İsrail Meclisi, Birleşmiş Milletler (BM) Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) İsrail’deki faaliyetlerine son verilmesini öngören yasa tasarısını kabul etti.
Yapılan oylamada, 120 sandalyeli Meclis’te bulunan 92 İsrailli milletvekili, UNRWA’nın İsrail’deki faaliyetlerini yasaklayan tasarı lehinde oy kullanırken, 10 milletvekili aleyhte oy kullandı. Oylama oturumunda konuşan İsrail Meclisi Dışişleri ve Güvenlik Komitesi Başkanı Yuli Edelstein, İsrail’in “kendisine yönelik tehditlere karşı” mücadele etme hakkına sahip olduğunu savundu. Yasa tasarısını hazırlayan milletvekillerinden Boaz Bismuth ise UNRWA’nın mültecilere yardım kuruluşu olmadığını öne sürdü.
Yasayla, UNRWA’nın, İsrail’in “egemenlik alanı” içerisinde doğrudan ya da dolaylı olarak herhangi bir temsilcilik açması, hizmet vermesi ya da herhangi bir faaliyet yürütmesi yasaklanıyor.
ABD: İsrail UNRWA ile ilgili hiçbir kanıt sunmadı
Yasa tasarısının İsrail Meclisi’nde görüşüldüğü saatlerde ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller’a, günlük basın toplantısı sırasında İsrail’in UNWRA’nın faaliyetlerini engelleme girişimine yönelik soru soruldu. Miller, “İsrail hükümetinin UNRWA’ya ve UNRWA çalışanlarına karşı elinde tuttuğunu iddia ettiği bilgileri paylaşması gerektiğine inanıyoruz. UNRWA’nın, çalışanlarına yönelik iddiaları incelemek ve bilgi toplamak için kendi sorumluluğu altında soruşturmalar başlattığını gördük” ifadelerini kullandı. “Ancak bildiğimiz kadarıyla İsrail hükümeti bugüne kadar UNRWA’yla ilgili hiçbir kanıt sunmadı” diyen Miller, İsrailli yetkililerin, UNWRA ve çalışanlarının bir terör saldırısına karıştıklarına dair iddialarına yönelik harekete geçilmesini istiyorlarsa bunun kantını sunmaları gerektiğini kaydetti.
Sözcü Miller, UNWRA’nın, Gazze’deki Filistinli mültecilerin insani ihtiyaçlarını karşılama konusunda yerinin doldurulamayacağını söyledi. Miller, “UNWRA giderse, çocuklar, bebekler dahil sivillerin yaşamak için ihtiyaç duydukları yiyecek, su ve ilaca erişemediklerini göreceksiniz. Ve açıkçası bunu kabul edilemez buluyoruz” dedi.
“Bu yasa Filistinli mültecileri ortadan kaldırmayacak”
İsrail Meclisi’nin yasa tasarısını onaylaması üzerine UNRWA Genel Komiseri Philippe Lazzarini, İsrail’in UNRWA’nın faaliyetlerini yasaklamasının “tehlikeli bir emsal teşkil ettiğini” ve “BM Sözleşmesi’ne aykırı” olduğunu söyledi.
Lazzarini, X sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “İsrail Devleti’nin uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ediyor” dedi. Lazzarini, “Kabul edilen yasa tasarısı, UNRWA’yı itibarsızlaştırmak ve Filistinli mültecilere insani yardım ve hizmet sağlama yönündeki rolünü gayrimeşru kılmak için devam edegelen kampanyanın sonuncusudur” açıklamasında bulundu.
“Bu yasa tasarısı, Filistinlilerin özellikle de insanların bir yılı aşkın süredir tam bir cehennem yaşadığı Gazze’deki acılarını daha da derinleştirecektir” ifadesini kullanan Lazzarini, söz konusu yasaklamayla 650 binden fazla kız ve erkek çocuğunun eğitimden mahrum bırakılacağını ve tüm bir neslin riske atılacağını vurguladı.
