Hindistan Başbakanı Narendra Modi, son derece önemli olan ABD ziyaretinin ardından Cumhurbaşkanı Abdel Fatah el-Sisi’nin daveti üzerine 24-25 Haziran tarihlerinde Mısır’a resmi bir ziyaret gerçekleştiriyor. Modi’nin ABD Başkanı Joe Biden’ın özel davetlisi olarak 21-23 Haziran tarihlerinde ABD’ye yaptığı “benzersiz ve sembolik” olarak görülen üç günlük ziyaret dikkatleri oldukça üzerine çekti ve hakkında epey şey yazıldı.
Dolayısıyla Hindistan’ın küresel stratejik ortağına ziyareti nedeniyle Mısır ziyareti biraz gölgede kalmış gözüküyor olsa da Modi’nin Kahire ziyareti Asya bağlamında oldukça önemli. Ayrıca bu ziyaret, Modi’nin Mısır’a yaptığı ilk ziyaret olması ve aynı zamanda bir Hindistan başbakanının 1997’den beri Mısır’a yaptığı ilk resmi ikili ziyaret olması nedeniyle de büyük önem taşıyor. (Geçmişte aralıklı ziyaretler olsa da, bunlar öncelikle çok taraflı etkinlikler içindi.)
Hindistan açısından aynı zamanda, Davudi Buhra topluluğu tarafından yenilenen 11. yüzyıldan kalma bir cami olan el-Hâkim Camii’ni ve Birinci Dünya Savaşı sırasında Mısır için savaşan Hint askerlerine saygılarını sunmak için Nabil el-Wakkad Caddesi’ndeki Heliopolis savaş mezarlığını ziyaret edecek olan Modi’nin Mısır’da ikamet eden küçük bir Hint topluluğu ile etkileşime girecek olması ve topluluktan önemli kişilerle tanışma beklentisi de oldukça önemli. (Çoğunlukla Kahire’de yaşayan Mısır’daki Hindistan diasporası, kabaca 3.500 civarındadır.)
Hindistan’ın kritik ve hayati stratejik çıkarları için Batı Asya ve Kuzey Afrika stratejik açıdan önemli coğrafyalar. Yeni Delhi’nin özellikle Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan başta olmak üzere Körfez İşbirliği Konseyi ülkeleri ile olan ilişkisi, son zamanlarda içerik ve kapsam bakımından işlemsel olmanın ötesine geçti ve güvenlik ile savunma da dâhil olmak üzere çeşitli işbirliği alanlarını kapsayacak şekilde genişleyerek, stratejik bir biçimde konumlanmaya başladı.
Mısır ile ilişkiler, bu yılın ocak ayında Cumhurbaşkanı Sisi’nin Hindistan’ın 74. Cumhuriyet Bayramı kutlamaları çerçevesinde baş konuk olarak ziyaretinin ardından bir kez daha ağırlık kazandı. Hindistan, dünyanın en kalabalık ülkesi iken Mısır da hem Afrikalı hem de Arap kimlikleri ile Arap dünyasının en kalabalık ülkesi. Ayrıca gerek Kahire olsun gerekse Yeni Delhi olsun her ikisi de uluslararası söylemlerinde stratejik özerkliğin altını çizmeden edemiyor.
Cumhurbaşkanı Sisi, iki Devlet ziyareti ve biri 3. Hindistan-Afrika Forum Zirvesi için olmak üzere son yıllarda Hindistan’ı üç kez ziyaret etti. Bu yılın ocak ayında gerçekleşen son ziyaretinde ise ikili ilişkiler stratejik ortaklık düzeyine yükseltildi. Savunma bağlamında son üç yıldır ağırlık kazanan heyetler arası yoğun etkileşimler ile iki ülkenin savunma ve güvenlik işbirliği de belirli bir derinlik kazandı.
Hindistan, Hint Okyanusu’nda yerleşik bir güç iken Mısır, büyük bir Süveyş avantajına sahip. Ayrıca Kızıldeniz, Afrika Boynuzu ve Akdeniz’de de önemli bir oyuncu. Bu, gerek Hindistan için gerekse deniz yollarının güvenliği için stratejik önem anlamına geliyor. Dolayısıyla Hindistan’ın Mısır’la angajmanı ufkunu Asya’ya doğru genişletirken Mısır, Hindistan için Afrika ve Akdeniz’e bir kapı açıyor.
