridorunda şiddeti durdurma ve her iki taraf için de hareket özgürlüğü sağlama taahhüdü vererek ateşkese aracılık etmişti.
Geçtiğimiz ay Birleşmiş Milletler (BM), Azerbaycan’a ‘Dağlık Karabağ’daki binlerce insanın acılarını hafifletmek ve sivil nüfusa engelsiz insani yardım akışına imkân vermek’ adına ablukayı kaldırması çağrısında bulunmuştu.
Azerbaycan, Ermenistan’dan topraklarına silah kaçakçılığını engellediğini söylerken, Ermenistan bu iddiayı reddetti.
Ermenistan, Rusya’yı şimdiye kadar kışkırtmamaya özen göstermişti. Bununla birlikte Moskova, Ermenistan’ın Batı yanlısı söylemini giderek daha fazla eleştiriyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı, geçen hafta yaptığı açıklamada Ermeni yetkililer arasında giderek artan Rusya karşıtı söylemleri protesto etmek için Ermenistan Büyükelçisini bakanlığa çağırdığını duyurmuştu.
Rusya ile Ermenistan arasında Dağlık Karabağ konusunda gerilim artarken ABD, bölgeye müdahalesini artırıyor ve Azerbaycan’a ‘Laçın Koridorunu yeniden açması’ konusunda baskı yapıyordu.
Ermenistan’daki mevcut askeri tatbikatlar, Blinken’in yanı sıra Avrupalı ve BM yetkililerinin gerginliği azaltmak için her iki tarafla da görüşmeler yapma çabalarına rağmen, Azerbaycan’da ABD’nin Erivan’la olan ihtilafında dürüst bir aracı olamayacağına dair endişeleri artırdı.
Gazeteye konuşan yetkili, tatbikatları Ermenistan ile ‘süregelen ortaklığın’ bir parçası olarak tanımladı.
Dağlık Karabağ’da seçimler: AB, Türkiye ve Azerbaycan meşruiyetini tanımadı
Öte yandan 10 Eylül’de Dağlık Karabağ parlamentosunda yapılan oylamada, 1’e karşı 22 oyla Samvel Şahramanyan yerel yönetimin başına geçti.
Bakü, söz konusu seçimi egemenliği ve toprak bütünlüğünü hedef alan açık bir ihlal olarak görürken ‘son derece provokatif bir adım’ olarak nitelendirdi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise “Azerbaycan ve Ermenistan arasında barış görüşmelerinin sürdürülmeye çalışıldığı bir dönemde gerçekleştirilen seçimleri, barış görüşmelerini baltalamaya yönelik bir hareket olarak algılıyor ve kınıyoruz,” ifadelerine yer verildi. AB ise söz konusu seçimlerin hukuki olarak bir geçerliliği olmadığını ve tanımadığını duyurdu.
Moskova’dan Erivan’ın suçlamalarına tepki
Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de G20 Liderler Zirvesi’nin kapanışından sonra yaşanan gerilime değinen Rusya Dışişleri Sergey Lavrov, Ermeni yetkililerin ‘Moskova’nın Karabağ’ı Azerbaycan’a teslim ettiği’ yönündeki açıklamarını değerlendirdi.
Lavrov, şunları söyledi: “Ermeni yönetiminin eylemlerinden üzüntü duyuyoruz. Elbette saldırgan bir NATO ülkesinin Güney Kafkasya’ya girmeye çalışmasını iyi bir şey olarak görmüyoruz. Bunun Ermenistan dahil hiç kimse için iyi olduğunu düşünmüyorum. Amerikalılar nerede ortaya çıkarsa çıksın, dünyanın her yerinde yüzlerce üsleri var, bu hiçbir yerde iyi bir sonuca yol açmıyor.”
Bakü: Laçın koridorunun açılması iyi niyet jesti
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in dış politika danışmanı Hikmet Hacıyev, Laçın koridorunun açılması konusunda tartışmalara değindi.
Politico’ya konuşan Hacıyev, Azerbaycan’ın Ermenistan’ı ayrılıkçı Dağlık Karabağ bölgesine bağlayan tek karayolunu, yerel liderlerin Azerbaycan’dan gelecek yardımı da kabul etmesi koşuluyla yeniden açmayı kabul ettiğini belirtti.
Açıklama Bakü’nün, Azerbaycan hükümetinin kontrolündeki Ağdam’dan bölgeye alternatif bir yol üzerinden Rus Kızılhaçı’nın insani yardım sevkiyatlarını kabul edeceğini açıklamasının ardından geldi.
Hacıyev, Azerbaycan’ın 1 Eylül’de ‘iyi niyet jesti’ olarak Ağdam-Hankendi ve Laçın-Hankendi yollarının eşzamanlı olarak açılmasına rıza gösterdiğine işaret ederek Karabağ’daki yönetimin bunu reddettiğini dile getirdi.
Hacıyev, “Laçın kontrol noktasında Azerbaycan’ın gümrük ve sınır rejimine uyulmalıdır,” diye konuştu.
Bunun yanı sıra sosyal medya hesabından bir açıklama daha yapan Hacıyev, Rus Kızılhaçının Azerbaycan Kızılayı ile koordineli şekilde Karabağ’daki Ermeni nüfusu için gıda yardımı gönderdiğini bildirerek, “Bu ayrı bir anlaşmadır ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi sevkiyatı için Ağdam-Hankendi ve Laçın-Hankendi yollarının eşzamanlı olarak açılması önerisiyle karıştırılmamalıdır,” bilgisini paylaştı.
Daha önce basında çıkan haberlerde, Rusya’nın gıda yardımının Ağdam yolu üzerinden bölgeye ulaşacağı ve aynı zamanda Laçın koridoru boyunca insani yardım geçişinin yeniden sağlamak için anlaşmaya varıldığı belirtilmişti.
