Filipinler Milli Savunma Bakanı, ABD ile üs anlaşmasının savaşı amaçlamadığını söyledi. Filipinli yetkililer, Manila’nın olası bir Tayvan ihtilafına karışmasından korkuyor.
Güneydoğu Asya ülkesinin savunma bakanı, Filipinler’in ABD’nin daha fazla askeri üsse erişmesine izin veren kararının “savaşa girmeyi değil, caydırıcılığı güçlendirmeyi” amaçladığını vurguladı.
Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr., geçen ay Amerikan birliklerine, 2014 Gelişmiş Savunma İşbirliği Anlaşması (EDCA) kapsamında daha önce kararlaştırılan diğer beş yere ek olarak, dört askeri kampa daha erişim izni vermişti. Marcos, kararın Manila’nın “tartışmalı Güney Çin Denizi’ndeki çıkarlarını koruma amaçlı” olduğunu söylemişti.
Filipinler Milli Savunma Bakanı Carlito Galvez perşembe günü yaptığı açıklamada, “Jeopolitik durum gün geçtikçe daha da istikrarsız hale geliyor” dedi ve ekledi “EDCA kapsamındaki projelerimiz ve diğer savunma ortaklıklarımız saldırganlık amaçlı değildir. Savaşa hazırlanmıyoruz, bunun yerine olası durumlara ve güvenliğimize yönelik tehditlere karşı savunma yeteneklerimizi geliştirmeyi hedefliyoruz.”
“Ulus olarak savaşı dış politika olarak reddediyoruz” ifadesini kullanan Galvez, “Bununla birlikte, ulusal çıkarlarımızı savunmak için elimizdeki tüm araçları ve kaynakları tüketmeye kararlıyız” dedi.
Üslerin Tayvan’a yakın olması tedirgin ediyor
Filipinli yetkililerden gelen ‘sakinleştirici’ açıklamalara rağmen, ABD’ye yeni sağlanan üslerin olası lokasyonları Tayvan adasına yakınlığıyla dikkat çekiyor.
Bazı senatörler ve yerel hükümet yetkilileri, Tayvan yakınlarındaki bölgelerin üslere dahil edilmesinin Filipinler’i Tayvan konusunda Çin’le olası bir çatışmaya sürükleyebileceğine dair endişelerini dile getirdi.
Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı ve Devlet Başkanının kız kardeşi Imee Marcos, bu hafta yaptığı açıklamada, “EDCA’nın, Filipinler’in Batı Filipin Denizi’ndeki çıkarlarını değil, Tayvan Boğazı’ndaki gerilimin tırmanmasını ele aldığı açık” ifadesini kullandı.
ABD’yle anlaşma sonrası Çin kamuoyunda çıkan analizlerde de “Çin’i hedef alma niyeti bundan daha açık olamazdı” yorumları yer almıştı.
Nitekim ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin de anlaşmanın imzalandığı Filipinler ziyareti sırasında, ABD ve Filipinler’in “silahlı saldırıya karşı karşılıklı direnme kapasitelerini güçlendirmeye kararlı olduklarını” söylemiş ve Çin’in Güney Çin Denizi üzerindeki etkisine karşı, bu savunma çabalarının önemli olduğunu vurgulamıştı.
Marcos’un Washington meyli ve denge politikası
Bu arada EDCA, ABD’nin, ortak eğitim, ekipmanın önceden konumlandırılması, pistler, yakıt depolama ve askeri konut gibi tesislerin inşası için Filipin askeri üslerine erişimine izin verse de, kalıcı bir mevcudiyete izin vermiyor.
Filipinler, Amerika anakarasının dışındaki en büyük iki ABD Donanması ve Hava Kuvvetleri üssüne ev sahipliği yapıyordu. Ancak Filipin Senatosu üslerin kullanım süresini uzatmayı reddettikten sonra 1990’ların başında üsler kapatıldı. Amerikan kuvvetleri, 1999 Ziyaret Kuvvetleri Anlaşması uyarınca Filipinli birliklerle büyük ölçekli muharebe tatbikatları için geri dönse de üs elde edemedi. Filipin Anayasası, yabancı birliklerin kalıcı olarak üslenmesini ve yerel çatışmalara katılmalarını yasaklıyor.
2014 EDCA, ABD kuvvetlerinin ekipmanı önceden konumlandırmasına ve Filipin askeri üslerine güçlerini döndürmesine izin verdi, ancak Marcos’un selefi Rodrigo Duterte, Çin ile daha yakın ilişkiler sürdürmek için uygulamayı askıya almıştı.
Marcos cumhurbaşkanı seçildikten sonra ise, Joe Biden, Marcos’u tebrik etmek için arayan ilk yabancı lider oldu ve üst düzey Washington yetkilileri yoğun bir şekilde Filipinler’i ziyaret etti. Marcos’un ABD ile savunma işbirliğini güçlendirme hamlesi, ABD’yi eleştiren Duterte’nin politikasından da bir kaymayı temsil ediyor.
Ancak Filipinler diğer yandan, en büyük ticaret ortağı konumundaki Çin’le ABD arasında bir denge politikası da tutturmayı hedefliyor. Marcos bu kapsamda sene başında Pekin’e yaptığı ziyarette, Çin’le ekonomik ilişkileri iyileştirme sözü vermişti. Marcos ayrıca açıklamalarında ara ara, Manila’nın savunma yeteneklerini güçlendirme çabalarının “Pekin’e yönelik olmadığını” vurguluyor.
Marcos, Nikkei Asia’ya yaptığı açıklamada ise, EDCA’nın Tayvan’da “bir çatışma çıkması ihtimalini kapsamadığını” söylese de, ülkenin Tayvan’a yakınlığı göz önüne alındığında, “Filipinler’in bir şekilde olaya müdahil olmayacağı bir senaryo hayal etmenin de zor olduğunu” kaydetti.
Olası bir çatışmadan çekinen Filipinler, diğer yandan da ABD ile müttefiklik kurarak çatışmaya hazırlık yapıyor.