Hindistan’ın, Doğu Afrika ve Batı Asya’yı Hint-Pasifik stratejisinin bir parçası olarak gördüğünü akılda tutmak gerekir. Ve ABD-Çin rekabetinde Mısır’ın giderek daha fazla tartışılan bir aktör olduğuna da dikkati çekmek gerek.
Ekonomisi zor durumda olan ve ulusal ekonomik büyüme ile istihdama ivme kazandırmak isteyen Kahire, Afrika, Batı Asya ve Avrupa arasında stratejik olarak konumlanmış altı deniz limanına sahip, 460 kilometrelik bağımsız, gelişmekte olan bir uluslararası ticaret merkezi olan Süveyş Kanalı Ekonomik Bölgesi’ni geliştiriyor. Kanalı, Kuşak ve Yol Girişimi’nin önemli bir parçası olarak gören Çin, projenin sunduğu fırsatlardan şimdiden yararlandı ve 1 milyar doların üzerinde yatırım yaptı.
Kuşak ve Yol Girişimi’nin bir parçası olan Kahire’nin Pekin ile ilişkileri oldukça iyi ve hem Yeni Delhi ile hem de Pekin ile olan her iki ortaklığına da tarihi ve uygarlık bağlamında bakıyor. Britanya İmparatorluğu’na karşı mücadeledeki ve Bağlantısızlık hareketi liderliğindeki ortak deneyimler de dâhil olmak üzere kültürel ve tarihi bağlar, iki ülke bağlarını güçlendirmek için temel anlatı oluşturuyor. Aynı şekilde, Mısır’ın Pakistan ile de iyi bir ilişkisi var, ancak genellikle Keşmir hakkındaki İslam İşbirliği Teşkilatı kararlarına uyuyor ki böylece Hindistan için önlenebilir bir rahatsızlık hâline geliyor.
İki ülke aynı zamanda güçlü ticaret ve yatırım bağlarına da dikkat ediyor. 7.2 milyar dolar civarında seyreden ikili ticaretin 2027’ye kadar 12 milyar dolar olması hedefleniyor. 50’den fazla Hint şirketi tarafından söz konusu olan Hint yatırımları, geleneksel sektörlerde yaklaşık 3 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. Bununla birlikte üç Hint şirketi, Hidrojen merkezlerine yaklaşık 18 milyar dolar yatırım yapmayı taahhüt ediyor. Ayrıca Süveyş Kanalı Ekonomik Bölgesi içinde Hint endüstrileri için belirlenmiş bir bölge kurma olasılığı son derece kuvvetli.
Yeni Delhi’nin Kahire’ye milyarlarca dolarlık bir kredi limiti uzatmasıyla sonuçlanabilecek daha büyük bir anlaşmanın parçası olarak, Hindistan’ın Mısır ile gübre ve gaz gibi ürünleri içeren takas ticareti anlaşmasının, Başbakan Modi’nin Mısır ziyareti sırasında açıklanması bekleniyor. Böyle bir anlaşma, Kahire’nin rupi kullanarak mal satın almasını sağlayacak. Takas, Hindistan’ın işine yarayabilecek Mısır ürünlerinin satışı yoluyla borcu kapatmanın bir yolu olarak da görülüyor. Aynı zamanda, Yeni Delhi’nin özellikle bazı Hindistan devletlerinin Çin’in ihracat kısıtlamaları ve yüksek fiyatlar nedeniyle kıtlıkla karşılaştığı 2021’den sonra gübre ithalatını çeşitlendirmesi anlamında bir avantaj demek.
Hindistan’ın Mısır’a Tejas Mk1A hafif savaş uçağı ve helikopterler için üretim ve imalat tesisleri kurma teklifinin de masada olması bekleniyor. Hindistan’ın Tejas uçağını Mısır’a satma ihtimalinin iki ülke arasında teknoloji transferlerine, ortak üretime ve askeri işbirliklerine yol açabileceği düşünülüyor.
Ocak ayında Hindistan ve Mısır orduları, savunma işbirliğini güçlendirmek ve çöl arazisi, terörle mücadele, keşif ve diğer özel operasyonlarda profesyonel becerileri paylaşmak için Hindistan’ın Jaisalmer şehrinde ortak bir tatbikat düzenlemişti.
Modi’nin söz konusu olan iki günlük Mısır ziyaretinin ikili bağlara ivme kazandırması beklentisi çok yüksek. Ayrıca, Hindistan’ın G-20 Zirvesi’ne Umman ve BAE ile birlikte Mısır’ı da özel konuk olarak davet etmesi nedeni ile Cumhurbaşkanı Sisi’nin eylül ayında Hindistan’a ziyareti bekleniyor.
