Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr. bölgede gerilim sürerken, cuma günü ülkesinin Güney Çin Denizi’ndeki hak iddialarını ve egemenliğini güçlendirmeyi amaçlayan iki yasa imzaladı.
Deniz Bölgeleri Yasası, Manila’nın 12 deniz mili karasularının ve 200 deniz milini kapsayan münhasır ekonomik bölgesinin kapsamını tanımlayarak deniz haklarını ilan etmeyi amaçlarken, Takımada Deniz Şeritleri Yasası da ülke topraklarının sınırlarını belirlemek amacıyla deniz şeritlerini ve hava yollarını işaretliyor.
Marcos imza töreninde yaptığı konuşmada “Bu yasalarla iç hukukumuzu uluslararası hukukla, özellikle de BM Deniz Hukuku Sözleşmesi (BMDHS) ile uyumlu hale getiriyor, yönetişim kapasitemizi geliştiriyor ve ekonomik kalkınma ve ulusal güvenlik için denizcilik politikalarımızı güçlendiriyoruz” dedi.
Marcos, Deniz Bölgeleri Yasası’nın “deniz yetki alanlarımızın kapsamını açıkça tanımladığını ve Anayasamız ve BMDHS uyarınca bunların sınırlarını tam olarak belirlediğini” söyledi. “Bu, deniz yetki alanımızın kapsamını belirlemek ve tüm Filipinlilerin denizlerimizin zenginliklerinden haklı olarak yararlanabilmeleri için bir takımada devleti olarak hak ve görevlerimizin iyi tanımlanmasını sağlamak için gereklidir” dedi.
Marcos’a göre diğer yasa ise, Filipinler’in ulusal güvenliğini “tehlikeye atmadan” yabancı gemi ve uçakların güvenli geçişine “izin verecek” bir deniz yolları ve hava yolları sistemi kuracak.
Filipinler’deki Amador Araştırma Hizmetleri’nin CEO’su Julio Amador, deniz bölgeleri yasasını Marcos hükümetinin deniz alanıyla ilgili “en önemli politikası” olarak nitelendirdi. Nikkei Asia’ya verdiği demeçte Amador, “Batı Filipin Denizi’nde bu, Filipinler’in bu alan üzerinde egemen eylemlerde bulunma hakkını ileri sürdüğü ve temelde hakem mahkemesi kararını uyguladığı anlamına geliyor” dedi.
Deniz Bölgeleri Yasası yayınlandıktan sonra 15 gün içinde yürürlüğe girecek. Ancak, Takımada Deniz Şeritleri Yasası yürürlüğe girmeden önce Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün onayına tabi.
Pekin’den tepki gecikmedi
Pekin gelişmelere tepki olarak Filipinler Büyükelçisini çağırarak bu yasaların imzalanmasını kınadı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning de cuma günü gazetecilere yaptığı açıklamada, “Bu, Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki toprak egemenliğinin ve denizcilik çıkarlarının ciddi bir ihlalidir. Çin gerekli tedbirleri alma hakkına sahiptir” dedi.
Çin’in Global Times gazetesi de “Sözde Filipin Deniz Bölgeleri Yasası, Çin’in Huangyan Dao’sunu, Nansha Adalarının çoğunu ve ilgili suları yasadışı bir şekilde Filipinler’in deniz bölgesine dahil etmekte ve Güney Çin Denizi Tahkiminin yasadışı kararını iç mevzuat biçiminde sağlamlaştırmayı amaçlamaktadır” diye yazdı.
Çin Çağdaş Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Denizcilik Stratejisi Çalışmaları Enstitüsü Müdür Yardımcısı Yang Xiao Global Times’a verdiği demeçte Çin’in Filipinler’in artan provokatif tedbirlerine kayıtsız kalmayacağını ve Güney Çin Denizi’nde barış ve istikrarı korumak için kesinlikle hedefe yönelik karşı tedbirler alacağını söyledi.
Bu durumun Filipin hükümetinin iç mevzuat yoluyla “yetkilerini genişletme” stratejisini ortaya koyduğunu belirten Yang’a göre “bu tür yasalar uluslararası hukukun verdiği yetkiyi aştığından, Çin de dâhil olmak üzere diğer ülkelerin yasal haklarını hukuka aykırı bir şekilde kısıtlamakta ve bu ülkeler üzerinde bağlayıcı olmamaktadır.”
Wuhan Üniversitesi Çin Sınır ve Okyanus Çalışmaları Enstitüsü’nde hukuk profesörü olan Lei Xiaolu ise Global Times’a yaptığı açıklamada bu yasaların bazı hükümlerinin Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi ve diğer uluslararası yasal çerçevelerle tutarsız olduğunu savundu.