Lazzarini, yasanın “Filistinlilerin acılarını arttıracağını” ve bunun “toplu cezalandırmadan” başka bir şey olmadığını belirtti. UNRWA’yı ve yaptığı hizmetleri yasaklamanın, Filistinlilerin mülteci statülerini ortadan kaldırmayacağını vurgulayan Lazzarini, “Bu statü, Filistinlilerin içinde bulunduğu zor duruma adil ve kalıcı bir çözüm bulunana kadar başka bir BM Genel Kurulu kararıyla korunmaktadır” bilgisini paylaştı.
Konu BM Genel Kurulu’na taşınacak
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de yazılı açıklamasında yasaların uygulanmasının Filistinli mülteciler için korkunç sonuçlarının olacağı ve bunun kabul edilemeyeceği uyarısında bulundu. Guterres, “İsrail’e BM Şartı ve uluslararası hukuk ile uluslararası insancıl hukuk uyarınca yükümlülüklerini yerine getirme çağrısında bulunuyorum” dedi.
Guterres, konuyu BM Genel Kurulunun gündemine taşıyacağı bilgisini verdi.
AB ve İngiltere’den tepki
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in ofisinden AB adına yapılan açıklamada, “Bu mevzuat, uluslararası hukuka ve temel insani ilke olan insanlığa açıkça aykırıdır. Halihazırda ciddi olan insani krizi daha da kötüleştirecek, bu bölgelerdeki milyonlarca Filistinli mülteci için gıda, barınma, eğitim ve sağlık hizmeti gibi temel hizmetleri potansiyel olarak durduracaktır” ifadeleri kullanıldı.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer da yaptığı yazılı açıklamada karara tepki gösterdi. Gazze’deki insani durumun kabul edilemez seviyede olduğunu kaydeden Starmer, “Acil ateşkese, esirlerin salıverilmesine ve Gazze’ye insani yardımın artırılmasına ihtiyacımız var” değerlendirmesinde bulundu. Bu büyüklükte bir insani yardım operasyonunu hızlı bir şekilde ancak UNRWA’nın gerçekleştirebileceğine işaret eden Starmer, UNRWA’nın Filistinli mültecilere yardım etmek için BM’den gelen bir yetkisi var. İsrailli milletvekillerini, UNRWA’nın temel çalışmalarını sürdürmesini sağlamaya çağırıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Slovenya, İrlanda, Norveç ve İspanya yaptığı ortak açıklamada İsrail’in kararını kınadı, “UNRWA’nın çalışmalarının ve insani rolünün sürdürülebilirliğini sağlamak için bağışçı ve ev sahibi ülkelerle çalışmaya devam edecekleri” bilgisini paylaştı.
Türkiye: Amaç iki devletli çözümü ve Filistinli mültecilerin dönüşünü engellemek
Türk Dışişleri Bakanlığı da yaptığı yazılı açıklamada kararın uluslararası hukuku ihlal ettiğini söyledi. İsrail’in UNRWA’yı hedef almak suretiyle, iki devletli çözümü ortadan kaldırmayı ve Filistin mültecilerinin ana vatanlarına dönüşlerine engel olmayı amaçladığı kaydedilen açıklamada, 1949’dan bu yana milyonlarca Filistin mültecisine hayati yardım sağlayan UNRWA’nın faaliyetlerinin bölgesel istikrar bakımından da büyük önem arz ettiğine işaret edildi.
Milyonlarca Filistinliye yardım sağlayan UNRWA, İsrail’in hedefinde
İsrail ordusu, 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze Şeridi’ne düzenlediği saldırılarda 231 UNRWA çalışanını öldürdü.
İsrail yönetimi, 7 Ekim 2023’te Gazze Şeridi’ne saldırılarının başlamasıyla eş zamanlı şekilde UNRWA’ya karşı karalama kampanyasına başlamış, sadece Gazze’de 12 bin çalışanı bulunan UNRWA’nın 14 çalışanının “7 Ekim saldırılarına katıldığı” iddiasıyla ajansın kapatılması gerektiğini savunmuştu.
Tel Aviv yönetimi, işgal altındaki Batı Şeria, Doğu Kudüs’ün yanı sıra Lübnan ve Ürdün’de Filistinli mültecilere destek olan; sağlık, eğitim, sosyal hizmetler alanlarında çoğu Filistinli 30 bin çalışanı bulunan ajansın kapatılması ve itibarsızlaştırılması için kampanya yürütmeyi sürdürüyor.
