İsrail’de Başbakan Binyamin Netanyahu öncülüğündeki koalisyon hükümeti, Ultra-Ortodoks Yahudilere ayrıcalık sağladığı gerekçesiyle protestolara neden olan tartışmalı 2023-2024 bütçesini Meclis’ten geçirdi.
Netanyahu’nun koalisyon hükümetini oluşturan aşırı sağcı ve Ultra-Ortodoks Yahudi partilerle anlaşmaya varmasının ardından Meclis’e getirilen 2023-2024 bütçesi, 64 “evet”, 56 “hayır” oyuyla kabul edildi. Oylama sonucunda bütçe, 2023 yılı için 484 milyar şekel (Yaklaşık 132 milyar dolar), 2024 için ise 514 milyar şekel (Yaklaşık 140 milyar dolar) olarak belirlendi.
Hükümetin Meclis’ten geçirdiği söz konusu bütçede, Yahudilik eğitimi veren Yeşivalar, dini kurumlar, buradaki öğrenciler ile çalışanlara ek finansman sağlandı. Hükümet ortağı Şas Partisi’nin talebi 1 milyar şekel (Yaklaşık 270 milyon dolar) gıda yardımı programı da bütçede yer aldı. Aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’in, partisinin himayesindeki Necef ve Celile Bölgesi Kalkınma Bakanlığı için talep ettiği ek 250 milyon şekel (Yaklaşık 68 milyon dolar) de bütçeye alındı. Netanyahu, Birleşik Tevrat Yahudilik Partisi ile Haredi kesimin Tevrat kursları (Yeşiva) öğrencileri için ek ödenek talebi konusunda da anlaşmıştı.
İsrail kamuoyunda, Haredi nüfusun zorunlu askerlik hizmeti yapmaması ve istihdam piyasasına katılmamasına karşın devletten mali yardım alması sıkça eleştiriliyor.
Muhalefet lideri, eski Başbakan Yair Lapid, Twitter’dan yaptığı açıklamada, “Siz uyurken ülke tarihinin en kötü ve en yıkıcı bütçesi Meclis’ten geçirildi. İçinde iyi bir haber yok, hayat pahalılığıyla mücadele yok, sadece sonu gelmeyen bir yağma var. Bu bütçe, İsrail vatandaşlarına yönelik taahhütlerin ihlalidir ve bunun bedelini hepimiz, çocuklarımız ve çocuklarımızın çocukları bile ödeyecektir” ifadelerini kullandı. Eski Savunma Bakanı ve Ulusal Birlik Partisi lideri Benny Gantz da sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada bütçeye tepki göstererek, İsrail’in, “ülke ekonomisini ve toplumu politikalarına kurban eden aşırıcı bir koalisyonun eline düştüğünü” savundu.
Aralarında İsrail Merkez Bankası ve Maliye Bakanlığı mensuplarının da bulunduğu İsrailli ekonomistler, hükümetin bütçe teklifi Meclis’ten geçmeden önce teklifin İsrail’in kısa ve uzun vadeli büyümesine zarar vereceği uyarısında bulunmuştu. Yüzlerce İsrailli ekonomist ultra-Ortodoks okul ve kurslara yönelik fonların artırılmasının “İsrail ekonomisinin geleceğini Üçüncü Dünya’ya doğru iteceği” uyarısında bulunan açık mektup yayınlamıştı.
Sırada yargı reformu var
Öte yandan bütçenin Meclis’ten geçmesinin ardından Başbakan Netanyahu, ülkede aylardır kitlesel gösterilere neden olan ve hükümetin askıya almak zorunda kaldığı tartışmalı “yargı reformu” yasa tasarılarının da tekrar Meclis’e geleceğini duyurdu. Kanal 14 televizyonuna konuşan Netanyahu, “yargının yetkilerini zayıflattığı” gerekçesiyle eleştirilen yasa tasarısının “mutlaka” yeniden gündeme geleceğini belirtti. Netanyahu, yasa tasarısı üzerinde uzlaşmaya varmak için muhalefetle devam eden görüşmelere atıfta bulunarak, “Zaten konunun ortasındayız, muhalefetle bir anlaşmaya varmaya çalışıyoruz ve umarım başarılı oluruz” dedi.
