Guyana, Venezuela’yı, güç kullanmama sözü vermesine rağmen, ortak sınırlarındaki askeri varlığını genişleterek petrol zengini bölge üzerindeki anlaşmazlıkta uluslararası hukuku ihlal etmekle suçladı.
Guyana Dışişleri Bakanı Hugh Todd, Financial Times’a verdiği röportajda, “Bu, Venezuela’nın tehdit edici görünen bir askeri duruşu ilk kez benimsemesi değil,” dedi.
Venezuela kısa süre önce, Guyana topraklarının yaklaşık üçte ikisini oluşturan fakat uzun süredir iki ülke arasında ihtilaf konusu olan petrol ve mineral zengini Essequibo bölgesinin sınırındaki askeri varlığını güçlendirdi.
Anacoco Adası’nda Venezuela tatbikat yaptı
Hamle, Venezuela’da aralık ayında yapılan bir referandumun ardından geldi. Referandumda, Essequibo bölgesinin Venezuela’nın egemenliği içerisinde olduğu sonucu çıkmıştı. Guyana referandumu Caracas’ın bölgeyi ilhakının başlangıcı olarak kabul ediyor.
Guyana Devlet Başkanı Irfaan Ali ve Venezuelalı mevkidaşı Nicolás Maduro, anlaşmazlığı çözmek için güç kullanmamayı kabul eden bir bildiri imzalamıştı.
Fakat Washington merkezli düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS) tarafından geçen hafta yayınlanan uydu görüntüleri, Venezuela’nın 300 askere ev sahipliği yapacak bir askeri üssü genişlettiği Essequibo bölgesi sınırındaki Anacoco Adası’nda hafif tankların ve silahlı devriye botlarının konuşlandırıldığını gösteriyordu.
Venezuela silahlı kuvvetleri, Anacoco Adası’ndaki askeri tatbikatların videolarını da yayınladı.
“Uluslararası hukuku takip ediyoruz, Venezuela bunu ihlal ediyor,” iddiasında bulunan Todd, Maduro’nun Uluslararası Adalet Divanı’ndan geçmek yerine Guyana’yı anlaşmazlığı çözmeye zorlamaya çalıştığını da sözlerine ekledi.
Guyanalı bakan Maduro’yu ‘çifte standart’ ile suçlarken, başkanın bu yıl içinde yapılması beklenen seçimlerden önce seçmenleri etkilemeye çalıştığını öne sürdü.
Todd, “Venezuela, bölgenin bir barış bölgesi olarak kalmasına bağlı olduğunu ve Guyana’ya karşı güç kullanmayacağını savundu. Ancak memleketimizde askeri duruşun diplomatik duruşla uyuşmadığını defalarca gördük,” dedi.
Essequibo ihtilafı sömürgecilik dönemine dayanıyor
Caracas, 1899’da uluslararası bir tahkim mahkemesinin Essequibo’yu (kabaca İngiltere büyüklüğünde ve yaklaşık 125.000 kişiye ev sahipliği yapan bir bölge) o zamanki sömürge İngiliz Guyana’sına verme kararına uzun süredir itiraz ediyor. Caracas, Essequibo bölgesinin İspanyol sömürgeciliği döneminde Venezuela’ya bağlı olduğunu söylüyor.
Caracas, ABD’li enerji grubu ExxonMobil’in 2015 yılında bölge kıyılarında büyük petrol keşifleri yapmasından bu yana bölgedeki iddialarını artırdı.
Venezuela Dışişleri Bakanlığı pazar günü yaptığı açıklamada, Guyana ve tartışmalı bölgenin kıyılarındaki sularda sondaj yapmayı planlayan ExxonMobil’in uluslararası hukuku ihlal ettiğini ve ‘bölgeyi istikrarsızlaştırmaya çalıştığını’ söyledi.
Venezuela’nın tutumunun Guyana’nın petrol ve gaz sektörünü etkilemeyeceğini söyleyen Todd, “Guyana’da faaliyet gösteren çok uluslu şirketlere uluslararası hukukun doğru tarafında olduğumuza dair güvence verdik ve gerçek ekonomik potansiyelimizi kullanmak için çalışıyoruz,” dedi.
ExxonMobil, anlaşmazlığa rağmen Guyana’daki genişlemesini sürdürme sözü verdi. Şirketin ülkedeki operasyonlarının başkanı Alistair Routledge, geçen hafta Bloomberg’e verdiği demeçte, “Açıkça Guyana’nın toprakları olan arazide kalkınma ve faaliyete devam ediyoruz. . . Sınırlar konusunda bir anlaşmazlık varsa, bunu hükümetlerin çözmesi gerekir,” dedi.
Todd, Guyana’nın ‘Venezuela’ya karşı savaşmak için herhangi bir kapasite oluşturmadığını’ ve ülkenin savunma stratejisinin ABD ve İngiltere de dahil olmak üzere müttefiklerle işbirliğine dayanmaya devam ettiğini söyledi.
Aralık ayında İngiltere, bir deniz devriye gemisi olan HMS Trent’i Guyana’ya gönderirken, ABD üst üste uçuşlar gerçekleştirdi. Beyaz Saray yetkililerinin bu ayın başlarında yaptığı ziyaretin ardından ABD, Guyana’nın yeni uçaklar, insansız hava araçları ve radar teknolojisi satın almasına yardımcı olacağını söyledi.
