Petrol, doğal gaz ve kömür talebinin 2030’dan önce zirve yapacağını tahmin eden önde gelen küresel enerji gözlemcisi Uluslararası Enerji Ajansına (IEA) göre dünya fosil yakıt çağının ‘sonunun başında.’
IEA tarafından yapılan yeni projeksiyonlar, ‘yenilenebilir’ enerjinin hızla büyümesi ve elektrikli araçların yaygınlaşması nedeniyle üç büyük fosil yakıtın tüketiminin bu on yıl içinde azalmaya başlayacağını öngörüyor.
IEA Başkanı Fatih Birol, önümüzdeki ay Dünya Enerji Görünümünde yayınlanacak projeksiyonlar için, “Fosil yakıt çağının sonunun başlangıcına tanık oluyoruz ve kendimizi bir sonraki çağa hazırlamalıyız. Bu, iklim politikalarının işe yaradığını gösteriyor,” dedi.
Financial Times için kaleme aldığı bir yazıda Birol, ‘tarihi dönüm noktasını’ selamlarken, karbonsuzlaştırmanın önündeki siyasi engellere rağmen politika yapıcıları enerji dönüşümünü hızlandırmak ve emisyonları azaltmak için ‘daha fazlasını yapmaya’ çağırdı.
Çin faktörü ‘karbonsuzlaşma’da önemli
Temel olarak OECD tarafından finanse edilen IEA, geçen yıl toplam fosil yakıt talebinin 2030 civarında zirve yapabileceğini söylemişti. Fakat kurum son 12 ayda ‘yenilenebilir teknolojilerin’ yaygınlaşması hızlandığı için şimdi tahminlerini öne çekti.
Birol ayrıca Çin ekonomisinde ağır sanayiden ‘daha az enerji yoğun’ sanayi ve hizmet sektörlerine doğru yaşanan ‘yapısal değişimlere’ de vurgu yaptı. Birol, “Son 10 yılda Çin, dünya genelinde doğalgaz talebindeki büyümenin yaklaşık üçte birini, petrol talebindeki büyümenin ise üçte ikisini oluşturdu. Güneş, rüzgar ve nükleer enerji Çin’de kömürün potansiyel büyümesini yutacak,” dedi.
IEA, “Kamuoyu endişelerini ciddiye almayın,” diyor
IEA başkanı, politika yapıcıların enerji dönüşümüne uyum sağlamak için ‘atik’ olmaları gerektiğini söyledi ve batı başkentlerinde seçmenlerin hızlı değişime toleransı konusundaki endişelere rağmen ‘daha güçlü iklim politikaları’ yoluyla bunun hızlandırılabileceğini savundu.
Birol, büyük yeni fosil yakıt projelerinin ‘karaya oturmuş varlıklar’ haline gelme riski taşıdığını ileri sürerken, mevcut sahalardaki düşüşleri hesaba katmak için petrol ve doğalgaz arzına bir miktar yatırım yapılması gerekeceğini de kabul etti.
Petrol ve doğalgaz şirketlerine piyasa uyarısı
IEA Başkanı, “Petrol ve gaz şirketleri, bu on yıl boyunca petrol ve gaz talebinin daha da artmasını bekliyorlarsa, sadece kamuoyunu yanlış değerlendirmekle kalmayıp piyasayı da yanlış değerlendiriyor olabilirler. Yeni büyük ölçekli fosil yakıt projeleri sadece büyük iklim riskleri değil, aynı zamanda büyük finansal riskler de taşıyor,” iddiasında bulundu.
Birol, politika yapıcıları ‘rehavete kapılmamaya’ çağırarak, küresel ısınmayı 1.5C derece ile sınırlama şansına sahip olmak için emisyonların 2020’lerin ortalarında zirveye ulaştıktan sonra hızla düşmesi gerektiği uyarısında bulundu.
Birol, “Bu on yılın ortalarında küresel emisyonların zirve yapmasını bekliyoruz, fakat ek politikalarla bile iklim hedeflerimize ulaşmaktan hâlâ çok uzaktayız. Doğru yeni politikaları uygulamaya koyarsak bunu hızlandırabiliriz. Bu bizim elimizde,” diye yazdı.
