İsrail ile Hamas arasındaki esir takası, İsrail hapishanelerinde hiçbir suçlama olmaksızın tutulan Filistinli mahkumları yeniden gündeme getirdi. Hamas-İsrail esir takası anlaşmasının başladığı Cuma gününden bu yana serbest bırakılan 150 Filistinli tutuklunun yaklaşık 98’i, herhangi bir suçlama olmaksızın süresiz olarak tutulmasına olanak tanıyan idari gözaltı sistemine tabiydi.
İsrail hapishanelerindeki 7 bin Filistinlinin 2 binden fazlası hiçbir suçlama olmaksızın tutuluyor. İsrailli insan hakları örgütü HaMoked’e göre, 1 Ekim’de bin 319 olan idari gözaltı sayısı Hamas’ın Aksa Tufanı operasyonundan sonra 2 bin 70’e yükseldi. Hiçbir suçlama olmaksızın gözaltına alınan isimlerden biri de Filistin’in cesur kızı olarak tanınan 22 yaşındaki Ahed Tamimi oldu. 11 yaşındayken İsrailli bir askere yumruk atarak gündeme gelen Tamimi kasım başında işgal altındaki Batı Şeria’daki evine yapılan baskın sonucu tutuklanmıştı. Esir takası kapsamında serbest bırakılacak Filistinliler listesinde ismi yer alan Tamimi bugün serbest kalabilir.
Ancak henüz serbest bırakılması gündeme gelmeyen binlerce Filistinlinin durumu Tamimi’den farklı değil. İdari gözaltı sistemi İsrail’in Filistinlilere karşı uyguladığı apartheid sisteminin temel araçlarından biri sayılıyor.
İdari gözaltı sistemi nasıl işliyor?
The New Arab’da yer alan bilgiye göre idari gözaltı sistemi İsrail’in gelecekte tehdit oluşturabilecekleri gerekçesiyle kişileri resmi bir suçlama ya da yargılama olmaksızın gözaltına almasına olanak tanıyor. Mahkumlara açıklanmayan gizli kanıtlara dayandığı ileri sürülen idari gözaltına askeri komutanlar karar veriyor. Tutuklulukları genellikle süresiz olarak uzatılan idari gözaltındaki Filistinli tutuklular kendilerine yöneltilen suçlamaları ya da ne zaman serbest bırakılacaklarını bilmiyor.
Süresiz gözaltı sistemi, insan hakları örgütleri tarafından uluslararası hukukun ihlali ve İsrail’in Filistinlileri kontrol etmek ve zulmetmek için aldığı daha geniş önlemlerin bir unsuru olarak kınanıyor.
Haziran 2023 itibariyle, İsrail hapishanelerinde tutulan 5 bin Filistinliden bin 83’ü idari gözaltı sistemi altında tutuluyordu. Filistinli Mahkûmlar Kulübü’ne göre bu kişiler arasında üç kadın ve 19 çocuk da bulunuyor.
İnsan hakları örgütleri tarafından toplanan veriler, 7 Ekim’den bu yana bu sistem kapsamında gözaltına alınan Filistinlilerin sayısında büyük bir artış olduğunu gösteriyor. 7 Ekim ve 25 Kasım tarihleri arasında toplam 3 bin 160’ın üzerinde Filistinli İsrail tarafından gözaltına alındı. İdari gözaltında tutulan Filistinlilerin toplam sayısı da bu süre zarfında keskin bir artış gösterdi.
İsrailli insan hakları örgütü HaMoked, 1 Ekim ve 1 Kasım tarihleri arasında, suçlama veya yargılama olmaksızın idari gözaltında tutulan toplam Filistinli sayısının bin 319’dan 2 bin 70’e yükseldiğini söyledi.
