ABD Dışişleri Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde (BMGK) kabul edilen Gazze’de ateşkes tasarısının “bağlayıcı olmadığını ancak uygulanması gerektiğini” söylerken uzmanlar, İsrail’in karara uymamasının, ülkeleri İsrail’e yaptırım uygulanmasını teşvik edebileceğine dikkati çekti.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, günlük basın brifinginde, Gazze’deki son durum ve BMGK’de kabul edilen Gazze tasarısına ilişkin gündemi değerlendirdi. Miller, ateşkes, rehinelerin serbest bırakılması ve Gazze’ye insani yardımları öngören tasarıyı, ABD yönetimi olarak bunları destekledikleri için veto etmediklerini belirtti.
Tasarının İsrail’e herhangi ilave yükümlülük getirmediğini savunan Miller, diğer BMGK tasarıları yükümlülük ve yaptırım öngörürken bunun neden farklı olduğu sorusuna ise “ilgili hukuk tekniğine” atıf yaparak karşılık verdi. Miller, “Örneğin bazı BM tasarıları ilgili taraflara zorunlu yaptırımlar ve gerçek yükümlülükler getiriyor. Ancak bu tasarının bağlayıcılık ve yükümlülükler konusunda ilgili hükümleri taşımadığına inanıyoruz” dedi. BMGK tasarısının halen önemli ve değerli olduğunu ifade eden Miller, “Tasarının bir ağırlığı var. BMGK tasarılarında hep olduğu gibi buna saygı duyulması ve uygulanması gerektiğine inanıyoruz” şeklinde konuştu.
“İsrail’in izolasyonu artacak”
Uluslararası hukuk uzmanları ise Haaretz gazetesine verdikleri demeçlerde İsrail’in karara uymamasının, ülkeleri İsrail’e yaptırım uygulanmasını teşvik edebileceğine dikkati çekti.
İsrail’deki Ono Akademik Koleji Hukuk Fakültesinden Doç. Dr. Tamar Hostovsky Brandes, “Ukrayna’yı işgal ettikten sonra ‘ekonomik ilişkilerin kesilmesi, havacılık ilişkilerinin kesilmesi ve bankacılık sisteminden izole edilmesi de dahil olmak üzere’ Rusya’ya yaptırımlar uygulayanlar Güvenlik Konseyi değil ülkelerdi” ifadelerini kullandı. Bunların, İsrail’in kabul etmekte çok zorlanacağı tehlikeli icraatlar olduğunu dile getiren Brandes, şu değerlendirmelerde bulundu: “BM Güvenlik Konseyi’nde alınan karar, Uluslararası Adalet Divanı’nın İsrail aleyhine verdiği emirler ve İsrail’in Filistin topraklarındaki eylemlerinin hukuki sonuçlarına ilişkin Mahkeme’nin Lahey’de yayınlayacağı tavsiye niteliğindeki görüş, bunların hepsi ‘uluslararası hukuka saygı duymayan bir devlet’ imajı yaratmaktadır.”
Tel Aviv Üniversitesinden Profesör Eliav Lieblich, İsrail’in BMGK’nin kararına uymaması halinde dünyadaki izolasyonunun artacağını söyledi.
Lieblich, “Karara uyulmaması, diğer ülkeleri İsrail’e yaptırım uygulamayı düşünmeye sevk edecek, örneğin İsrail’e silah transferinin durdurulması” görüşünü aktardı.
Eski İsrail Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuktan Sorumlu Başsavcı Yardımcısı Roy Schondorf, uluslararası sahnedeki meselenin tamamının “siyasi” olduğunu söyledi. Schondorf, “Eğer ülkeler isteselerdi İsrail’e karşı harekete geçebilirlerdi, tıpkı karardan önce de yapabilecekleri gibi” ifadesini kullandı.
Gazze’de kalıcı ve sürdürülebilir ateşkese dönüşecek şekilde ramazan ayında acilen ateşkes sağlanması talep edilen karar tasarısı, 25 Mart’ta 14 “evet” ve 1 “çekimser” oyla kabul edilmişti.
