Filistin’de yaşayanlar ve yetkililer, arabulucuların pazar günü başlayacak ateşkes öncesinde çatışmaları bastırmaya çalıştığını belirtirken, İsrail’in ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasının açıklanmasından saatler sonra Gazze’ye saldırılarını yoğunlaştırdığını söyledi.
İsrail ile Hamas arasındaki karmaşık ateşkes anlaşması, Orta Doğu’yu alevlendiren 15 aylık kanlı çatışmanın ardından çarşamba günü ortaya çıktı.
Anlaşma, İsrail güçlerinin on binlerce kişiyi katlettiği Gazze Şeridi’nden kademeli olarak çekilmesiyle birlikte altı haftalık bir ilk ateşkesin ana hatlarını çiziyor. Hamas tarafından alınan rehineler, İsrail tarafından alıkonulan Filistinli mahkumlar karşılığında serbest bırakılacak.
İsrail ordusu ateşkes öncesinde saldırılarını yoğunlaştırırken, perşembe günü karşılık olarak Gazze’den İsrail’e bir roket fırlatıldığını ve olayda ölen ya da yaralanan olmadığını açıkladı.
Gazze sağlık yetkililerine göre İsrail hava saldırıları gece boyunca ve perşembe günü erken saatlerde devam etti ve en az 46 Filistinli öldürüldü.
Doha’da bir basın toplantısı düzenleyen Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdülrahman Al Sani ateşkesin Ppzar günü yürürlüğe gireceğini söyledi. Başbakan, müzakerecilerin İsrail ve Hamas ile anlaşmanın uygulanmasına yönelik adımlar üzerinde çalıştığını söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden Washington’da yaptığı açıklamada “Bu anlaşma Gazze’deki çatışmaları durduracak, Filistinli sivillere çok ihtiyaç duyulan insani yardımı ulaştıracak ve rehineleri 15 aydan fazla süren esaretin ardından ailelerine kavuşturacak” dedi.
Halefi Donald Trump pazartesi günü göreve başlayacak ve Gazze’de sağlanan ilerlemenin sorumluluğunu üstlenecek.
İsrailli bir yetkili, İsrail’in anlaşmayı kabul etmesinin, ülkenin güvenlik kabinesi ve hükümeti tarafından onaylanana kadar resmi olmayacağını ve oylamanın perşembe günü yapılacağını söyledi.
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun koalisyon hükümetindeki sertlik yanlılarının muhalefetine rağmen anlaşmanın onay alması bekleniyordu.
Sivil acil durum servisi ve bölge sakinleri, Gazze ve İsrail’de insanlar anlaşmayı kutlarken, İsrail ordusunun açıklamanın ardından saldırılarını artırdığı kaydedildi.
Gazze’de sevinç
Bazı Gazze sakinleri sosyal medya paylaşımlarında, İsrail’in ateşkes başlamadan önce kazanımlarını artırmak için önümüzdeki birkaç gün içinde saldırılarını artırabileceği düşüncesiyle Filistinlileri daha dikkatli olmaya çağırdı.
Yine de ateşkes anlaşması haberi, Filistinlilerin ciddi gıda, su, barınak ve yakıt sıkıntısı çektiği Gazze’de sevinç yarattı. Han Yunus’ta kalabalıklar korna sesleri arasında sokakları doldurarak tezahürat yaptı, Filistin bayrakları salladı ve dans etti.
Tel Aviv’de İsrailli rehinelerin aileleri ve arkadaşları da aynı şekilde haberi memnuniyetle karşıladı.
Gazze’deki yetkililere göre ateşkes başarılı olursa, İsrail’in saldırıları sebebiyle şehirleşmiş Gazze’nin büyük bölümünü yerle bir eden, 46,000’den fazla insanın ölümüne neden olan ve küçük yerleşim bölgesinin savaş öncesi 2.3 milyonluk nüfusunun çoğunu yerinden eden çatışmalar duracak.
Gazze’de 98 İsrailli rehine kalırken, anlaşmanın birinci aşaması, aralarında kadın, çocuk ve 50 yaş üstü erkeklerin de bulunduğu 33 rehinenin serbest bırakılmasını öngörüyor. Bir kaynak, Keith Siegel ve Sagui Dekel-Chen adlı iki Amerikalı rehinenin ilk aşamada serbest bırakılacaklar arasında olduğunu söyledi.
Uluslararası tebrikler
Anlaşma Gazze’ye insani yardımın artırılmasını öngörürken BM ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi de yardım operasyonlarını artırmaya hazırlandıklarını açıkladı.
Mısır, Türkiye, İngiltere, Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Ürdün, Almanya ve Birleşik Arap Emirlikleri liderleri ve yetkilileri, diğerlerinin yanı sıra, haberi kutladılar.
Hem Biden hem de Trump bu anlaşmayı sahiplendi.
Trump’ın Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff görüşmeler için Beyaz Saray temsilcileriyle birlikte Katar’daydı ve üst düzey bir Biden yönetimi yetkilisi Witkoff’un varlığının 96 saat süren yoğun müzakerelerin ardından bir anlaşmaya varılmasında kritik öneme sahip olduğunu söyledi.
Biden iki ekibin “bir bütün olarak konuştuğunu” söyledi.
Anlaşmanın ikinci aşamasının uygulanmasına ilişkin müzakereler birinci aşamanın 16. gününde başlayacak ve bu aşamanın kalan tüm rehinelerin serbest bırakılmasını, kalıcı bir ateşkesi ve İsrail güçlerinin Gazze’den tamamen çekilmesini içermesi bekleniyordu.
Üçüncü aşamada ise kalan tüm cesetlerin iadesi ve Mısır, Katar ve Birleşmiş Milletler gözetiminde Gazze’nin yeniden inşasının başlaması öngörülüyor.
Her şey yolunda giderse Filistinliler, Arap devletleri ve İsrail’in, savaştan sonra Gazze’yi kimin yöneteceği sorusu da dahil olmak üzere, savaş sonrası Gazze için bir vizyon üzerinde anlaşmaları gerekiyor.
