Japonya Başbakanı Fumio Kishida, bugünkü Londra ziyareti sırasında Rishi Sunak ile büyük bir savunma anlaşması imzalamaya hazırlanıyor. Bu anlaşma ile İngiliz birliklerinin, hiç olmadığı kadar geniş bir hareket kabiliyeti ile Japonya’da konuşlandırılmasının önü açılacak.
Financial Times gazetesi bu hamleyi, İngiliz hükümetinin Hint-Pasifik’te Çin etkisine karşı angajmanını güçlendirme girişimi olarak yorumladı.
Savunma anlaşması, Birleşik Krallık, Japonya ve İtalya arasında Global Combat Air Programının başlatılmasından ve yeni bir Birleşik Krallık-Japonya dijital ortaklığı anlaşmasının imzalanmasından birkaç hafta sonra geldi. Tokyo ve Londra siber dayanıklılık, çevrimiçi güvenlik ve yarı iletkenler alanlarında işbirliğini artırmak için geçen ay yeni bir dijital ortaklık başlatmıştı.
Rishi Sunak ve Kishida’nın ayrıca Japonya’nın G7 başkanlığını, İngiltere’nin serbest ticaret bloğu Trans-Pasifik Ortaklığı’na katılma teklifini ve Ukrayna’ya desteği artırma gündemini görüşmeleri bekleniyor.
‘1902’den beri yapılan en önemli anlaşma’
Japon Times gazetesi savunma anlaşması haberini, “iki ülkenin de birbirlerinin topraklarında kuvvet konuşlandırmasına izin veren dönüm noktası niteliğinde bir anlaşma” ifadeleriyle duyurdu.
Japonya-İngiltere arasındaki “1902’den beri en önemli savunma anlaşması” olarak lanse edilen anlaşma, her iki ülke kuvvetlerinin ortak askeri tatbikatları ve asker konuşlandırmalarını daha büyük ve daha karmaşık bir ölçekte planlamasına ve yürütmesine izin verirken, aynı zamanda bir askerin diğerinin ülkesinde bir suç işlemesi veya bir kazaya neden olması durumunda yargı yetkisi şartı da koşuyor. Bu aynı zamanda Tokyo’nun bir Avrupa ülkesiyle yaptığı en kapsamlı anlaşma olarak nitelendiriliyor.
Ocak ayında Japonya, yıllarca süren müzakerelerin ardından Avustralya ile de benzer bir anlaşma imzalamıştı.
Her iki anlaşmanın da yürürlüğe girmesi için ilgili parlamentolar tarafından onaylanması gerekiyor.
Sunak’ın ofisi, anlaşmanın önümüzdeki haftalarda Japonya ve İngiltere parlamentolarına sunulacağını söyledi.
Çin hedefte
Sunak açıklamasında, anlaşmanın her iki ülke için de son derece önemli olduğunu vurgulayarak, “Hint-Pasifik’e olan bağlılığımızı pekiştiriyor ve ekonomik güvenliği güçlendirmeye, savunma işbirliğimizi hızlandırmaya ve yüksek vasıflı işler yaratan inovasyonu yönlendirmeye yönelik ortak çabalarımızın altını çiziyor” dedi.
Sunak açıklamasına şöyle devam etti: “Giderek daha rekabetçi hale gelen bu dünyada, zamanımızın benzeri görülmemiş küresel zorluklarını aşarken, demokratik toplumların omuz omuza durmaya devam etmesi her zamankinden daha önemli”.
Sunak’ın açıklamalarındaki Hint-Pasifik vurgusunda Çin ile rekabeti ima ettiği anlaşılıyor.
Özellikle de Japonya’nın Çin’i “en büyük stratejik tehdit” ilan eden ve uzun menzilli füzelerle düşman üslerini ve komuta ve kontrol noktalarını vurmasını sağlayacak bir “karşı saldırı” yeteneği edinme planını da içeren yeni savunma belgelerini açıklamasından sonra gelen bu anlaşmanın, Pasifik’teki gerginliği daha da artıracağı tahmin ediliyor.
Askeri suça yargı yetkisi tartışması
Bu arada askerlerin suç işlemesi halinde yargı yetkisi şartının getirilmesi İngiliz kamuoyunda tartışma yarattı. Çünkü bu uzlaşma -İngiliz yetkililerin diplomatik manevranın bu riski azaltabileceğini iddia etmesine rağmen- İngiliz askerlerinin görev dışındayken suç işlenmesi halinde Japonya’da infaz olasılığıyla karşı karşıya kalabileceği anlamına geliyor.
Kishida’nın Atlantik turu
Tokyo, 19-21 Mayıs tarihlerinde Hiroşima’da yapılması planlanan G7 zirvesinin propagandasını yürütürken, Kishida’nın İngiltere ziyareti, beş ülkeyi kapsayan bir turun üçüncü durağı olacak. Kishida İngiltere öncesinde, Fransa ve İtalya’yı ziyaret etti, perşembe günü ise Kanada’da ve ertesi gün de ABD’deki mevkidaşlarıyla görüşmesi bekleniyor.
