Birleşik Krallık İşçi Partisi milletvekillerinden oluşan yedi kişilik bir heyet, “ikili temasları güçlendirmek” gerekçesiyle 30 Mart Cumartesi günü Tayvan’a gitti.
İngiltere Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, partinin yeni kurulan Tayvan’ın Dostları grubunun eş başkanı Lord Leong liderliğindeki grup, altı gün boyunca Ada lideri Tsai Ing-wen ve diğer yöneticiler ile görüşecek.
İngiliz grubun ayrıca, Tayvan Boğazı’ndaki siyasi ve ekonomik gelişmeler, Tayvan-İngiltere ekonomik ve ticari ilişkileri ile bilimsel araştırma ve inovasyon alanındaki işbirliği konularında görüş alışverişinde bulunacağı bildirildi.
Ziyaret, İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron’ın geçen hafta Çin’in Tayvan’ı abluka altına almasının dünya ekonomisi için yıkıcı olacağını öne sürmesinin ardından gerçekleşti.
Cameron, “Hiç şüphe yok ki abluka gibi bir şey söz konusu olursa, bunun sadece Tayvan üzerinde değil, küresel ekonomi üzerinde de mutlak bir felaket etkisi olacaktır” ifadelerini kullanmıştı. Cameron ayrıca, Birleşik Krallık’ın Tayvan Boğazı’ndaki durumu değiştirecek her türlü tek taraflı eyleme karşı olduğunu da vurgulamıştı.
Çin pazar günü, ziyarete kesin bir dille karşı çıkarak, ziyaretin tek Çin ilkesinin açık bir ihlali ve Çin’in içişlerine ciddi bir müdahale olduğunu vurguladı. Ayrıca ziyaretin adadaki ayrılıkçı güçlere “Tayvan’ın bağımsızlığı” yönünde yanlış bir sinyal gönderdiğini de söyledi.
İngiltere’nin Çin’i “siber casuslukla” suçlaması, Hong Kong’da yakın zamanda uygulamaya konan 23. Madde yasasını eleştirmesi ve Güney Çin Denizi meselesi nedeniyle endişelerini bildirmesinin ardından gelen ziyaret, Pekin tarafından ‘provokatif’ bir hamle olarak nitelendirildi.
İngiltere’deki Çin Büyükelçiliği sözcüsü pazar günü yaptığı açıklamada, söz konusu ziyareti şiddetle kınadıklarını ifade etti. Açıklamada, “İlgili İngiliz siyasetçileri tek Çin ilkesini ihlal etmekten ve Çin’in içişlerine karışmaktan vazgeçmeye çağırıyoruz” diyen Sözcü, ilgili İngiliz politikacıların Çin’in çıkarlarını zedeleyecek her türlü eyleme “güçlü yanıtlar verileceğini bilmeleri gerektiğini” söyledi.
Çin kamuoyu ise, ziyaretin İngiltere-Çin ilişkileri için “ürpertici bir etki” yaratacağı görüşünde.
Bazı Çinli analistler de, ziyareti İngiliz siyasetçilerin kendilerine “pazarlık kozu yaratmak için oynadıkları bir oyun” olarak değerlendirdi.
Şanghay Uluslararası Çalışmalar Üniversitesi Britanya Çalışmaları Merkezi Direktörü Gao Jian konuyla ilgili Global Times’a verdiği demeçte, İngiltere’nin gerçekte Tayvan sorunu ve Güney Çin Denizi meselelerine müdahale etme gücü ve iradesinden yoksun olduğunu söyledi ve ziyareti “provokatif” olarak nitelendirerek “temel diplomatik çıkarlarımıza meydan okuyabilecek çapta” bir eylem olmadığını vurguladı.
İngiltere’nin Tayvan sorununun Pekin’in dış politikasındaki en hassas kırmızı çizgi olduğunun farkında olduğunu ve Çin’in diplomatik kırmızı çizgilerine dokunarak kendi diplomatik çıkarlarını riske atmaya cesaret edemeyeceğini belirten Gao, bu nedenle “küçük taciz eylemlerinin gerçek diplomatik ilke ve stratejilerden yoksun, anlamsız eylemler” olarak görülebileceğini söyledi.
Pekin Dış Araştırmalar Üniversitesi Bölgesel ve Küresel Yönetişim Akademisi profesörlerinden Cui Hongjian Global Times’a verdiği demeçte, “Bazı İngiliz politikacıların Tayvan konusunda provokasyon yapmalarının nedeni, kendileri için pazarlık kozu yaratmak istemeleridir” dedi.
Yerel basında çıkan haberlere göre, İngiliz siyasetçilerin yanı sıra Avrupa Parlamentosu ve Alman Federal Meclisi’nden bir heyet de geçtiğimiz günlerde adayı ziyaret ederek adaya verdikleri desteği teyit etti.
İngiliz siyaset ve uluslararası ilişkiler analisti Tom Fowdy ise, Global Times’a verdiği demeçte, “DDP yetkilileri, ayrılıkçılığa destek sağlamak amacıyla Batılı siyasetçi ve parlamenterlerin adayı ziyaret etmeleri için yüklü miktarda para ödüyorlar” iddiasında bulundu.
