İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi için tutulan resmi yas sona ererken cumhurbaşkanlığı seçimleri için de adaylar konuşulmaya başlandı. The Guardian, Reisi’nin olası haleflerini yazdı.
Guadian, 20 kadar olası adayın seçim yarışına hazırlandığını ileri sürdüğü haberinde tüm adayların Muhafız Konseyi olarak bilinen 12 kişilik grup tarafından onaylanması gerektiğini hatırlattı. Gazete, “İran, rejimin sürekliliği sağlamak ile meşruiyet için açık rekabete izin vermek arasında kalıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Reisi’nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesi üzerine erken seçime gidecek olan İran’da 28 Haziran’da sandıklar kurulacak. Guardian, seçimin rejim içindeki siyasi bölünmeleri ayyuka çıkarma olasılığına dikkat çektiği haberinde öngörülebilirlik ve istikrar arayışındaki dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in bu olasılıktan kaçınmaya çalıştığını belirtti. Guardian’a göre muhtemel adaylar şöyle:
Dört yıl önce Reisi lehine çekilmesine rağmen iki kez cumhurbaşkanlığına aday olan Said Celili pazar günü aday olacağını açıkladı. Şahin bir isim olan Celili kariyerinin büyük bir bölümünü Dışişleri Bakanlığı’nda geçirdi ve 2007-2013 yılları arasında İran’ın baş nükleer müzakerecisiydi.
Bu hafta sonu eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad evinin önünde toplanan destekçileri ile birlikte seçeneklerini değerlendirdiğini söyledi, ancak popülist öngörülemezliği adaylığının onaylanmama ihtimalini kuvvetlendiriyor.
Tahran Belediye Başkanı olan ve Celili’ye benzer bir bakış açısına sahip Alirıza Zakani henüz karar vermediğini söyledi ancak kaynaklar onun da bir seçim ekibi hazırladığını belirtti.
Geleneksel muhafazakâr adaylar ya büyük bir holding olan Mostazafan Vakfı’nın eski başkanı Perviz Fettah ya da 2020-2024 yılları arasında meclis başkanlığı yapan olan Muhammed Bakır Kalibaf olarak görülüyor. Reformcular parlamentodan büyük ölçüde dışlandığı için gelenekçiler ile nükleer anlaşma da dahil her türlü uzlaşıya karşı çıkan batı karşıtı Şii üstünlükçüler olan Paydari Cephesi arasındaki bölünmeler daha belirgin.
Cumhurbaşkanlığı için kayıtlar bu Perşembe gününden itibaren dört gün sürecek. Emsal kararlara göre ilk tura en fazla 10 adayın katılmasına izin veriliyor ancak 2021’de sadece dört aday yarışmıştı.
Meclisin 12 yıldır başkanlığını yapan deneyimli merkezci Ali Laricani’nin aday olup olmayacağı ya da buna izin verilip verilmeyeceği konusunda şüpheler devam ediyor. Laricani, aday olacağı yönündeki iddiaları yalanladı ve herhangi bir kararın resmi kanallar aracılığıyla iletileceğini söyledi. Bu kez aday olmasına izin verilirse bu, cumhurbaşkanının gerçek yetkiye sahip olması gerektiğinin rejimce kabulü anlamına gelecek. Laricani, bir önceki Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani tarafından destekleniyor.
Ancak İran medyası, yarışın öngörülemez bir hal alması durumunda, mevcut geçici Başkan Muhammed Muhbir’den aday olup beş yıllığına görevi üstlenmesinin istenebileceğini tahmin ediyor. Her ne kadar yolsuzlukların gölgesi ve etkisiz Kovid aşılarını uygulamaya koyması nedeniyle ortalama İranlıların hoşlanmayacağı bir isim olsa da yüce liderin kendi işlerinin çoğunu yürütmek de dahil yaptığı iş anlaşmaları onu güvenilir bir figür haline getiriyor.
Hamaney’in kontrolü altındaki devasa bir holding olan İmam Humeynİ Fermanı (EIKO) İcra Kurulu Başkanı Perviz Fettah’ın da aday olacağı konuşuluyor.
Parlamentodaki havanın bir işareti olarak, AB tarafından yaptırım uygulanan ve başörtüsünün daha sıkı uygulanmasının güçlü bir savunucusu olan Musa Gazanfarabadi, parlamentodaki en büyük grubun geçici lideri olarak seçildi. Tahran devrim mahkemesi başkanı olarak, İngiliz-İran çifte vatandaşı Nazanin Zaghari-Ratcliffe’in hapse atılmasında rol oynadı.
